અમેરિકન નાગરિકતા મેળવનાર પ્રથમ ભારતીય કોણ હતું, કેટલી મુશ્કેલીઓ થઈ હતી? જાણો

• બોમ્બેના કાપડના વેપારીએ નાગરિકતા મેળવવા માટેની લડાઈ લડી અને સફળતા મેળવી

HD ન્યૂઝ ડેસ્ક, 1 જૂન: અમેરિકામાં સ્થાયી થવાનું લોકોનું સપનું હોય છે. સ્વાભાવિક છે કે, ભારતીયો પણ આ મામલે પાછળ નથી. એક રિપોર્ટ અનુસાર, 2022માં 65 હજારથી વધુ ભારતીયોને અમેરિકન નાગરિકતા આપવામાં આવી હતી. 2023ના અંત સુધીમાં, વિદેશી મૂળના લગભગ 28,31,000 નાગરિકો ભારતના રહેવાસી હતા. પરંતુ અમેરિકન નાગરિકતા મેળવવી હંમેશા એટલી સરળ ન હતી. 20મી સદી દરમિયાન અમેરિકામાં જાતિવાદનો યુગ હતો. આવા વાતાવરણમાં, ભીખાજી બલસારા(Bhicaji Balsara) અમેરિકન નાગરિકતા મેળવનાર પ્રથમ ભારતીય બન્યા હતા.

 

Bhicaji Balsara was the first Indian to gain naturalized US citizenship.

He was a Parsi from Bombay who arrived in 1900 as a cotton buyer for the Tata Group.

He was granted citizenship in 1909 after fighting his case in court & was labeled “white” due to his Persian heritage. pic.twitter.com/UmByKVmu8w

— The Emissary (@TheEmissaryCo) July 19, 2023

જો કે, બોમ્બે (હવે મુંબઈ) ના કાપડના વેપારી બલસારાએ આ માટે લાંબી લડાઈ લડવી પડી હતી. તેણે આ યુદ્ધ લડ્યું અને સફળતા મેળવી. અમેરિકામાં, 1900ની શરૂઆતમાં, ફક્ત આઝાદ શ્વેત લોકોને અમેરિકન નાગરિકતા આપવામાં આવી હતી. 1790ના નેચરલાઈઝેશન એક્ટ હેઠળ લોકોને અમેરિકન નાગરિકતા મળી. અમેરિકન નાગરિકતા મેળવવા માટે, લોકોએ સાબિત કરવું પડ્યું કે તેઓ આઝાદ અને શ્વેત છે.

1906માં કાનૂની લડાઈ લડી 

ભીખાજી બલસારાએ વર્ષ 1906માં ન્યૂયોર્કની સર્કિટ કોર્ટમાં આ કાયદા હેઠળ તેમની પ્રથમ લડાઈ લડી હતી. બલસારાએ દલીલ કરી હતી કે, આર્યો શ્વેત હતા, જેમાં કોકેશિયનો અને ઈન્ડો-યુરોપિયનો પણ સામેલ હતા. બાદમાં, બલસારાની આ દલીલનો ઉપયોગ તે ભારતીયો દ્વારા પણ કોર્ટમાં કરવામાં આવ્યો જેઓ અમેરિકાની કુદરતી નાગરિકતા ઇચ્છતા હતા. બલસારાની દલીલ પર કોર્ટે કહ્યું કે, જો આ આધાર પર તેમને અમેરિકન નાગરિકતા આપવામાં આવે તો તેનાથી અરબો, હિન્દુઓ અને અફઘાનો માટે પણ નેચરલાઈઝેશનનો માર્ગ ખુલશે. કોર્ટે તેની અરજી ફગાવી દીધી હતી. જો કે, કોર્ટે કહ્યું કે, બલસારા અમેરિકી નાગરિકતા માટે હાઈકોર્ટમાં અપીલ કરી શકે છે.

બલસારાએ નાગરિકતા કેવી રીતે મેળવી?

પારસી તરીકે, બલસારાને ફારસી સંપ્રદાયના શુદ્ધ સભ્ય ગણવામાં આવતા હતા. તેથી તેઓને એક આઝાદ શ્વેત માણસ પણ માનવામાં આવતા હતા. બલસારાને 1910માં ન્યૂયોર્કના દક્ષિણી ડિસ્ટ્રિક્ટના ન્યાયાધીશ એમિલ હેનરી લેકોમ્બે તે અપેક્ષા સાથે નાગરિકતા આપી હતી કે  USAના વકીલો તેમના નિર્ણયને પડકારશે. કાયદાના સત્તાવાર અર્થઘટન માટે પણ અપીલ કરશે. યુ.એસ. એટર્નીએ લેકોમ્બેની ઈચ્છાનું પાલન કર્યું અને 1910માં કેસને સર્કિટ કોર્ટ ઓફ અપીલ્સમાં લઈ ગયા. સર્કિટ કોર્ટ ઓફ અપીલ્સે સંમત થયા કે પારસીઓને શ્વેત તરીકે વર્ગીકૃત કરવામાં આવ્યા છે. આ નિર્ણયના આધારે અન્ય ફેડરલ કોર્ટે બાદમાં એ.કે. મજુમદારને અમેરિકન નાગરિકતા આપી હતી.

પંજાબી અપ્રવાસીઓએ ગેરકાયદેસર પદ્ધતિ અપનાવી

બલસારાની તરફેણમાં આ નિર્ણય યુએસ એટર્ની જનરલ ચાર્લ્સ જે. બોનાપાર્ટની 1907ની ઘોષણાથી વિરુદ્ધ હતો. જેમાં તેમણે કહ્યું હતું કે, બ્રિટિશ ભારતના મૂળ રહેવાસીઓને કોઈપણ કાયદા હેઠળ શ્વેત ગણી શકાય નહીં. 1917ના ઈમિગ્રેશન એક્ટ પછી, ભારતીયોનું અમેરિકામાં ઈમિગ્રેશન ઘટ્યું. જો કે, પંજાબી ઇમિગ્રન્ટ્સ મેક્સિકો બોર્ડર દ્વારા યુએસમાં પ્રવેશવાનું ચાલુ રાખ્યું. કેલિફોર્નિયાની ઈમ્પીરીયલ વેલીમાં પંજાબીઓની મોટી વસ્તી હતી, જેમણે આ ઈમિગ્રન્ટ્સને મદદ કરી હતી. શીખ ઇમિગ્રન્ટ્સ પંજાબી વસ્તી સાથે સરળતાથી ભળી ગયા.  ભારતીય સ્વતંત્રતા માટે ઝુંબેશ ચલાવી રહેલા કેલિફોર્નિયા સ્થિત ગદર પાર્ટીએ મેક્સિકન સરહદથી ગેરકાયદેસર રીતે યુએસમાં પ્રવેશવામાં મદદ કરી હતી.

અમેરિકન કોર્ટે ભારતીયો વિશે શું કહ્યું?

ગદર પાર્ટીએ લોકોને ગેરકાનૂની રીતે અમેરિકામાં પ્રવેશવામાં મદદ કરવા માટે મળેલા નાણાંનો ઉપયોગ પાર્ટીની પ્રવૃત્તિઓ ચલાવવા માટે કર્યો. એક અંદાજ મુજબ, 1920 અને 1935 વચ્ચે લગભગ 2,000 ભારતીય ઇમિગ્રન્ટ્સ ગેરકાયદેસર રીતે અમેરિકામાં પ્રવેશ્યા હતા. વર્ષ 1920 સુધીમાં, ભારતીય મૂળના અમેરિકનોની વસ્તી લગભગ 6,400 હતી. યુ.એસ. સુપ્રીમ કોર્ટે 1923માં યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ વિ. ભગતસિંહ થીંડના કેસમાં ચુકાદો આપ્યો હતો કે, ભારતીયો નાગરિકતા માટે અયોગ્ય હતા કારણ કે તેઓ આઝાદ શ્વેત વ્યક્તિઓ ન હતા. કોર્ટે એવી પણ દલીલ કરી હતી કે, આપણા મોટા ભાગના લોકો ભારતીયો સાથે ભળવા તૈયાર નથી.

કોર્ટે શ્વેત હોવાનો અર્થ શું કહ્યો?

સર્વોચ્ચ અદાલતે કહ્યું કે, જાતિની લોકપ્રિય સમજના આધારે, શ્વેત વ્યક્તિ શબ્દનો ટેકનિકલ અર્થ કોકેશિયનને બદલે ઉત્તરીય અથવા પશ્ચિમ યુરોપિયન મૂળના લોકો છે. આ નિર્ણય બાદ 50થી વધુ ભારતીયોની નાગરિકતા માટેની પેન્ડિંગ અરજીઓ રદ્દ કરવામાં આવી હતી. આ પછી, એક ભારતીય સખારામ ગણેશ પંડિતે ડિનેચરલાઈઝેશન વિરુદ્ધ લડાઈ લડી. તેઓ વ્યવસાયે વકીલ હતા અને તેમના લગ્ન શ્વેત અમેરિકન સાથે થયા હતા. તેમણે 1927માં તેમની નાગરિકતા પાછી મેળવી. જો કે, નિર્ણય પછી વધુ નેચરલાઈઝેશનની મંજૂરી આપવામાં આવી ન હતી, જેના કારણે 1920 અને 1940ની વચ્ચે આશરે 3,000 ભારતીયોએ યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ છોડી દીધું હતું.

સતત સફળતાની સીડીઓ ચડી

ઉચ્ચ શિક્ષણ મેળવીને ભારતીય યુવાનોએ સામાજિક સીડી ઉપર ચઢવાનું શરૂ કર્યું. ધન ગોપાલ મુખર્જી 1910માં યુસી બર્કલે આવ્યા હતા. તે સમયે તેમની ઉંમર માત્ર 20 વર્ષની હતી. તે બાળકો માટેની ઘણી પુસ્તકોના લેખક હતા. તેમને 1928માં ‘ગે-નેકઃ ધ સ્ટોરી ઓફ અ કબૂતર’ માટે ન્યૂબેરી મેડલ એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો. યેલ્લાપ્રગડા સુબ્બા રાવ 1922માં અમેરિકા આવ્યા અને હાર્વર્ડ યુનિવર્સિટીમાં બાયોકેમિસ્ટ બન્યા. તેમણે કોષોમાં ઉર્જા સ્ત્રોત તરીકે એડેનોસિન ટ્રાઇફોસ્ફેટની કામગીરીની શોધ કરી અને કેન્સરની સારવાર માટે મેથોટ્રેક્સેટ વિકસાવ્યું. ગોવિંદ બિહારી લાલ 1912માં કેલિફોર્નિયા યુનિવર્સિટી પહોંચ્યા. તેઓ સાન ફ્રાન્સિસ્કો એક્ઝામિનરના વિજ્ઞાન સંપાદક બન્યા. પત્રકારત્વ માટે પુલિત્ઝર પુરસ્કાર જીતનાર તેઓ પ્રથમ ભારતીય અમેરિકન બન્યા.

કેવી રીતે પ્રભુત્વ મેળવ્યું?

બીજા વિશ્વયુદ્ધ બાદ અમેરિકાએ ફરી ભારતીય ઈમિગ્રેશન માટે દરવાજા ખોલ્યા. 1946ના લ્યુસ-સેલર એક્ટ હેઠળ, દર વર્ષે 100 ભારતીયોને અમેરિકામાં સ્થળાંતર કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. જેનાથી યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ વિ. ભગતસિંહ થીંડમાં સુપ્રીમ કોર્ટના 1923ના નિર્ણયને અસરકારક રીતે ઉથલાવી દેવામાં આવ્યો. 1952ના નેચરલાઈઝેશન એક્ટે 1917ના પ્રતિબંધિત વિસ્તારના કાયદાને રદ્દ કર્યો. તેને McCarran-Walter Act તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. જો કે, આમાં દર વર્ષે માત્ર 2,000 ભારતીયોને અમેરિકી નાગરિકતા આપવા પર પણ પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો. પરિસ્થિતિ બદલાઈ ગઈ અને 1955માં, સાન ફ્રાન્સિસ્કોમાં 21 હોટેલ સાહસોમાંથી 14 ગુજરાતી હિન્દુઓ દ્વારા ચલાવવામાં આવતી હતી. તે જ સમયે, 1980ના દાયકા સુધીમાં, ભારતીયો લગભગ 15,000 મોટેલ્સની માલિકી ધરાવતા હતા, જે અમેરિકાની તમામ હોટલ અને મોટેલ્સના લગભગ 28 ટકા હતા.

1995 પછી આગમનની ગતિ વધી

1965થી 1990 ના દાયકાના મધ્ય સુધી, ભારતમાંથી લાંબા ગાળાના સ્થળાંતર સરેરાશ વાર્ષિક 40,000 લોકો હતા. 1995 પછી ભારતીય ઇમિગ્રેશનમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો, 2000માં આશરે 90,000 ઇમિગ્રન્ટ્સની ટોચે પહોંચી. 21મી સદીની શરૂઆતમાં ભારતથી અમેરિકા સ્થળાંતરના વલણમાં નોંધપાત્ર ફેરફાર જોવા મળ્યો હતો. બેંગલુરુ, ચેન્નાઈ, પુણે અને હૈદરાબાદમાં IT સેક્ટરમાં જબરદસ્ત વૃદ્ધિ થઈ હતી. આ પછી તેલંગાણા, આંધ્રપ્રદેશ, કર્ણાટક, કેરળ, મહારાષ્ટ્ર, ગુજરાત અને તમિલનાડુમાંથી મોટી સંખ્યામાં લોકો અમેરિકા ગયા હતા. અમેરિકા દ્વારા જારી કરવામાં આવેલા તમામ H-1B વિઝામાંથી 80 ટકાથી વધુ ભારતીયોને મળે છે.

સંપત્તિમાં પણ મોખરે

ભારતીય અમેરિકનો $126,891ની સરેરાશ ઘરગથ્થુ આવક સાથે યુ.એસ.માં સૌથી ધનિક સમુદાય બની ગયા છે, જે US $65,316ની સરેરાશ કરતાં લગભગ બમણી છે. વર્ષ 200 થી મોટી સંખ્યામાં ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે અમેરિકા જવા લાગ્યા. અંદાજ સૂચવે છે કે, કોઈપણ વર્ષમાં 500,000થી વધુ ભારતીય-અમેરિકનો ઉચ્ચ શિક્ષણની સંસ્થાઓમાં હાજરી આપે છે. ભારતીય મૂળની અમેરિકન કમલા હેરિસે 20 જાન્યુઆરી, 2021ના રોજ અમેરિકાની પ્રથમ મહિલા ઉપપ્રમુખ બનીને ઈતિહાસ રચ્યો હતો. તેઓ 2020ની પ્રમુખની ચૂંટણીમાં જો બાઈડનના રનિંગ મેટ તરીકે ઉપપ્રમુખ તરીકે ચૂંટાઈને આવ્યા હતા. તેમના સિવાય, અન્ય 20 ભારતીય અમેરિકનોને વહીવટમાં મુખ્ય હોદ્દા માટે નામાંકિત કરવામાં આવ્યા હતા.

આ પણ જુઓ: પાંચ પત્નીઓનો એક જ પતિ! 10 બાળકો સાથે એક જ ઘરમાં રહે છે બધા