દેશના વીર શહીદોનું સન્માન કરવા અને દેશ માટે તેમના બલિદાનને યાદ કરવા માટે દર વર્ષે ભારતમાં શહીદ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. આ દિવસે, ભગતસિંહ અને તેમના સાથી રાજગુરુ, સુખદેવને શ્રદ્ધાંજલિ આપવામાં આવે છે, જેમણે ભારતના ગૌરવ અને સ્વતંત્રતા માટે લડ્યા હતા. શહીદ દિવસ દેશ માટે ખૂબ જ ખાસ અને ભાવનાત્મક દિવસ છે. 23 માર્ચે 1931 ભારતના સપૂતો શહીદ ભગતસિંહ, સુખદેવ અને રાજગુરુએ દેશ માટે હસતા હસતા ફાંસીની સજા સ્વીકારી હતી. દેશનો દરેક નાગરિક તેમની શહીદીને સાચા હૃદયથી સલામ કરે છે.
શહીદ દિવસ શું છે?
ભારતમાં શહીદ દિવસ 2 અલગ અલગ તારીખે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસની ઉજવણીનો હેતુ એવા સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓને શ્રદ્ધાંજલિ આપવાનો છે જેમણે દેશ માટે સ્મિત સાથે પોતાનું બલિદાન આપ્યું. 30 જાન્યુઆરીએ મહાત્મા ગાંધીની યાદમાં શહીદ દિવસ ઉજવવામાં આવે છે અને 23 માર્ચે આ દિવસ ભારતના ત્રણ બહાદુર ક્રાંતિકારી ભગત સિંહ, શિવરામ રાજગુરુ અને સુખદેવની યાદમાં ઉજવવામાં આવે છે. 23 માર્ચ, 1931ના રોજ આ ત્રણેય ક્રાંતિકારીઓને લાહોરમાં ફાંસી આપવામાં આવી હતી.
શા માટે 23 માર્ચે શહીદ દિવસ ઉજવવામાં આવે છે?
27 સપ્ટેમ્બર, 1907ના રોજ પશ્ચિમી પંજાબના લાયલપુર ખાતે જન્મેલા ભગતસિંહે રાજગુરુ અને સુખદેવ સાથે માત્ર 23 વર્ષની ઉંમરે જ ફંદાને ચુંબન કરીને માતૃભૂમિની આઝાદી માટે પોતાનું બલિદાન આપ્યું હતું. ભગતસિંહને 24 માર્ચ 1931ના રોજ ફાંસી આપવાની હતી, પરંતુ 11 કલાક પહેલા જ 23 માર્ચ 1931ના રોજ સાંજે 7.30 વાગ્યે તેમને ફાંસી આપવામાં આવી હતી. ફાંસી વખતે, એવું કહેવાય છે કે ભગતસિંહ હસતા હતા અને બ્રિટિશ સરકાર વિરુદ્ધ નારા લગાવતા ફાંસી પર ચુંબન કર્યું હતું.
કેટલાક લોકોનું કહેવું છે કે ભગતસિંહની અંતિમ ઈચ્છા ફાંસીના બદલે ગોળી મારી દેવાની હતી. બ્રિટિશ શાસન દરમિયાન પણ, તેમના બલિદાનથી ઘણા લોકોને આગળ આવવા અને તેમની સ્વતંત્રતા માટે લડવાની પ્રેરણા મળી. આ જ કારણ છે કે ભારત આ ત્રણ ક્રાંતિકારીઓને શ્રદ્ધાંજલિ આપવા માટે 23 માર્ચને શહીદ દિવસ તરીકે ઉજવે છે.
આ પણ વાંચો : બલિદાન દિવસઃ જ્યારે આ બહાદુરો ‘સરફરોશી કી તમન્ના અબ હમારે દિલ મેં..’ કહીને ફાંસી પર ચડી ગયા
વીરો માટે પ્રાર્થના કરવામાં આવે છે
શહીદ દિવસ નિમિત્તે ભગતસિંહ, સુખદેવ અને શિવરામ રાજગુરુને શ્રદ્ધાંજલિ આપવામાં આવે છે. આ પ્રસંગે વિવિધ શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ અને સરકારી અને બિનસરકારી સંસ્થાઓ દ્વારા મૌન સભાઓનું આયોજન કરવામાં આવે છે અને વીરોની આત્માની શાંતિ માટે પ્રાર્થના કરવામાં આવે છે. ઘણી જગ્યાએ 23 માર્ચ શહીદ દિન નિમિત્તે નિબંધ લેખન અને જાહેર ભાષણનો કાર્યક્રમ પણ યોજવામાં આવે છે.
સેન્ટ્રલ એસેમ્બલીમાં બોમ્બ ફેંક્યા બાદ સજા
દેશની આઝાદી માટે અનેક બહાદુર પુત્રો ભગતસિંહ, શિવરામ રાજગુરુ, સુખદેવે બલિદાન આપ્યા હતા. બ્રિટિશ શાસન સામે અવાજ ઉઠાવતા, તેમણે જાહેર સુરક્ષા અને વેપાર વિતરણ બિલના વિરોધમાં સેન્ટ્રલ એસેમ્બલીમાં બોમ્બ ફેંક્યા. જે બાદ તેની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી અને તેને ફાંસીની સજા આપવામાં આવી હતી. 23 માર્ચ એ જ દિવસ છે જ્યારે બ્રિટિશ સરકારે દેશના ત્રણ બહાદુર સપૂતોને ફાંસી આપી હતી.
દેશના બહાદુર પુત્રો વિશે
ભગત સિંહ:- માતૃભૂમિ માટે પોતાના જીવનનું બલિદાન આપનાર ભગત સિંહનો જન્મ 28 સપ્ટેમ્બર 1907ના રોજ પંજાબના લાયલપુરમાં થયો હતો. ચંદ્રશેખર આઝાદ અને અન્ય પક્ષના સભ્યો સાથે મળીને, ભગતસિંહે ભારતની આઝાદી માટે અભૂતપૂર્વ હિંમત સાથે શક્તિશાળી બ્રિટિશ સરકાર સામે હિંમતભેર લડત આપી હતી. તેઓ માર્ક્સના વિચારોથી ખૂબ પ્રભાવિત હતા. ભગત સિંહનું સૂત્ર ‘ઇન્કલાબ ઝિંદાબાદ’ ખૂબ પ્રખ્યાત છે. આ સૂત્રએ દેશવાસીઓને ઉત્સાહથી ભરી દેવાનું કામ કર્યું. તેનો અર્થ છે ક્રાંતિ લાંબુ જીવો.
આ પણ વાંચો : આજે શહીદ ભગતસિંહની જન્મજયંતિ, જાણો ભગતસિંહના ક્રાંતિકારી વિચારો
શહીદ સુખદેવ :- સુખદેવનો જન્મ 15 મે, 1907ના રોજ પંજાબના લાયલપુરમાં થયો હતો. ભગતસિંહ અને સુખદેવના પરિવારો લાયલપુરમાં એકબીજાની નજીક રહેતા હતા અને બંને વીરો વચ્ચે ગાઢ મિત્રતા હતી. એટલું જ નહીં બંને લાહોર નેશનલ કોલેજના સ્ટુડન્ટ પણ હતા. સુખદેવે સોન્ડર્સ મર્ડર કેસમાં ભગતસિંહ અને રાજગુરુનું સમર્થન કર્યું હતું.
આ પણ વાંચો : સંસદભવન પર હુમલો 2001: 21 વર્ષ પછી રુઝાયા નથી પાર્લામેન્ટ પર થયેલા હુમલાના જખમ, 9 વીર સપૂતો થયા હતા શહીદ
શહીદ રાજગુરુ:- શહીદ રાજગુરુનો જન્મ 24 ઓગસ્ટ, 1908ના રોજ પુણે જિલ્લાના ખેડા ખાતે થયો હતો. રાજગુરુ શિવાજીની ગેરિલા શૈલીના પ્રશંસક હોવા ઉપરાંત, લોકમાન્ય બાળ ગંગાધર તિલકના વિચારોથી પણ પ્રભાવિત હતા.
આ પણ વાંચો : આવું છે મારૂ ગુજરાત ! ગુજરાતીઓ માટે ગોળીબારમાં શહીદ એક નિર્દોષ ચકલીનું સ્મારક પણ અહીં છે
30 જાન્યુઆરીએ ઉજવાતા શહીદ દિવસથી તે કેવી રીતે અલગ છે?
તમને જણાવી દઈએ કે શહીદોના સન્માનમાં ભારતમાં દર વર્ષે કુલ સાત શહીદ દિવસ મનાવવામાં આવે છે. તેઓ જુદી જુદી તારીખો અને મહિનાઓ પર પડે છે. આ સાત દિવસ છે 30 જાન્યુઆરી, 23 માર્ચ, 19 મે, 21 ઓક્ટોબર, 17 નવેમ્બર, 19 નવેમ્બર અને 24 નવેમ્બર. જો આપણે 30 જાન્યુઆરી અને 23 માર્ચે મનાવવામાં આવતા શહીદ દિવસની વાત કરીએ તો આ બંને વચ્ચે તફાવત છે. હા, 30 જાન્યુઆરી, 1948 ના રોજ, ભારતને આઝાદી મળ્યાના માત્ર પાંચ મહિના પછી, નાથુરામ ગોડસેએ નવી દિલ્હીના બિરલા હાઉસ સંકુલમાં મહાત્મા ગાંધીની છાતી અને પેટમાં ત્રણ ગોળીઓ મારી હતી. બીજી તરફ, શહીદ ભગત સિંહ, સુખદેવ અને રાજગુરુના બલિદાનને 23 માર્ચ 1931ના રોજ યાદ કરવામાં આવે છે, જ્યારે અંગ્રેજોએ તેમને ફાંસી આપી હતી.
