ગુજરાતની આદિવાસી પ્રભુત્વવાળી બેઠકો પર કોંગ્રેસ-AAPની નજર, શું કરશે ભાજપ?

• ચૂંટણી માટે કોંગ્રેસ અને આમ આદમી પાર્ટીએ આદિવાસી પ્રભુત્વવાળી બેઠકો પર કર્યું છે ગઠબંધન

અમદાવાદ, 8 એપ્રિલ: કોંગ્રેસ અને આમ આદમી પાર્ટી (AAP)ની નજર લોકસભા ચૂંટણીમાં ગુજરાતની આદિવાસી પ્રભુત્વવાળી બેઠકો પર છે. અહીં બંને પક્ષોએ ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP)ના ‘ગઢ’ને તોડવા માટે ગઠબંધન કર્યું છે. જોકે, રાજકીય વિશ્લેષકો માને છે કે, આ મતવિસ્તારો પર શાસક પક્ષની મજબૂત પકડ છે. આદિવાસી પ્રભુત્વ ધરાવતા વિસ્તારોમાં એક સમયે કોંગ્રેસનું વર્ચસ્વ હતું અને પાર્ટીએ તેના પર નવેસરથી ધ્યાન આપ્યું છે. ગયા મહિને, કોંગ્રેસ નેતા રાહુલ ગાંધીની ‘ભારત જોડો ન્યાય યાત્રા’ આ લોકસભા બેઠકો હેઠળ આવતા વિસ્તારોમાંથી પસાર થઈ હતી. કોંગ્રેસે છેલ્લી વિધાનસભા ચૂંટણીમાં મળેલી કારમી હારમાંથી બોધપાઠ લીધો છે.

ગુજરાતની તમામ 26 લોકસભા બેઠકો પર 7 મેના રોજ ચૂંટણી યોજાવાની છે. જેમાંથી દાહોદ, છોટા ઉદેપુર, બારડોલી, વલસાડ અનુસૂચિત જનજાતિ (ST) ઉમેદવારો માટે અનામત છે જ્યારે ભરૂચ સામાન્ય કેટેગરીની બેઠક છે પરંતુ તેમાં મોટી સંખ્યામાં આદિવાસી વસ્તી છે. AAPએ 2022માં રાજ્યની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ભરૂચ લોકસભા બેઠક હેઠળના ડેડિયાપાડા (ST) વિધાનસભા મતવિસ્તાર જીતીને આદિવાસી વિસ્તારોમાં પ્રવેશ કરવાનો સંકેત આપ્યો હતો.

કોંગ્રેસે છેલ્લી હાર પરથી બોધ પાઠ શીખ્યો

ગુજરાતના આદિવાસી પ્રભુત્વ ધરાવતા વિસ્તારોમાં એક સમયે કોંગ્રેસનું વર્ચસ્વ હતું અને પાર્ટીએ તેના પર નવેસરથી ધ્યાન આપ્યું છે. ગયા મહિને, કોંગ્રેસ નેતા રાહુલ ગાંધીની ‘ભારત જોડો ન્યાય યાત્રા’ આ લોકસભા બેઠકો હેઠળ આવતા વિસ્તારોમાંથી પસાર થઈ હતી. આદિવાસી પટ્ટામાં ભાજપ વિરોધી મતો AAP, કોંગ્રેસ અને ભારતીય ટ્રાઇબલ પાર્ટી (BTP) વચ્ચે વહેંચાયા ત્યારે કોંગ્રેસે છેલ્લી વિધાનસભા ચૂંટણીમાં તેની કારમી હાર પરથી એક બોધપાઠ શીખ્યો છે. જેને ધ્યાનમાં રાખીને, પાર્ટીએ વિપક્ષી પાર્ટીઓ ‘ઇન્ડિયન નેશનલ ડેવલપમેન્ટલ ઇન્ક્લુઝિવ એલાયન્સ’ (‘ઇન્ડિયા’) ના ગઠબંધન હેઠળ રાજ્યમાં લોકસભા સીટ અંગે અરવિંદ કેજરીવાલના નેતૃત્વવાળી પાર્ટી સાથે સમજૂતી કરી હતી.

કોંગ્રેસે સીટ વહેંચણી હેઠળ ભરૂચ અને ભાવનગરની બેઠક AAPને આપી છે. ભરૂચ બિન અનામત બેઠક હોવા છતાં, ભાજપ સાથે ‘INDIA’ જોડાણે આદિવાસીઓને તેમના ઉમેદવાર બનાવ્યા છે. અહીં ભાજપના વર્તમાન સાંસદ મનસુખ વસાવા AAPના ડેડિયાપાડા (ST) ધારાસભ્ય ચૈત્રા વસાવા સામે ટકરાશે.

કોંગ્રેસ-AAP માટે ભાજપ સામે જંગ લડવી મુશ્કેલ 

જ્યારે વિપક્ષી ગઠબંધન આદિવાસી વિસ્તારમાં પોતાનું ખાતું ખોલવાનો વિશ્વાસ ધરાવે છે, ત્યારે વરિષ્ઠ રાજકીય વિશ્લેષક અમિત ધોળકિયા માને છે કે તે એટલું સરળ નહીં હોય. વડોદરા સ્થિત MS યુનિવર્સિટીના પોલિટિકલ સાયન્સના પ્રોફેસર ધોળકિયાએ જણાવ્યું હતું કે, ‘મને આ ચૂંટણીમાં આદિવાસી મતદારો ભાજપમાંથી કોંગ્રેસ કે AAP તરફ જવાના કોઈ સંકેત દેખાતા નથી. જો કે એવું લાગે છે કે ચૈતર વસાવા ભરૂચમાં ભાજપને જોરદાર ટક્કર આપશે, પરંતુ તેમની જીતની શક્યતા ઓછી છે કારણ કે તેઓ એક વિધાનસભા બેઠક પરથી જીત્યા છે અને એક લોકસભા બેઠકમાં અનેક વિધાનસભા મતવિસ્તારોનો સમાવેશ થાય છે.

ધોળકિયાએ જણાવ્યું હતું કે, કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારોની યોજનાઓ જેવી કે ‘નલ સે જલ’ અને ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં આવાસ કાર્યક્રમો તેમજ આદિવાસી વિસ્તારોમાં RSS અને તેની સંલગ્ન સંસ્થાઓની કામગીરીએ આ પ્રદેશમાં ભાજપની તરફેણમાં વાતાવરણ ઊભું કર્યું છે. તેમણે કહ્યું છે કે, ‘આ ઉપરાંત, હવે કોંગ્રેસ માટે પોતાનો ખોવાયેલો આધાર પાછો મેળવવો મુશ્કેલ બની ગયો છે કારણ કે હાલમાં તેની પાસે કોઈ પ્રભાવશાળી આદિવાસી નેતા નથી. એવું લાગે છે કે પાર્ટી પણ સમજી ગઈ છે કે પ્રયત્નો કરવા છતાં તેને આગામી ચૂંટણીમાં બહુ ફાયદો નહીં મળે.

કોંગ્રેસના અનેક ધારાસભ્યો ભાજપમાં જોડાયા

છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ઘણા આદિવાસી નેતાઓ કોંગ્રેસમાંથી ભાજપમાં ગયા છે. છેલ્લી વિધાનસભા ચૂંટણી પહેલા, વરિષ્ઠ આદિવાસી નેતા અને 10 વખત છોટા ઉદેપુરના ધારાસભ્ય મોહનસિંહ રાઠવા અને તેમના પુત્ર રાજેન્દ્રસિંહ ભાજપમાં જોડાયા હતા. તાજેતરમાં કોંગ્રેસના ભૂતપૂર્વ સાંસદ નારણ રાઠવા અને તેમના પુત્ર સંગ્રામ રાઠવા સત્તાધારી પક્ષમાં જોડાયા હતા, જ્યારે ભૂતપૂર્વ ધારાસભ્ય અને બીટીપીના રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ મહેશ વસાવા પણ ગયા મહિને ભાજપમાં જોડાયા હતા.

2014 અને 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં ભાજપે રાજ્યની તમામ બેઠકો જીતી હતી. કોંગ્રેસના વલસાડ (ST)ના ઉમેદવાર અનંત પટેલે કહ્યું કે, ‘જો આપણે 2022ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસ અને AAPને મળેલા વોટને જોડીએ તો અમે 59 સીટો પર બીજેપી કરતા આગળ હતા. આ વખતે ગઠબંધનના કારણે અમે ચાર ST-અનામત બેઠકો જંગી માર્જિનથી જીતીશું. જ્યારે ગુજરાત બીજેપીના પ્રવક્તા યમલ વ્યાસે કહ્યું કે, “2019ની ચૂંટણી પછી, 2022ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં આદિવાસીઓએ ફરીથી અમારી તરફેણમાં મતદાન કર્યું. કોંગ્રેસ જાણે છે કે તે પોતાના દમ પર જીતી શકતી નથી, તેથી પાર્ટીને હવે AAPનો ટેકો લેવાની ફરજ પડી છે…પરંતુ તેઓ આદિવાસીઓમાં ભાજપની લોકપ્રિયતાની નજીક ક્યાંય નથી.”

આ પણ જુઓ: કંગના રનૌતે આપ્યો બીફ ખાવાના આક્ષેપનો જવાબ, જાણો શું કહ્યું