એર-કંડિશનિંગ અને કૂલર્સના ઉપયોગને કારણે અને વ્યાપક વીજ વપરાશ થાય છે. આ ઉપરાંત આઉટેજનું કારણ બનેલી ગરમીની લહેર વચ્ચે ભારત છ વર્ષમાં સૌથી વધુ વીજળીની કટોકટીનો સામનો કરી રહ્યું છે.
- ગરમીના મોજાને કારણે એર-કન્ડિશનિંગની માંગમાં વધારો અને ઔદ્યોગિક પ્રવૃત્તિઓ પર કોવિડ પ્રતિબંધો દૂર થવાને કારણે આર્થિક સધ્ધરતાએ એપ્રિલમાં પાવરની માગને રેકોર્ડ બ્રેક રીતે વધારી દીધી.
- 2020માં COVID-19 હતો ત્યારથી અપનાવવામાં આવેલા નવા હાઇબ્રિડ વર્ક મોડલ્સ સાથે લાખો ભારતીયો ઘરેથી કામ કરી રહ્યા છે, જે દિવસના પાવર વપરાશમાં વધારો કરે છે. જ્યારે સખત ગરમીમાં એર કન્ડીશનિંગની માંગમાં વધારો થાય છે, ત્યારે વીજ વપરાશ ઘણો વધી જાય છે.
- મોટા પ્રમાણમાં આઉટપુટમાં વધારો થવાને કારણે ઘણા પાવર પ્લાન્ટ્સનું બળતણ સમાપ્ત થઈ ગયું હતું. જેમાં સરેરાશ કોલસાનો સ્ટોક વર્ષના આ સમય માટે ઓછામાં ઓછા 9 વર્ષમાં સૌથી નીચો હતો.
- સ્થાનિક કોલસાના ઉત્પાદનમાં 80% જેટલો હિસ્સો ધરાવતા સરકારી કોલ ઈન્ડિયા દ્વારા રેકોર્ડ ઉત્પાદન હોવા છતાં પૂરતી ટ્રેનો સપ્લાય કરવામાં રેલવેની અસમર્થતાને કારણે સ્ટોક ફરી ભરવામાં ઘણી મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડ્યો હતો.
- કટોકટીએ ભારતને થર્મલ કોલસાની આયાત શૂન્ય પર ઘટાડવાની નીતિને ઉલટાવી દેવા અને વપરાશને ત્રણ વર્ષ સુધી આયાત ચાલુ રાખવા માટે દબાણ કર્યું છે.સરકારે આયાતી કોલસા પર ચાલતા તમામ પ્લાન્ટમાં ઉત્પાદન શરૂ કરવા માટે કટોકટી કાયદા અંગે પણ વિચાર કર્યો છે. જેમાંથી ઘણા હાલમાં ઊંચા આંતરરાષ્ટ્રીય કોલસાના ભાવને કારણે બંધ છે.
- હાલમાં ત્રણ રાજ્યોમાં ફેક્ટરીઓ કલાકો માટે બંધ રાખવાની ફરજ પડી છે. કારણ કે અધિકારીઓ માંગને નિયંત્રિત કરવા માટે સંઘર્ષ કરી રહ્યા છે.
- ઓછી ઈન્વેન્ટરીએ કોલ ઈન્ડિયાને નોન-પાવર સેક્ટરના ખર્ચે યુટિલિટીઝમાં પુરવઠો વાળવાની ફરજ પાડી છે.રેલવેએ કોલસાની અવરજવર માટે ટ્રેક ખાલી કરવા માટે પેસેન્જર ટ્રેનો રદ કરી છે. સરકાર અગાઉ નાણાકીય રીતે બિનટકાઉ ગણાતી 100થી વધુ કોલસાની ખાણોને ફરીથી ખોલવાનું પણ આયોજન કરી રહી છે.
- ઊર્જા સઘન ઉદ્યોગો દ્વારા સંચાલિત પાવર પ્લાન્ટ્સને કોલસાનો પુરવઠો પ્રતિબંધિત હોવાથી ફેક્ટરીઓએ ગ્રીડમાંથી પાવર મેળવવાનું શરૂ કર્યું છે. ઔદ્યોગિક ખર્ચમાં વધારો કર્યો અને વધુ પડતા કામ કરતાં કોલસા આધારિત પાવર પ્લાન્ટ્સ પર વધુ દબાણ લાવ્યા.
- અધિકારીઓ અને વિશ્લેષકો અપેક્ષા રાખે છે કે, કોલસાની ઓછી ઇન્વેન્ટરીને કારણે ભારતને આ વર્ષે વધુ પાવર કટનો સામનો કરવો પડશે અને વીજળીની માગ છેલ્લા 38 વર્ષમાં સૌથી ઝડપી ગતિએ વધવાની ધારણા છે.
- કોલસા આધારિત પ્લાન્ટ્સમાંથી વીજ ઉત્પાદન, જે ભારતના વાર્ષિક વીજળી ઉત્પાદનમાં લગભગ 75% હિસ્સો ધરાવે છે, આ વર્ષે 6% વૃદ્ધિની અપેક્ષા છે, જે એક દાયકામાં સૌથી વધુ દર છે.
