નવી દિલ્હી, 11 માર્ચ : નાગરિકતા સંશોધન કાયદો એટલે કે CAA આજથી દેશભરમાં લાગુ થઈ ગયો છે. મોદી સરકારે આ અંગે નોટિફિકેશન બહાર પાડ્યું છે. નાગરિકતા કાયદામાં સુધારો કરવા માટેનું બિલ ડિસેમ્બર 2019માં જ સંસદના બંને ગૃહો દ્વારા પસાર કરવામાં આવ્યું હતું. રાષ્ટ્રપતિએ પણ જાન્યુઆરી 2020માં તેને મંજૂરી આપી હતી. પરંતુ નિયમો બનાવવામાં ન આવતાં તેનો અમલ કરવામાં વિલંબ થયો હતો.
કાયદાની અમલવારી 9 વખત ઠેલાવવામાં આવી
સામાન્ય રીતે કોઈપણ કાયદો બન્યા બાદ તેના નિયમો 6 મહિનામાં બનાવવાના હોય છે. જો આ શક્ય ન હોય તો સંસદમાંથી સમય માંગવો પડશે. એવું જ CAAના કિસ્સામાં થયું. ગૃહ મંત્રાલયે 9 વખત એક્સટેન્શનની માંગણી કરી હતી. આ કાયદાના નિયમો અત્યાર સુધી બન્યા ન હોવાથી અને જાહેરનામું બહાર પાડવામાં આવ્યું ન હોવાથી, આ કાયદા દ્વારા નાગરિકતા મેળવવા માંગતા લોકો અરજી કરી શકતા નથી. પરંતુ હવે નાગરિકતા માટે અરજી કરી શકાય છે.
નાગરિકતા માટે કોણ અરજી કરી શકશે?
નાગરિકતા સંશોધન બિલ પહેલીવાર 2016માં લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. તે અહીંથી પસાર થયો, પરંતુ રાજ્યસભામાં અટકી ગયો હતો. બાદમાં તેને સંસદીય સમિતિને મોકલવામાં આવ્યો હતો અને પછી ચૂંટણી આવી હતી. પુનઃચૂંટણી પછી, નવી સરકારની રચના કરવામાં આવી હતી, તેથી તે ફરીથી ડિસેમ્બર 2019 માં લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવી હતી. આ વખતે આ બિલ લોકસભા અને રાજ્યસભા બંનેમાં પસાર થયું હતું.
2014 પહેલા આવેલા લોકોને મળશે નાગરિકતા
રાષ્ટ્રપતિની મંજૂરી મળ્યા પછી, આ 10 જાન્યુઆરી, 2020 થી કાયદો બની ગયો હતો. નાગરિકતા સંશોધન કાયદા દ્વારા, પાકિસ્તાન, બાંગ્લાદેશ અને અફઘાનિસ્તાનમાંથી હિન્દુ, શીખ, બૌદ્ધ, જૈન, ખ્રિસ્તી અને પારસી ધર્મના શરણાર્થીઓને ભારતીય નાગરિકતા આપવામાં આવશે. કાયદા અનુસાર, 31 ડિસેમ્બર 2014 પહેલા ભારતમાં આવીને સ્થાયી થયેલા લોકોને જ નાગરિકતા આપવામાં આવશે.
કેટલા લોકોને નાગરિકતા મળશે?
નાગરિકતા સંશોધન કાયદો અમલમાં આવતાની સાથે જ આ કાયદા દ્વારા 31 હજાર 313 લોકો નાગરિકતા મેળવવા માટે પાત્ર બનશે. જાન્યુઆરી 2019માં સંયુક્ત સંસદીય સમિતિએ આ બિલ પર પોતાનો રિપોર્ટ રજૂ કર્યો હતો. આ સમિતિના અધ્યક્ષ ભાજપના રાજેન્દ્ર અગ્રવાલ હતા. આ સમિતિમાં IB અને RAWના અધિકારીઓનો પણ સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો.
કાયદાના અમલ પછી તરત જ નાગરિકતા મળશે
સમિતિના અહેવાલમાં જણાવવામાં આવ્યું હતું કે 31 ડિસેમ્બર, 2014 સુધીમાં ભારત, પાકિસ્તાન અને બાંગ્લાદેશથી આવનારા બિન-મુસ્લિમોની સંખ્યા 31,313 હતી. કાયદાના અમલ પછી તરત જ તેમને નાગરિકતા મળશે. આ લોકોમાં સૌથી વધુ 25 હજાર 447 લોકો હિન્દુ અને 5 હજાર 807 શીખ હતા. આ ઉપરાંત, 55 ખ્રિસ્તીઓ, બૌદ્ધ અને પારસી ધર્મના 2-2 હતા. આ તે લોકો હતા જેઓ ધાર્મિક અત્યાચારના કારણે દેશ છોડીને ભારતમાં સ્થાયી થયા હતા.
નાગરિકતા કેવી રીતે મેળવવી?
સરકારે સમગ્ર પ્રક્રિયા ઓનલાઈન કરી છે. આ માટે એક ઓનલાઈન પોર્ટલ પણ તૈયાર કરવામાં આવ્યું છે. અરજદાર પોતાના મોબાઈલ ફોનથી પણ અરજી કરી શકે છે. અરજદારોએ તે વર્ષ જણાવવાનું રહેશે કે જેમાં તેઓ દસ્તાવેજો વિના ભારતમાં પ્રવેશ્યા હતા. અરજદારો પાસેથી કોઈ દસ્તાવેજો પૂછવામાં આવશે નહીં. નાગરિકતા સંબંધિત આવા તમામ પેન્ડિંગ કેસ ઓનલાઈન કન્વર્ટ કરવામાં આવશે. પાત્ર વિસ્થાપિત લોકોએ પોર્ટલ પર જ ઓનલાઈન અરજી કરવાની રહેશે. જે બાદ ગૃહ મંત્રાલય તપાસ કરશે અને નાગરિકતા જારી કરશે.
