BSP, BRS, BJD, PDP… જેવા INDIA બ્લોકમાંથી બહાર રહેલા પક્ષોના શું છે હાલ, આવો જાણીએ
નવી દિલ્હી,05 જૂન: ગઠબંધન સરકારોના યુગમાં, ચોક્કસ રાજ્ય અથવા ચોક્કસ જાતિની મતબેંક પર મજબૂત પકડ ધરાવતા ક્ષત્રપનું વર્ચસ્વ રહ્યું છે. 2014 અને 2019 ની સામાન્ય ચૂંટણીઓમાં, ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP) ને સંપૂર્ણ બહુમતી મળી અને NDA સરકાર રચાઈ. પરંતુ 2024માં ઘડિયાળ ફરી 360 ડિગ્રી થઈ ગઈ છે. એનડીએને બહુમતી મળી છે પરંતુ કોઈ પણ પક્ષ બહુમત માટે જરૂરી 272ના જાદુઈ આંકડા સુધી પહોંચી શક્યો નથી. ખિચડી સરકારોનો યુગ પાછો ફર્યો પરંતુ ઘણા ક્ષત્રપ તેમના કિલ્લાઓ બચાવી શક્યા નહીં.
આમાં માયાવતીની આગેવાની હેઠળની બહુજન સમાજ પાર્ટી (BSP)થી લઈને નવીન પટનાયકની આગેવાની હેઠળના બીજુ જનતા દળ (BJD) અને કે ચંદ્રશેખર રાવની ભારત રાષ્ટ્ર સમિતિ (BRS)નો સમાવેશ થાય છે. સ્થાનિક સ્તરે મજબૂત હાજરી ધરાવતા આ પક્ષોએ આ ચૂંટણીમાં ગઠબંધનના રાજકારણથી પોતાને દૂર રાખ્યા હતા. આ પક્ષો ન તો એનડીએમાં હતા કે ન તો ઇન્ડિયા બ્લોકમાં. લોકસભાની ચૂંટણીમાં આ ક્ષત્રપ એકલા લડ્યા હતા પરંતુ એક પણ બેઠક જીતી શક્યા ન હતા અને ખાલી હાથે જ રહ્યા હતા.
બસપાનો વોટ શેર યુપીમાં કોંગ્રેસ કરતા ઓછો હતો
માયાવતીની આગેવાની હેઠળની બસપાના વોટ શેરમાં ઘટાડો આ ચૂંટણીમાં પણ ચાલુ રહ્યો. વિધાનસભા ચૂંટણીમાં માત્ર એક સીટ સુધી સીમિત બસપા આ વખતે ખાતું પણ ખોલી શકી નથી. બસપાનો વોટ શેર કોંગ્રેસના વોટ શેર કરતા પણ ઓછો થઈ ગયો છે. બસપાને 9.33 ટકા વોટ મળ્યા, જે કોંગ્રેસને મળેલા 9.46 ટકા વોટ કરતા ઓછા છે,
વોટ શેરની દ્રષ્ટિએ, ભાજપ રાજ્યમાં સૌથી મોટો પક્ષ હતો, જ્યારે બેઠકોની દ્રષ્ટિએ, સપાએ વધુ બેઠકો જીતી હતી. ભાજપે 41.37 ટકા વોટ શેર સાથે 33 સીટો જીતી હતી, જ્યારે સપાએ 33.59 ટકા વોટ શેર સાથે 37 સીટો જીતી હતી. SP સાથે ગઠબંધન કરનાર કોંગ્રેસે 6 બેઠકો જીતી હતી, જ્યારે અનુપ્રિયા પટેલની પાર્ટી અપના દળ (S), એક ટકાથી ઓછા વોટ શેર સાથે એક બેઠક જીતી હતી.
ઉલ્લેખનીય છે કે ગત લોકસભા ચૂંટણીમાં બસપાએ સપા સાથે ગઠબંધન કરીને ચૂંટણી લડી હતી. ત્યારે બસપાએ 19.4 ટકા વોટ શેર સાથે 10 સીટો જીતી હતી. સપા 18.1 ટકા વોટ શેર સાથે માત્ર પાંચ સીટો જીતી શકી. ત્યારે ભાજપે 50 ટકા વોટ શેર સાથે 62 સીટો જીતી હતી. કોંગ્રેસ 6.4 ટકા વોટ શેર સાથે માત્ર એક સીટ જીતી શકી હતી. 2022ની યુપી ચૂંટણીમાં પણ બસપા એકલા હાથે લડીને એક સીટ પર ઘટી ગઈ હતી.
તેલંગાણામાં કેસીઆરની પાર્ટીનો સફાયો થઈ ગયો
કે ચંદ્રશેખર રાવની પાર્ટી ભારત રાષ્ટ્ર સમિતિ (અગાઉની તેલંગાણા રાષ્ટ્ર સમિતિ) જ્યારથી આંધ્ર પ્રદેશમાંથી અલગ થઈ અને અલગ રાજ્ય બન્યું ત્યારથી તેલંગાણામાં પ્રભુત્વ ધરાવે છે. સતત બે ટર્મ સુધી તેલંગાણાના સીએમ રહેલા કેસીઆરને છેલ્લી લોકસભા ચૂંટણીમાં હાર સાથે સત્તા ગુમાવવી પડી હતી. હવે લોકસભાની ચૂંટણીમાં BRSનો સફાયો થઈ ગયો છે. રાજ્યમાં લાંબા સમયથી સત્તાના સુકાન પર રહેલી BRS 16.68 ટકા વોટ શેર હોવા છતાં એક પણ સીટ જીતી શકી નથી.
તેલંગાણાના પરિણામોની વાત કરીએ તો રાજ્યમાં સત્તામાં રહેલી કોંગ્રેસે 40 ટકા વોટ શેર સાથે આઠ બેઠકો જીતી હતી. તે જ સમયે, ભાજપ 35 ટકા વોટ શેર સાથે આઠ બેઠકો જીતવામાં પણ સફળ રહ્યું હતું. અસદુદ્દીન ઓવૈસીની પાર્ટી ત્રણ ટકા વોટ શેર સાથે એક સીટ જીતવામાં સફળ રહી હતી. નોંધનીય છે કે 2019માં BRSએ 17માંથી 9 બેઠકો જીતી હતી.
પટનાયકની પાર્ટીનો પણ સફાયો
આ ચૂંટણીઓ ઓડિશાના રાજકારણમાં પણ પરિવર્તનનો પવન સાબિત થઈ છે. વર્ષ 2000 માં, રાજ્યમાં પ્રથમ વખત બીજેડીની સરકાર બની અને નવીન પટનાયક મુખ્યમંત્રી બન્યા. નવીન પટનાયકે રાજ્યમાં સત્તાનું સુકાન એવી રીતે સ્થાપિત કર્યું કે તેઓ ઓડિશા સરકારના પર્યાય બની ગયા. આ વખતે ઓડિશામાં સત્તા અને પટનાયક વચ્ચેનો સંબંધ તૂટી ગયો, બીજેડી, જે લોકસભા બેઠકોની દ્રષ્ટિએ રાજ્યની સૌથી મોટી પાર્ટી બની હતી, તે એક બેઠક માટે તરસી ગઈ હતી.
લોકસભા ચૂંટણીમાં ભાજપે 45.34 ટકા વોટ શેર સાથે 21માંથી 20 બેઠકો જીતી હતી. કોંગ્રેસે પણ 12.52 ટકા વોટ શેર સાથે એક સીટ જીતી હતી પરંતુ 37.53 ટકા વોટ મેળવવા છતાં બીજેડી એક પણ સીટ જીતી શકી નથી. નોંધનીય છે કે 2019માં બીજેડીએ 12 સીટો જીતી હતી, ભાજપે આઠ અને કોંગ્રેસે એક સીટ જીતી હતી.
આ ક્ષત્રપ પણ ખાલી હાથ
માત્ર BSP, BRS અને BJD જ નહીં, એક સમયે મજબૂત હાજરી ધરાવતા અન્ય ઘણા ક્ષત્રપ પણ ખાલી હાથે ગયા હતા. જમ્મુ-કાશ્મીરની રાજનીતિમાં એક સમયે સત્તાનું કેન્દ્ર ગણાતી PDP અને તમિલનાડુની AIADMKના નામ પણ આવા પક્ષોની યાદીમાં સામેલ છે. પીડીપીએ કાશ્મીર ખીણની ત્રણ બેઠકો પર ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા હતા અને દરેક બેઠક પર તેમનો પરાજય થયો હતો. પીડીપીના વડા મહેબૂબા મુફ્તી પણ પોતાની સીટ જીતી શક્યા નથી. તમિલનાડુમાં સરકાર ચલાવનાર AIADMK પણ આ વખતે ખાલી હાથે રહી હતી. રાજ્યની તમામ 39 બેઠકો પર ઈન્ડિયા બ્લોકના ઉમેદવારોએ જીત મેળવી છે.
આ પણ વાંચો..મતગણતરીના દિવસે શેરબજારમાં કડાકો: સેન્સેક્સ 1600થી વધુ પોઈન્ટ તૂટયો, નિફ્ટીને આંચકો
