ચૂંટણી આચારસંહિતા લાગુ હોવા છતાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી ભૂટાન કેમ જઈ રહ્યા છે? આવું છે કારણ 

નવી દિલ્હી, 18 માર્ચ : વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી આ અઠવાડિયે ભૂટાનની ટૂંકી મુલાકાતે જશે. ભારતમાં ચૂંટણીની જાહેરાત બાદ આચારસંહિતા લાગુ થઈ ગઈ છે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર આ સમયગાળા દરમિયાન કોઈ કરાર કે જાહેરાત થઇ શકશે નથી. આમ છતાં પીએમ મોદીની આ ભૂટાન મુલાકાત ઘણી મહત્ત્વની રહેશે. વડાપ્રધાનની આ મુલાકાત દ્વારા ભારત આ પાડોશી દેશને મહત્ત્વ આપવા માંગે છે. મોદી 21-22 માર્ચ દરમિયાન ભૂટાનની મુલાકાત લે તેવી શક્યતા છે. આ મુલાકાત તેમના ભૂટાનના સમકક્ષ શેરિંગ ટોબગેની 14-18 માર્ચ દરમિયાન ભારતની મુલાકાતના થોડા દિવસો બાદ થશે.

આ એક ખાસ પ્રસંગ હશે, જ્યારે કોઈ ભારતીય વડાપ્રધાન ચૂંટણીની જાહેરાત પછી વિદેશ પ્રવાસે જઈ રહ્યા હોય. જોકે, 2009માં તત્કાલિન વડાપ્રધાન મનમોહન સિંહ જી-20 બેઠકમાં ભાગ લેવા માટે બ્રિટન ગયા હતા. આ મામલાની જાણકારી ધરાવતા સૂત્રોએ જણાવ્યું કે ભૂટાનના પૂર્વ વડાપ્રધાન લોટે શેરિંગની સરકારે ચીન સાથેના સરહદી વિવાદને ઉકેલવામાં મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. આ પ્રવાસ પણ તેના સંદર્ભમાં એક સંકેત છે. શેરિંગે ગયા વર્ષે તેમના કાર્યકાળના અંતે વિવાદિત સરહદને સીમાંકન કરવા માટેના કરારને અંતિમ સ્વરૂપ આપવાના પ્રયાસો ઝડપી કર્યા હતા.

ભૂટાન પર દબાણ હતું

શેરિંગે ગયા વર્ષે તેમના કાર્યકાળના અંતે વિવાદિત સરહદને સીમાંકન કરવા માટેના કરારને અંતિમ સ્વરૂપ આપવાના પ્રયાસો ઝડપી કર્યા હતા. ઘણી બેઠકો પછી, ભૂટાન અને ચીને ભૂટાન-ચીન સરહદ પર સંયુક્ત તકનીકી ટીમ માટે ‘સહકાર કરાર’ પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા. આ હસ્તાક્ષરનો અર્થ એ હતો કે બંને પક્ષો સીમાંકન પ્રક્રિયા માટે સંમત થયા હતા. અહેવાલો અનુસાર, ચીન ભૂટાન પર રાજદ્વારી સંબંધો સ્થાપિત કરવા માટે દબાણ કરી રહ્યું હતું. તે જ સમયે, શેરિંગે પણ આ અંગે સકારાત્મક સંકેત આપ્યો હતો.

ભૂટાન અને ચીન વચ્ચે વાતચીત

એવા અહેવાલો પણ હતા કે ભૂટાન અને ચીન વચ્ચેના કોઈપણ સરહદ કરારમાં પ્રદેશનું વિનિમય સામેલ હશે. ડોકલામ પર પોતાનો દાવો છોડવાના બદલામાં થિમ્પુને ઉત્તરમાં જગ્યા મળશે. 2017માં ડોકલામમાં ભારત અને ચીનના સૈનિકો વચ્ચે 73 દિવસ સુધી અથડામણ થઈ હતી. ત્રણ દેશો વચ્ચેના ત્રિ-જંક્શન પર ભૂટાન દ્વારા દાવો કરાયેલા વિસ્તારમાં ચીની સૈન્ય દ્વારા રસ્તાના નિર્માણને રોકવા માટે ભારતીય પક્ષે સૈનિકો મોકલ્યા હતા. ભારતે બંને દેશો વચ્ચેની વાતચીત પર પણ ચાંપતી નજર રાખી કારણ કે તેને ચિંતા હતી કે ભૂટાન રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા માટે ખતરો બની શકે છે. ખાસ કરીને ‘ચિકન્સ નેક’ નામના ભાગ પર અસર થવાની ભીતિ છે, જે ઉત્તર-પૂર્વના રાજ્યોને દેશના બાકીના ભાગો સાથે જોડે છે.

ભારતને સમર્થન વધારવાનું વચન

ટોબગેની મુલાકાત દરમિયાન મોદીએ કહ્યું કે ભારત ભૂટાનની 13મી પંચવર્ષીય યોજનાને સમર્થન આપશે, જેમાં આર્થિક ઉત્તેજન કાર્યક્રમ માટેની તેની વિનંતીને ધ્યાનમાં લેવામાં આવશે. ઉપરાંત, નવી દિલ્હીની વિકાસ સહાય ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર બનાવવા અને કનેક્ટિવિટી બનાવવા માટે હશે. ભૂટાનની પંચવર્ષીય યોજનાઓ માટે ભારતનું સમર્થન ખૂબ જ મહત્ત્વપૂર્ણ છે. નવી દિલ્હીએ 12મી યોજના માટે 5,000 કરોડ રૂપિયાની સહાય આપી હતી. જાન્યુઆરીમાં સત્તા સંભાળ્યા બાદ ટોબગે તેમની પ્રથમ વિદેશ મુલાકાતે ભારત આવ્યા હતા. શનિવારે જારી કરાયેલા સંયુક્ત નિવેદન અનુસાર, ભારત અને ભૂટાન વચ્ચેની મિત્રતાનું ઉદાહરણ આપવામાં આવ્યું હતું. બંને પક્ષોએ આ શ્રેણીને આગળ પણ ચાલુ રાખવાની ઈચ્છાનો પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો.