બેંકોમાં જમા 78000 કરોડ રૂપિયા કોના? નથી કરી રહ્યું કોઈ દાવો…શું તમારા સંબંધીઓ ના તો નથી ને?

• દર નાણાકીય વર્ષે જાહેર તેમજ ખાનગી ક્ષેત્રની બેંકોમાં દાવા વગરની થાપણો વધી રહી છે, આ વખતે આરબીઆઈના વાર્ષિક અહેવાલમાં દાવા વગરની રકમ 26 ટકા વધીને 78,213 કરોડ રૂપિયા થઈ ગઈ છે

HD ન્યૂઝ ડેસ્ક, 05 જૂન: ભારતીય બેંકોમાં દાવા વગરની રકમ વધી રહી છે. રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI)ના વાર્ષિક અહેવાલમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે દાવા વગરની રકમમાં 26 ટકાનો વધારો થયો છે. બેંકોમાં રૂ. 78,213 કરોડ દાવા વગરના પડ્યા છે, જેનો દાવો કરવા માટે કોઈ નથી. માર્ચ 2023 સુધી થાપણદાર શિક્ષણ અને જાગૃતિ ફંડમાં 62,225 કરોડ રૂપિયા જમા કરવામાં આવ્યા હતા.

દર વર્ષે વધી રહી છે દાવા વગરની રકમ

બિઝનેસ સ્ટાન્ડર્ડના રિપોર્ટ અનુસાર, નાણાકીય વર્ષ 2022માં જાહેર અને ખાનગી ક્ષેત્રની બેંકોમાં દાવા વગરની થાપણો 32,934 કરોડ રૂપિયા હતી, પરંતુ તેની સરખામણીમાં માર્ચ 2023ના અંતે આ રકમ વધીને 42,272 કરોડ રૂપિયા થઈ ગઈ છે. આ સમયગાળા દરમિયાન તેમાં 28 ટકાનો વધારો થયો હતો. આ વખતે આરબીઆઈના વાર્ષિક અહેવાલમાં દાવા વગરની રકમ 26 ટકા વધીને 78,213 કરોડ રૂપિયા થઈ ગઈ છે.

દાવા વગરની થાપણ શું છે?

વાર્ષિક ધોરણે વિવિધ બેંકો ખાતાઓની સમીક્ષા કરે છે, આ દરમિયાન બેંકને એ પણ જાણવા મળે છે ક્યા બેંક ખાતામાં વર્ષ દરમિયાન કોઈ પણ પ્રકારનો વ્યવહાર કરવામાં આવ્યો નથી. જ્યારે છેલ્લા 10 વર્ષો દરમિયાન કોઈપણ થાપણદાર દ્વારા કોઈપણ ખાતામાં કોઈ ભંડોળ જમા કરવામાં આવતું નથી અથવા તેમાંથી કોઈ રકમ ઉપાડવામાં આવતી નથી, તો આ સમયગાળા દરમિયાન ખાતામાં પડેલી રકમને દાવા વગરની થાપણ તરીકે ગણવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત, બેંકો પણ આ રકમ અંગે ગ્રાહકોનો સંપર્ક કરવાનો પ્રયાસ કરે છે.

બેંકો આરબીઆઈને આપે છે માહિતી

જે ખાતાઓમાં કોઈ દાવેદાર નથી, તેની માહિતી બેંકો દ્વારા આરબીઆઈને આપવામાં આવે છે. આ પછી, આ દાવા વગરની થાપણો ડિપોઝિટર એજ્યુકેશન એન્ડ અવેરનેસ ફંડ (DEAF) માં ટ્રાન્સફર કરવામાં આવે છે.

RBI ચલાવે છે જાગૃતિ અભિયાન

આરબીઆઈ આવી થાપણો અંગે જાગૃતિ ઝુંબેશ ચલાવતી રહે છે, જેથી તેના કાનૂની હકદારોને શોધી શકાય. દાવા વગરની થાપણોમાં વધારો થવાના ઘણા કારણો છે. જો આપણે આમાંથી કેટલાકનો ઉલ્લેખ કરીએ, તો થાપણદારનું મૃત્યુ થઈ જાય અને તેનું કોઈ નોમિની દસ્તાવેજોમાં નોંધાયેલ ન હોવાને કારણે તે ખાતામાં જમા થયેલી રકમ માટે કોઈ દાવેદાર રહેતું નથી.

રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા ઈચ્છે છે કે દાવા વગરની રકમમાં ઘટાડો કરવામાં આવે. આરબીઆઈએ નિર્દેશ આપ્યો છે કે આ રકમ તેના હકના દાવેદારોને પરત કરવામાં આવે, આરબીઆઈ દ્વારા આપવામાં આવેલી સૂચનાઓ 1 એપ્રિલ, 2024 થી તમામ વ્યાપારી બેંકો (પ્રાદેશિક ગ્રામીણ બેંકો સહિત) અને દેશની તમામ સહકારી બેંકોને લાગુ પડે છે. RBI એ દાવો ન કરેલી થાપણોના દાવા માટે UDGAM પોર્ટલ પણ શરૂ કર્યું હતું.

દાવા વગરની રકમનો દાવો કેવી રીતે કરવો?

જો તમારા સંબંધી અથવા ઘરની રકમ બેંકમાં દાવા વગરની છે, તો તમે RBI ના UDGAM પોર્ટલ દ્વારા તેનો દાવો કરી શકો છો. આ પોર્ટલ પર જઈને જમા થયેલી રકમનો સરળતાથી દાવો કરી શકાય છે. UDGAM પોર્ટલ પર તમારી નોંધણી કર્યા પછી તમે લોગ ઇન કરીને દાવો ન કરેલી રકમ ચકાસી શકો છો. તમે દાવો પણ કરી શકો છો અથવા સંબંધિત બેંકનો સંપર્ક કરી શકો છો.

આ પણ વાંચો: રેલવે આપી રહી છે 45 પૈસામાં 10 લાખ રૂપિયાનો વીમો, જાણો અરજીથી લઈને ક્લેમ સુધીની સંપૂર્ણ પ્રક્રિયા