RBIના ભૂતપૂર્વ ગવર્નર CIAના જાસૂસ હોવાની શંકા કેમ ગઈ હતી સરકારને?

નવી દિલ્હી, 25 મે: ડી. સુબ્બારાવ ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) ના ભૂતપૂર્વ ગવર્નર છે. તેમના કરિયરમાં એક એવો સમય આવ્યો જ્યારે સરકારે વિચાર્યું કે તે અમેરિકન ગુપ્તચર એજન્સી CIAના જાસૂસ છે. સુબ્બારાવે પોતે પોતાની આત્મકથામાં આ ઘટનાનો વિગતવાર ઉલ્લેખ કર્યો છે. પેંગ્વિન દ્વારા પ્રકાશિત તેમની આત્મકથા ‘Just a Mercenary: Notes from My Life and Career’ માં, સુબ્બારાવ લખે છે કે વર્ષ 1976 માં તેમની આંધ્રપ્રદેશના પાર્વતીપુરમમાં સ્મોલ ફાર્મર્સ ડેવલપમેન્ટ એજન્સી પ્રોજેક્ટ,અધિકારીના પદ પર નિમણૂક થઇ હતી.

સુબ્બારાવ લખે છે કે મેં જોરશોરથી કામ કરવાનું શરૂ કર્યું. ત્યાં સુધીમાં મારા બધા બેચમેટ્સ અમેરિકા ગયા હતા. મોટાભાગના પીએચડી કરતા હતા. એક દિવસ અચાનક મારા મનમાં વિચાર આવ્યો કે હું પણ પીએચડી કેમ ન કરું? તે દિવસોમાં, IAS અધિકારી માટે પીએચડીની ડિગ્રી મેળવવી ખૂબ જ દુર્લભ હતી.

PHD કરવાનું કેમ નક્કી કર્યું?

સુબ્બારાવ લખે છે કે મેં અર્થશાસ્ત્રમાં પીએચડી કરવાનું નક્કી કર્યું. મને લાગ્યું કે આ મારી IAS કારકિર્દી માટે સારું સાબિત થઈ શકે છે. જોકે હું પહેલા ભૌતિકશાસ્ત્રનો વિદ્યાર્થી હતો અને હવે હું એક એવો વિષય પસંદ કરી રહ્યો હતો જેમાં મને ક્યારેય રસ નહોતો. મેં અમેરિકન યુનિવર્સિટીઓની યાદી કાઢી અને અરજીપત્ર ભરવાનું શરૂ કર્યું. એપ્લિકેશન પ્રક્રિયા ખૂબ જ મુશ્કેલ અને ખર્ચાળ પણ હતી. અગાઉની તમામ ડિગ્રીઓની નકલો ફોર્મ સાથે જોડવાની હતી.

ફોટોકોપી મશીન 100 કિમી દૂર હતું.

RBIના ભૂતપૂર્વ ગવર્નર સુબ્બારાવ લખે છે કે તે દિવસોમાં પાર્વતીપુરમમાં અથવા તેની આસપાસના 100 કિલોમીટરની અંદર ક્યાંય પણ ફોટોકોપી મશીન નહોતું. વિઝાગમાં ફોટોકોપી મશીન હતું. હું હંમેશા રાહ જોતો કે મારા સ્ટાફમાંથી કોઈ વિઝાગ જાય તો હું તેની પાસે ફોટો કોપી કરાવી શકું, જો કે તેની ગુણવત્તા પણ બહુ સારી ન હતી અને મને હંમેશા ડર રહેતો હતો કે કદાચ આ કારણે મારી અરજી નામંજૂર થઈ જશે.

4 યુનિવર્સિટીએ પ્રવેશ આપ્યો ન હતો

અરજી પ્રક્રિયામાં સૌથી મહત્ત્વની બાબત ભલામણ પત્ર હતી. પહેલા મેં IITમાં મારા પ્રોફેસર દ્વારા લખાયેલ ભલામણ પત્ર મેળવવાનું વિચાર્યું. પછી મને સમજાયું કે તેઓ ભૌતિકશાસ્ત્રના શિક્ષક હતા અને અર્થશાસ્ત્રમાં પીએચડી કરવા માટે તેમના પત્રને કોઈ કેમ મહત્ત્વ આપશે? મેં મારા વરિષ્ઠ અધિકારીઓને પત્ર લખવાનું પણ વિચાર્યું. ઘણા દિવસો સુધી વિચાર્યા પછી બંને પ્રકારના પત્રો બનાવીને ફોર્મ સાથે જોડી દીધા. કુલ 6 યુનિવર્સિટીઓમાં અરજી ફોર્મ ભર્યા.

4 યુનિવર્સિટીએ મારી અરજી ફગાવી દીધી. બે સ્વીકાર્યા. આમાં પણ માત્ર એક ઓહાયો સ્ટેટ યુનિવર્સિટીએ મને આર્થિક મદદ સાથે પીએચડી કરવાની ઓફર કરી હતી.

શા માટે સરકારને તેના જાસૂસ હોવાની શંકા હતી?

સુબ્બારાવ લખે છે કે અત્યાર સુધી બધી સમસ્યાઓ ઠીક હતી, પરંતુ વાસ્તવિક સમસ્યાઓ આ પછી શરૂ થઈ. તે દિવસોમાં IAS આચાર નિયમો અનુસાર, જો તમે વિદેશમાં અભ્યાસ કરવા માંગતા હો, તો અરજી માટે પૂર્વ પરવાનગી લેવાની જરૂર ન હતી, પરંતુ ઓફર સ્વીકારવા માટે ક્લિયરન્સ મેળવવું ફરજિયાત હતું. રાજ્ય સરકારે મને તરત જ મંજૂરી આપી દીધી, પરંતુ કેન્દ્ર સરકારના સ્તરે સમસ્યા શરૂ થઈ. એ કટોકટીનો સમયગાળો હતો. અવારનવાર એવું કહેવામાં આવતું હતું કે અમેરિકન ગુપ્તચર એજન્સી CIAના જાસૂસો દિલ્હીમાં સિસ્ટમમાં ઘૂસી ગયા હતા. જ્યારે મારી મંજૂરીની અરજી દિલ્હી પહોંચી ત્યારે ચર્ચા શરૂ થઈ. લોકો પૂછવા લાગ્યા કે અમેરિકામાં ભૌતિકશાસ્ત્રના વિદ્યાર્થીને અર્થશાસ્ત્રમાં પ્રવેશ કેવી રીતે મળ્યો? તે પણ આર્થિક મદદથી? તે સીઆઈએ એજન્ટ હોવો જોઈએ!

10 મહિના પછી ક્લિયરન્સ આપવામાં આવ્યું

આ પછી, સીઆઈએ સાથે મારું કોઈ જોડાણ છે કે નહીં તે તપાસવા માટે, તેઓએ મારા અરજી ફોર્મ અને તમામ દસ્તાવેજોની નકલ માંગી. ભલામણ પત્ર પણ જોવા માંગ્યો, પરંતુ તે ગોપનીય હતો. તમામ દસ્તાવેજોની ચકાસણી કર્યા પછી, મને એક નોંધ લખવા માટે કહેવામાં આવ્યું કે મારો ઉચ્ચ અભ્યાસ દેશને કેવી રીતે મદદ કરશે. સુબ્બારાવ લખે છે કે મને શંકા છે કે કેટલીક તપાસ એજન્સીઓએ મારી પીઠ પાછળ પણ તપાસ કરી હતી. દરમિયાન, સમયમર્યાદા નજીક આવતી રહી. મેં યુનિવર્સિટીને વિનંતી કરી અને તેઓએ મને વધુ 6 મહિનાનો સમય આપ્યો. છેવટે, જ્યારે દિલ્હીમાં બેઠેલા અન્ડર સેક્રેટરી પાસે કોઈ પ્રશ્ન ન હતો, ત્યારે તેમણે 10 મહિનાની રાહ જોયા પછી મને મંજૂરી આપી.

આ પણ વાંચો :27 વર્ષ બાદ સ્ક્રીન પર જોવા મળશે કાજોલ-પ્રભુદેવાની જોડી, બોલિવૂડમાં કરશે કામ