ઇન્ટરનેશનલ ડેસ્કઃ નેન્સી પેલોસીએ તાઈવાન પહોંચીને ચીન અને અમેરિકા વચ્ચે તણાવ વધારી દીધો છે. જો કે, આના માટે આર્થિક અને સૈન્ય સહિતના ઘણા કારણો છે. એક તરફ ચીન તેને ‘આગ સાથેની રમત’ કહી રહ્યું છે. ત્યારે અમેરિકા પણ પીછેહઠ કરવાના મૂડમાં નથી. આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે અનેક સવાલો વચ્ચે એક પ્રશ્ન એ પણ છે કે, અમેરિકા એવા ટાપુમાં કેમ રસ દાખવી રહ્યું છે જેને તે સત્તાવાર રીતે કોઈ દેશ પણ ગણતું નથી.
તાઈવાન સાથે અમેરિકાના સંબંધો તાઈવાન રિલેશન એક્ટ (TRA)માં પ્રતિબિંબિત થાય છે. તે એક અધિનિયમનો ભાગ છે, જેને 1979માં તત્કાલિન સેનેટર જો બાઇડન દ્વારા પણ સમર્થન આપવામાં આવ્યું હતું અને બાદમાં રાષ્ટ્રપતિ જિમી કાર્ટર દ્વારા કાયદામાં રૂપાંતરિત કરવામાં આવ્યું હતું.
તાઈવાનની સુરક્ષાઃ યુનાઈટેડ સ્ટેટ્સ તાઈવાનને સુરક્ષિત કરવા માટે જરૂરી સામાન અને સેવાઓ પૂરી પાડે છે, જેના દ્વારા તાઈપેઈ પોતાનું રક્ષણ કરી શકે છે. ત્યારે તે તાઇવાનની સુરક્ષા, સામાજિક અથવા આર્થિક વ્યવસ્થાને જોખમમાં મૂકતા કોઈપણ પ્રકારના બળ અથવા દબાણના ઉપયોગને રોકવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. જો કે, TRAની જોગવાઈઓમાં એવી મજબૂત ગેરંટી સામેલ નથી કે ભવિષ્યમાં ક્રોસ-સ્ટ્રેટ સંઘર્ષની સ્થિતિમાં યુએસ તાઈવાનના સંરક્ષણમાં આવશે.
ચીનની વધેલી દખલગીરીઃ ચીને તાજેતરના વર્ષોમાં તાઈવાન નજીકના સમુદ્ર અને હવાઈ ક્ષેત્રમાં તેની દખલગીરી વધારી છે, જેના કારણે સંઘર્ષનું જોખમ પણ વધી ગયું છે. જૂનમાં વિદેશ મંત્રાલયે કહ્યું કે, તાઇવાન સ્ટ્રેટ ચીનના અધિકારક્ષેત્ર હેઠળ છે અને તેને આંતરરાષ્ટ્રીય જળમાર્ગ કહી શકાય નહીં. તે પછી બેઇજિંગે ચર્ચાઓ તીવ્ર કરી. આ સિવાય ચીનના સૈન્ય જહાજોએ ગયા વર્ષે તાઈવાનની આસપાસ તપાસ વધારી દીધી હતી, ત્યારબાદ તાઈવાન પણ સક્રિય થઈ ગયું હતું.
અહેવાલ છે કે, કેટલાક યુએસ નિષ્ણાતો માને છે કે ચીનની સૈન્ય ક્ષમતામાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. સ્થિતિ એવી બની ગઈ છે કે, અમેરિકા હવે તાઈવાનની સુરક્ષાને વધુ મજબૂત કરી શકશે નહીં.
ભૌગોલિક વ્યૂહરચનાઃ તાઇવાનનું ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય પાસું ઉત્તર પશ્ચિમ એશિયામાં યુએસ અને તેના સાથી દેશો માટે ખૂબ મહત્વ ધરાવે છે. તાઇવાન ફર્સ્ટ આઇલેન્ડ ચેઇનની મધ્યમાં છે, જેને ચીન તેની સૈન્ય પ્રણાલીને રોકવાની અમેરિકાની વ્યૂહરચના તરીકે જુએ છે. હવે ટાપુની દક્ષિણે બાશી ચેનલ છે, જે લુઝોન સ્ટ્રેટનો ભાગ છે.
ખાસ વાત એ છે કે, તે એવા કેટલાક આંતરરાષ્ટ્રીય જળમાર્ગોમાંથી એક છે, જેના દ્વારા ચીની નૌકાદળ સરળતાથી ટાપુની સાંકળને જોડે છે અને પશ્ચિમ પ્રશાંત સુધી પહોંચી શકે છે. આ ઉપરાંત તેના દ્વારા તે ગુઆમ, હવાઈ જેવા વિસ્તારોમાં અમેરિકા માટે ખતરો બની શકે છે.
આર્થિક સંબંધોઃ ઈન્ડો-પેસિફિક ક્ષેત્રમાં તાઈવાન અમેરિકાના મહત્વપૂર્ણ ભાગીદારોમાંનું એક છે. બંને દેશો વચ્ચે રાજદ્વારી સંબંધો ન હોવા છતાં, તાઇવાન અમેરિકાનો 8મો સૌથી મોટો વેપારી ભાગીદાર છે. ત્યારે તાઇવાનના કિસ્સામાં અમેરિકા તેનો બીજો સૌથી મોટો વેપાર ભાગીદાર છે.
