‘પુરૂષને કમાવવા અને ભણવાની તક અને મહિલાને નહીં’ લગ્નની ઉંમરમાં અંતરને જોતા હાઈકોર્ટ

પ્રયાગરાજ, 7 નવેમ્બર :   સ્ત્રી અને પુરૂષ વચ્ચે લગ્નની લઘુત્તમ વયમાં તફાવત એ પિતૃસત્તાત્મક વ્યવસ્થાની નિશાની છે. અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટે એક કેસની સુનાવણી દરમિયાન આ ટિપ્પણી કરી છે. કોર્ટે કહ્યું કે ભારતમાં પુરૂષ માટે લગ્નની લઘુત્તમ ઉંમર 21 વર્ષ અને મહિલા માટે 18 વર્ષ છે. આ પિતૃસત્તાક વ્યવસ્થાની નિશાની સિવાય બીજું કંઈ નથી. જસ્ટિસ સૌમિત્ર દયાલ સિંહ અને જસ્ટિસ ડી. રમેશે કહ્યું કે પુરુષોને લગ્ન માટે ત્રણ વર્ષનો વધારાનો સમય આપવામાં આવ્યો છે જેથી તેઓ અભ્યાસ કરી શકે અને આર્થિક સ્વતંત્રતા પ્રાપ્ત કરી શકે. કોર્ટે કહ્યું કે મહિલાઓ માટે સ્થિતિ ઉલટી છે અને તેમને આવી કોઈ તક મળતી નથી.

બેન્ચે કહ્યું, ‘લગ્ન માટે લઘુત્તમ ઉંમરમાં પુરુષોને ત્રણ વર્ષ વધુ સમય આપવો અને મહિલાઓને તેનો ઇનકાર કરવો એ સમાનતાની વિરુદ્ધ છે. આ પિતૃસત્તાત્મક વ્યવસ્થાની નિશાની છે અને વર્તમાન કાયદા પણ તેને આગળ લઈ જઈ રહ્યા છે. આ સિસ્ટમમાં એવું માનવામાં આવે છે કે પુરૂષ ઉંમરમાં મોટો હોવો જોઈએ અને તેણે પરિવારની આર્થિક વ્યવસ્થાની દેખરેખ રાખવી જોઈએ. ઉલ્લેખનીય છે કે મહિલાઓએ બીજા પક્ષ તરીકે રહેવું જોઈએ અને તેમને પહેલા જેવો દરજ્જો મળવો જોઈએ નહીં. આ સિસ્ટમ કોઈપણ અર્થમાં સમાન નથી.

કોર્ટે આ ટિપ્પણીઓ એક કેસની સુનાવણી દરમિયાન કરી હતી જેમાં દંપતીએ ફેમિલી કોર્ટના નિર્ણય સામે અપીલ કરી હતી. ફેમિલી કોર્ટે પુરુષના લગ્નને રદ કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. તે વ્યક્તિએ કહ્યું કે તેના બાળપણમાં લગ્ન થયા હતા અને તે આ લગ્ન સાથે સંમત નથી. તેણે કહ્યું કે લગ્ન 2004માં થયા હતા અને તે સમયે તેની ઉંમર માત્ર 12 વર્ષની હતી, જ્યારે તેની પત્નીની ઉંમર 9 વર્ષની હતી. 2013 માં, વ્યક્તિએ બાળ લગ્ન પ્રતિબંધ કાયદા હેઠળ લગ્નને રદ કરવાની માંગ કરી હતી.

બાળ લગ્ન અંગે કાયદો શું કહે છે?
આ જોગવાઈ હેઠળ, જો બાળ લગ્ન થાય છે, તો તેમાં સામેલ બે સભ્યોમાંથી કોઈપણ એક લગ્ન રદ કરવાની માંગ કરી શકે છે. એટલું જ નહીં, આ મુજબ, જો બાળ લગ્નના બંને સભ્યો બહુમતી પ્રાપ્ત કર્યાના બે વર્ષ પછી પણ આવી અપીલ કરે છે, તો તેના પર વિચાર કરી શકાય છે. આ મામલામાં પતિ જ્યારે કોર્ટમાં પહોંચ્યો ત્યારે તેની પત્નીએ વિરોધ કર્યો હતો. તેણે કહ્યું કે જ્યારે પતિએ તેમના લગ્નને રદ કરવાની માંગ કરી ત્યારે તે પુખ્ત હતો. તેની ઉંમર 18 વર્ષથી વધુ હતી. તે 2010 માં જ પુખ્ત બન્યો. જ્યારે તેણે હાઈકોર્ટમાં પણ આ જ દલીલ આપી ત્યારે કોર્ટે સ્ત્રી અને પુરુષના લગ્નની લઘુત્તમ વયના તફાવત પર સવાલો ઉઠાવ્યા હતા.

આ પણ વાંચો : અમૃતસર ગોલ્ડન ટેમ્પલમાં યુવતીએ સુસાઈડ કર્યું, સાતમાં માળથી કુદીને આપી દીધો જીવ