SCO બેઠકમાં PM મોદીએ ચીનના BRIનો કેમ કર્યો વિરોધ? જાણો આ પ્રોજેક્ટ વિશે
મંગળવારે શાંઘાઈ કોઓપરેશન ઓર્ગેનાઈઝેશન (SCO)ની વર્ચ્યુઅલ સમિટ યોજાઈ હતી. આ બેઠકમાં રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન, ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ અને પાકિસ્તાનના વડાપ્રધાન શહેબાઝ શરીફ પણ સામેલ થયા હતા. ભારતે આ બેઠકની અધ્યક્ષતા કરી હતી. સંયુક્ત હાજરીમાં સદસ્ય દેશોના નેતાઓનો હેતુ જુદા જુદા મુદ્દાઓ પર વાતચીત કરવાનો હતો.
ભારતે ચીન-પાકિસ્તાનને લીધુ આડેહાથ
સમિટમાં પીએમ મોદીએ ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ અને પાકિસ્તાનના વડાપ્રધાન શહેબાઝ શરીફ પર નિશાન સાધતા કહ્યું કે કેટલાક દેશો તેમની નીતિઓનો સાધન તરીકે ઉપયોગ કરીને સીમા પારના આતંકવાદનો ઉપયોગ કરે છે. તેમણે SCOને આવા દેશોની ટીકા કરવા પણ આહ્વાન કર્યું હતું. પીએમ મોદીએ કહ્યું કે આવી ગંભીર બાબતોમાં બેવડા માપદંડ માટે કોઈ સ્થાન હોઈ શકે નહીં.
Addressing the SCO Summit. https://t.co/oO9B1nnXer
— Narendra Modi (@narendramodi) July 4, 2023
આ બેઠકના યજમાન ભારતના વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ પણ દેશના વધતા કદનો સંકેત આપવા માટે આ પ્લેટફોર્મનો ઉપયોગ કર્યો હતો. ભારતના કટ્ટર હરીફ પાકિસ્તાન પર નિશાન સાધતા ભારતે અન્ય દેશોને ‘આતંકવાદ સામેની લડાઈ’માં એક થવા હાકલ કરી હતી.
ભારતે ચીનના BRI પ્રોજેક્ટનો કર્યો વિરોધ
ભારતે ચીનના બેલ્ટ એન્ડ રોડ ઇનિશિયેટિવ (BRI) અંગે પોતાનું વલણ રજૂ કર્યું હતું. આ મહત્વાકાંક્ષી પ્રોજેક્ટને લઈને ચીન પર નિશાન સાધતા વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ કહ્યું કે કનેક્ટિવિટી પ્રોજેક્ટ મહત્વપૂર્ણ છે પરંતુ અન્ય દેશોની સાર્વભૌમત્વ અને પ્રાદેશિક અખંડિતતાનું સન્માન કરવું પણ જરૂરી છે.
સમિટમાં PM મોદીએ કહ્યું હતું કે, “કોઈપણ ક્ષેત્રની પ્રગતિ માટે મજબૂત કનેક્ટિવિટી જરૂરી છે. કનેક્ટિવિટી માત્ર પરસ્પર વેપારમાં વધારો કરતી નથી, પરંતુ પરસ્પર વિશ્વાસને પણ વધારે છે. પરંતુ આ પ્રયાસોમાં, SCO ચાર્ટરના મૂળભૂત સિદ્ધાંતોને જાળવી રાખવા જોઈએ.” ખાસ કરીને, સભ્ય દેશોની સાર્વભૌમત્વ અને પ્રાદેશિક અખંડિતતાનું સન્માન કરવું જરૂરી છે.
ચીન, ભારત, રશિયા, પાકિસ્તાન, કઝાકિસ્તાન, કિર્ગિસ્તાન, પાકિસ્તાન, તાજિકિસ્તાન અને ઉઝબેકિસ્તાન અને હવે ઈરાન સમાવિષ્ટ જૂથની વર્ચ્યુઅલ સમિટના અંતે ભારતે BRIને સમર્થન આપવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. આવું કરનાર ભારત એકમાત્ર દેશ બન્યો.
શા માટે ભારત ચીનના BRI પ્રોજેક્ટ વિરુદ્ધ છે?
જ્યારથી આ BRI પ્રોજેક્ટ શરૂ થયો અને દેશોએ તેના માટે હસ્તાક્ષર કરવાનું શરૂ કર્યું ત્યારથી ભારતે નિયમિતપણે વિરોધ કર્યો છે અને વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરે પણ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પ્રોજેક્ટ અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી છે.
BRI સાથે ભારતનો સૌથી મોટો મુદ્દો ચાઇના-પાકિસ્તાન ઇકોનોમિક કોરિડોર (CPEC) છે. તે ચીનના શિનજિયાંગ ઉઇગુર સ્વાયત્ત ક્ષેત્રના કાશગરથી દક્ષિણ પશ્ચિમ બલૂચિસ્તાન, પાકિસ્તાનના ગ્વાદર બંદર સુધી ફેલાયેલો છે. તે પછી તે ગિલગિટ બાલ્ટિસ્તાનમાં પાકિસ્તાનના કબજા હેઠળના ભારતીય ક્ષેત્રમાં પ્રવેશ કરે છે.
વધુમાં, રોકાણના પ્રોજેક્ટમાં પાકિસ્તાનના નેશનલ હાઈવે 35 – કારાકોરમ હાઈવે અથવા ચાઈના-પાકિસ્તાન ફ્રેન્ડશિપ હાઈવેનું નવીનીકરણ અને અપગ્રેડિંગનો સમાવેશ થાય છે. આ સાથે, નિયંત્રણ રેખા (એલઓસી)ના ઉત્તરમાં ગિલગિટથી સ્કર્દુને જોડતા હાઇવેના નવીકરણનો પણ સમાવેશ થાય છે.
ભારતનું માનવું છે કે આ પ્રોજેક્ટ સાર્વભૌમત્વ અને ક્ષેત્રીય અખંડિતતા તેમજ આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદાઓનું ઉલ્લંઘન કરે છે.
ભારત એ બાબતે પણ ચિંતિત છે કે આ પ્રોજેક્ટ આ ક્ષેત્રમાં ચીનની વ્યૂહાત્મક હાજરીમાં વધારો કરે છે. તેમને એવો પણ ડર છે કે આવી પહેલ ભારતને ચીન પર નિર્ભર કરી દેશે. 2017માં જ ભારતે આ ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી જ્યારે તેને આ પ્રોજેક્ટમાં જોડાવા માટે આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું હતું.
આ પણ વાંચો: SCO ના મંચ પરથી નામ લીધા વગર PM મોદીનો પાકિસ્તાન પર હુમલો
