ઈન્ટરનેશનલ કોર્ટમાં ઈઝરાયેલ વિરુદ્ધ ચુકાદો આપનાર ભારતીય જજ કોણ છે? 

HD ન્યૂઝ ડેસ્ક, 27 મે: ઈન્ટરનેશનલ કોર્ટ ઓફ જસ્ટિસે ઈઝરાયેલને રફાહમાં સૈન્ય કાર્યવાહી તાત્કાલિક બંધ કરવાનો આદેશ આપ્યો છે. ભારતીય ન્યાયાધીશ જસ્ટિસ દલવીર ભંડારી પણ ઈન્ટરનેશનલ કોર્ટ ઓફ જસ્ટિસની બેન્ચમાં સામેલ હતા જેણે ઈઝરાયેલ વિરુદ્ધ ચુકાદો આપ્યો હતો. તેઓ ઈન્ટરનેશનલ કોર્ટ ઓફ જસ્ટિસ (ICJ)માં ભારતનું નેતૃત્વ કરી રહ્યા છે.

આ પહેલીવાર નથી જ્યારે જસ્ટિસ દલવીર ભંડારી સમાચારમાં છે. અગાઉ, જસ્ટિસ ભંડારી આંતરરાષ્ટ્રીય ન્યાયાલયની બેંચનો પણ ભાગ હતા, જેણે પાકિસ્તાનની જેલમાં બંધ કુલભૂષણ જાધવના કેસમાં ઐતિહાસિક ચુકાદો આપ્યો હતો. ICJએ પાકિસ્તાનને વિયેના કન્વેન્શનના ઉલ્લંઘન માટે દોષિત ઠેરવ્યું હતું.

કોણ છે જસ્ટિસ દલવીર ભંડારી?

જસ્ટિસ દલવીર ભંડારીનો જન્મ 1 ઓક્ટોબર 1947ના રોજ રાજસ્થાનના જોધપુરમાં થયો હતો. કાયદામાં સ્નાતક થયા પછી, તેમણે અમેરિકાની નોર્થ-વેસ્ટર્ન યુનિવર્સિટીમાંથી કાયદામાં માસ્ટર ડિગ્રી લીધી. આ પછી તેણે થોડા દિવસો સુધી શિકાગો કોર્ટમાં પ્રેક્ટિસ ચાલુ રાખી. જ્યારે તેઓ અમેરિકાથી પાછા ફર્યા ત્યારે તેમણે 1973 થી 1976 સુધી રાજસ્થાન હાઈકોર્ટમાં વકીલાતની પ્રેક્ટિસ કરી. આ સમય દરમિયાન તેમણે જોધપુર યુનિવર્સિટીમાં પાર્ટ ટાઇમ કાયદાનું શિક્ષણ પણ આપ્યું હતું.

1977માં દિલ્હીમાં વકીલાત શરૂ કરી

જસ્ટિસ ભંડારી વર્ષ 1977માં દિલ્હી આવ્યા અને અહીં સુપ્રીમ કોર્ટમાં પ્રેક્ટિસ શરૂ કરી. અહીં તેમની ગણતરી ટોચના વકીલોમાં થતી હતી. અહીંથી વર્ષ 1991માં તેમને દિલ્હી હાઈકોર્ટના જજ બનાવવામાં આવ્યા હતા. ત્યારબાદ વર્ષ 2004માં તેઓ મહારાષ્ટ્ર અને ગોવા હાઈકોર્ટના મુખ્ય ન્યાયાધીશ બન્યા. અહીં તેમણે કાનૂની સહાયથી લઈને કાનૂની સાક્ષરતા સુધી ઘણું કામ કર્યું અને ઘણી હેડલાઈન્સ બનાવી.

સર્વોચ્ચ અદાલતમાં નિમણૂક

વર્ષ 2005માં જસ્ટિસ ભંડારીની સુપ્રીમ કોર્ટના જજ તરીકે નિમણૂક કરવામાં આવી હતી. સુપ્રીમ કોર્ટમાં રહીને તેમણે ઘણા ઐતિહાસિક નિર્ણયો આપ્યા. જસ્ટિસ ભંડારીએ મહત્ત્વના  ચુકાદામાં કહ્યું હતું કે, લગ્નનું અવિભાજ્ય ભંગાણ છૂટાછેડા માટેનું કારણ બની શકે છે. તેમણે પીડીએસ હેઠળ ગરીબોને આપવામાં આવતા રાશન અંગે પણ પ્રખ્યાત ચુકાદો આપ્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે ગરીબી રેખા નીચે જીવતા લોકોને વધુ રાશન મળવું જોઈએ. આ ઉપરાંત ફૂટપાથ પર રહેતા લોકો માટે રાત્રી આશ્રય જેવા અન્ય ઘણા મહત્ત્વના નિર્ણયો આપવામાં આવ્યા હતા.

ઇન્ટરનેશનલ કોર્ટના જજ કેવી રીતે બન્યા? 

જસ્ટિસ ભંડારી લગભગ 7 વર્ષ સુધી સુપ્રીમ કોર્ટમાં રહ્યા અને 2012માં પોતાના પદ પરથી રાજીનામું આપી દીધું. અહીંથી જ ઈન્ટરનેશનલ કોર્ટ ઓફ જસ્ટિસમાં પ્રથમ વખત જજની નિમણૂક કરવામાં આવી હતી. 2012 માં, જ્યારે ભારતે પ્રથમ વખત જસ્ટિસ ભંડારીને ICJ માટે નામાંકિત કર્યા, ત્યારે સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં તેમની તરફેણમાં 122 મત પડ્યા હતા. જ્યારે તેમના વિરોધીને માત્ર 58 વોટ મળ્યા હતા.

વર્ષ 2017માં બીજી ટર્મ મળી

જસ્ટિસ ભંડારીનો કાર્યકાળ 2017માં સમાપ્ત થયો હતો. આ પછી તેઓ ફરી ભારતમાંથી જ નોમિનેટ થાય હતા. આ વખતે પણ 193માંથી 183 દેશોએ તેની તરફેણમાં મતદાન કર્યું હતું. તેમના હરીફ બ્રિટનના સર ક્રિસ્ટોફર પોતે રેસમાંથી બહાર થઈ ગયા હતા.

વકીલોના પરિવાર સાથે સંબંધ ધરાવે છે

જસ્ટિસ દલવીર ભંડારી વકીલોના પરિવારમાંથી આવે છે. તેમના પિતા મહાવીર ચંદ્ર ભંડારી દેશના અગ્રણી વકીલોમાંના એક હતા. તેમના દાદા બીસી ભંડારી પણ તેમના સમયના પ્રખ્યાત વકીલ હતા. તેઓ રાજસ્થાન હાઈકોર્ટમાં જાણીતા હતા.

પદ્મ ભૂષણથી સન્માનિત

સરકારે જસ્ટિસ દલવીર ભંડારીને પદ્મ ભૂષણથી પણ સન્માનિત કર્યા છે. વર્ષ 2014માં તેમને આ એવોર્ડ મળ્યો હતો. તે જ વર્ષે તેમને પ્રથમ ન્યાયમૂર્તિ નાગેન્દ્ર સિંહ આંતરરાષ્ટ્રીય શાંતિ પુરસ્કારથી પણ સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા. આ સિવાય ઘણી રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓએ તેમને ઘણા પુરસ્કારો આપ્યા છે.

ICJમાં ઇઝરાયલ વિરુદ્ધ શું છે કેસ?

દક્ષિણ આફ્રિકાએ ઈઝરાયેલ વિરુદ્ધ ઈન્ટરનેશનલ કોર્ટ ઓફ જસ્ટિસમાં અરજી દાખલ કરી હતી. ઈઝરાયેલની સેના પેલેસ્ટાઈનમાં નરસંહાર કરી રહી હોવાનો આક્ષેપ કરવામાં આવ્યો હતો. ICJએ 13-2ની બહુમતીથી ઈઝરાયેલ વિરુદ્ધ ચુકાદો આપ્યો હતો. તેણે કહ્યું કે ઈઝરાયલે તરત જ આવી કાર્યવાહી બંધ કરવી જોઈએ, જેનાથી પેલેસ્ટાઈનના લોકોને નુકસાન થઈ રહ્યું છે.

ICJના બે ન્યાયાધીશો જેમણે આ નિર્ણયથી અસંમત હતા તેમાં યુગાન્ડાના ન્યાયાધીશ જુલિયા સેબુટિંડે અને જજ અહારોન બરાક, ઇઝરાયેલ હાઇકોર્ટના ભૂતપૂર્વ પ્રમુખનો સમાવેશ થાય છે.

આ પણ વાંચો :અદાણીના મુન્દ્રા પોર્ટે બનાવ્યો રેકોર્ડ, પહેલીવાર દેશમાં આવ્યુ આટલું મોટું કન્ટેનર શિપ, તેની સાઈઝ જાણીને તમે હેરાન થઈ જશો