ઉત્તરાયણ પર તલ ખાવાનું કેમ છે આટલું મહત્ત્વ?
મકરસંક્રાંતિ એટલે કે ઉત્તરાયણના દિવસે સૂર્ય દક્ષિણ દિશામાંથી ઉત્તર તરફ આવે છે. શિશિર ઋતુનો અંત આવે છે અને વસંતની શરુઆત થાય છે, પાકની કાપણી થાય છે, અને આવા વિવિધ કારણોસર આ તહેવારની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. દેશભરમાં આ તહેવાર અલગ-અલગ પ્રકારે ઉજવવામાં આવે છે, પરંતુ લગભગ દરેક રાજ્યમાં તે દિવસે તલનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
તલના ઉપયોગની ધાર્મિક માન્યતાની વાત કરીએ તો તલના દાનથી શનિનો પ્રકોપ ઓછો થાય છે. તલનું સેવન કરવાથી, તલ વાળા પાણીથી સ્નાન કરવાથી, પાપોથી મુક્તિ મળે છે અને નિરાશા દૂર થાય છે. આ સિવાય એક માન્યતા એવી છે કે ઉત્તરાયણના દિવસે અસત્ય પર સત્યનો વિજય થાય છે, માટે કડવી વાતો ભુલીને નવી શરુઆત કરવામાં આવે છે. આ કારણે તલના લાડુ, ચીક્કી અને તલ સાંકળી ખાવામાં આવે છે
તલમાં કૉપર, મેગ્નેશિયમ, આયર્ન, કેલ્શિયમ, ફોસ્ફરસ, ઝિંક, વિટામિન બી1 જેવા તત્વો ભરપૂર પ્રમાણમાં હોય છે. તલમાં એન્ટીઓક્સીડન્ટ ગુણો પણ હોય છે. આનાથી લોહીની લિપિડ પ્રોફાઈલ વધે છે. આ સિવાય જેને સાંધાના દુખાવાની ફરિયાદ હોય, તેમણે ખાસ તલ ખાવા જોઈએ.
આ છે તલ ખાવાનું વૈજ્ઞાનિક કારણ
જો વૈજ્ઞાનિક રીતે જોવા જઈએ તો, તલના સેવનથી શરીર ગરમ રહે છે. શિયાળામાં શરીરનું તાપમાન ઘટી જતું હોય છે. આ સીઝનમાં બહારના તાપમાન અને અંદરના તાપમાનને બેલેન્સ કરવાની જરુર પડે છે. તલ અને ગોળ ગરમ હોવાથી તે ખાવાથી શરીરમાં ગરમાવો રહે છે. આ કારણથી ઉત્તરાયણમાં તલ અને ગોળની વાનગીઓ બનાવવામાં આવે છે.
તલના દાન સાથે સંકળાયેલી છે આ માન્યતા
એવી માન્યતા છે કે રાહુ મકર રાશિના સ્વામી શનિ અને સુર્યનો વિરોધી છે. જેના કારણે બંને ગ્રહો દ્વારા મળતા પ્રતિકૂળ ફળના નિવારણ માટે ખાસ તલનો પ્રયોગ કરવામાં આવે છે. એવી પણ માન્યતા છે કે તલનું દાન કરવાથી વિષ્ણુ ભગવાન પ્રસન્ન થાય છે અને તેનાથી રાહુ અને શનિના દોષનો પણ નાશ થાય છે. તલ વિષ્ણુ ભગવાનને પ્રિય છે.
આયુર્વેદમાં શું કહેવાય છે?
આયુર્વેદ અનુસાર, તલ શરદ ઋતુ માટે અનુકુળ હોય છે. આરોગ્યની દ્રષ્ટિએ તલનું વિશેષ મહત્વ છે, માટે જ તમામ ધાર્મિક કાર્યોમાં, પૂજા-અર્ચના અથવા હવનમાં અને લગ્નમાં પણ તલની ઉપસ્થિતિ અનિવાર્ય હોય છે. ત્રણ પ્રકારના તલ હોય છે- કાળા, સફેદ અને લાલ. આમાં કાળા તલ સૌથી વધારે પૌષ્ટિક હોય છે. આયુર્વેદના 6 રસોમાંથી ચાર રસ તલમાં હોય છે.
આ પણ વાંચોઃ માત્ર લોહરી અને મકરસંક્રાંતિ જ નહીં, જાન્યુઆરીમાં ઉજવવામાં આવે છે આ 8 તહેવારો
