પાકિસ્તાન અને અમેરિકાના સંબંધોમાં આવેલો સુધાર ચીન સાથેનો વ્યવહાર બગાડશે ?
અમેરિકા અને પાકિસ્તાન વચ્ચેના સંબંધોને મજબૂત કરવાના પ્રયાસો તાજેતરમાં તેજ થયા છે. રાજદ્વારી નિષ્ણાતોના મતે, બંને દેશોએ ભારત અને અફઘાનિસ્તાન સાથેના તેમના અલગ સંબંધોથી પરસ્પર સંબંધોને અપ્રભાવિત રાખવાનો માર્ગ શોધી કાઢ્યો છે. આનો અર્થ એ થયો કે ભારત સાથે અમેરિકાના ગાઢ સંબંધો સામે પાકિસ્તાન કોઈ વાંધો ઉઠાવશે નહીં. બીજી તરફ, અમેરિકા અફઘાન તાલિબાન સાથેના પાકિસ્તાનના સંબંધોની અવગણના કરશે. તાજેતરના મહિનાઓમાં અમેરિકાના ઘણા વરિષ્ઠ અધિકારીઓ પાકિસ્તાનની મુલાકાતે ગયા છે.
નેતાઓ અમેરિકાની મુલાકાતે
જ્યારે પાકિસ્તાનના વડાપ્રધાન શહેબાઝ શરીફ અને વિદેશ મંત્રી બિલાવલ ભુટ્ટો સહિત અનેક ઉચ્ચ અધિકારીઓ અમેરિકાની મુલાકાતે ગયા છે. આ પછી પાકિસ્તાની ટીકાકારોમાં આ સવાલ પર ચર્ચા તેજ થઈ ગઈ છે કે અમેરિકા સાથેના નવા સંબંધોની ચીન સાથેના પાકિસ્તાનના સંબંધો પર શું અસર પડશે. કેટલાક ટીકાકારોએ તો એવું અનુમાન પણ કર્યું છે કે પાકિસ્તાન ધીમે ધીમે ચીનથી દૂર થઈ શકે છે.
અમેરિકાનો વ્યવહાર દક્ષિણ કોરિયા જેવો
ગયા વર્ષે સપ્ટેમ્બરમાં જ્યારે પાકિસ્તાનના તત્કાલિન આર્મી ચીફ જનરલ કમર જાવેદ બાજવા અમેરિકાની મુલાકાતે ગયા હતા ત્યારે પાકિસ્તાનના એક અધિકારીએ દાવો કર્યો હતો કે અમેરિકા હવે પાકિસ્તાન સાથે દક્ષિણ કોરિયા જેવા જ સંબંધો જાળવી રહ્યું છે. વિશ્લેષકોના મતે આવી ચર્ચાઓના મૂળ પાકિસ્તાનના આંતરિક રાજકારણમાં છુપાયેલા છે. ગયા વર્ષની શરૂઆતમાં જ્યારે તત્કાલિન વડાપ્રધાન ઈમરાન ખાનને સત્તા પરથી હટાવવા માટે એક અભિયાન ચલાવવામાં આવ્યું ત્યારે તેની પાછળ એવી દલીલ આપવામાં આવી હતી કે ખાને અમેરિકા સાથે પાકિસ્તાનના સંબંધો બગાડ્યા છે.
શા માટે અમેરિકા સાથે વ્યવહાર સુધારવો જરૂરી ?
શાહબાઝ શરીફ સરકારે સત્તામાં આવ્યા બાદ અમેરિકા સાથે સંબંધો સુધારવાને વિશેષ પ્રાથમિકતા આપી છે. પરંતુ પાકિસ્તાનના રાજદ્વારી નિષ્ણાતોએ ચેતવણી આપી છે કે તેની ચીન સાથેના પાકિસ્તાનના સંબંધો પર વિપરીત અસર પડી શકે છે. થિંક ટેન્ક ઈસ્ટ એશિયા ફોરમ સાથે જોડાયેલા એક્સપર્ટ આરિફ રફીકે લખ્યું છે – ‘અમેરિકા સાથે સંબંધો સુધારવા માટે પાકિસ્તાની નેતાઓના પ્રયાસો યોગ્ય દિશામાં છે. કારણ કે પાકિસ્તાનની નિકાસ માટે અમેરિકા સૌથી મોટું બજાર છે અને પાકિસ્તાની મૂળના લોકો મોટી સંખ્યામાં અમેરિકામાં રહે છે. પરંતુ જો તેઓ અમેરિકા અને ચીન વચ્ચે ચાલી રહેલી હરીફાઈમાં સામેલ થશે તો તે તેમની અણઘડતા હશે.
