EVM ઉપર મતદાતાઓને ભરોષો નથી તેનો ડેટા ક્યાંથી મળ્યો ? : સુપ્રીમ કોર્ટ

નવી દિલ્હી, 16 એપ્રિલ : સુપ્રીમ કોર્ટે મંગળવારે વોટર-વેરીફાઈબલ પેપર ઓડિટ ટ્રેલ (VVPAT) માંથી બહાર આવતી તમામ સ્લિપને ઈલેક્ટ્રોનિક વોટિંગ મશીન (EVM) દ્વારા પડેલા મત સાથે મેચ કરવાની માંગ કરતી અરજીઓ પર સુનાવણી કરી હતી. બે કલાકથી વધુ ચાલેલી સુનાવણી બાદ જસ્ટિસ સંજીવ ખન્ના અને દીપાંકર દત્તાની ખંડપીઠે મામલાની વધુ સુનાવણી 18 એપ્રિલ સુધી મુલતવી રાખી હતી. ઉલ્લેખનીય છે કે લોકસભા ચૂંટણી 2024 માટે પ્રથમ તબક્કાનું મતદાન 19 એપ્રિલે થવાનું છે. એસોસિએશન ફોર ડેમોક્રેટિક રિફોર્મ્સ (એડીઆર) અને સામાજિક કાર્યકર્તા અરુણ કુમાર અગ્રવાલે સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી દાખલ કરીને EVM મતો અને VVPAT સ્લિપના 100 ટકા મેચિંગની માંગ કરી છે.

જસ્ટિસ દત્તાએ કહ્યું- અમે ખાનગી સર્વેમાં માનતા નથી

વરિષ્ઠ વકીલ પ્રશાંત ભૂષણ, એડીઆર (એસોસિએશન ફોર ડેમોક્રેટિક રિફોર્મ્સ) તરફથી સર્વોચ્ચ અદાલતમાં હાજર થયા, તેમણે તેમની દલીલ દરમિયાન કહ્યું કે મોટાભાગના મતદારો EVM પર વિશ્વાસ કરતા નથી. આના પર જસ્ટિસ દીપાંકર દત્તાએ તેમને અટકાવ્યા અને પૂછ્યું, ‘તમે કહ્યું કે મોટાભાગના મતદારો EVM પર વિશ્વાસ કરતા નથી. તમને આ ડેટા કેવી રીતે અને ક્યાંથી મળ્યો?’ આના જવાબમાં પ્રશાંત ભૂષણે કહ્યું- ‘એક સર્વે કરવામાં આવ્યો હતો’. જસ્ટિસ દત્તાએ કહ્યું- અમે ખાનગી સર્વેમાં માનતા નથી.

બેલેટ પેપર દ્વારા મતદાન સમયે જે થયું તે અમે ભૂલી શક્યા નથી: SC

દરમિયાન પ્રશાંત ભૂષણે દલીલ કરી હતી કે મોટાભાગના યુરોપિયન દેશો, જેમણે EVM મતદાનનો વિકલ્પ પસંદ કર્યો હતો, તેઓ બેલેટ પેપર પર પાછા ફર્યા છે. આના પર જસ્ટિસ સંજીવ ખન્નાએ કહ્યું, ‘અમે અમારા જીવનના છઠ્ઠા દાયકામાં છીએ અને જાણીએ છીએ કે જ્યારે બેલેટ પેપર દ્વારા વોટિંગ કરવામાં આવ્યું ત્યારે કઈ સમસ્યાઓ ઊભી થઈ હતી. તમને યાદ નહીં હોય પણ અમે ભૂલ્યા નથી.

VVPAT શું છે અને તે કેવી રીતે કામ કરે છે?

મતદાન મથક પર, EVM મશીન સાથે બીજું મશીન જોડાયેલ છે અને તેની સાથે એક પારદર્શક બોક્સ રાખવામાં આવે છે. તેને VVPAT એટલે કે મતદાર-ચકાસણીપાત્ર પેપર ઓડિટ ટ્રેઇલ કહેવામાં આવે છે. જ્યારે મતદાર EVM દ્વારા પોતાનો મત આપે છે, ત્યારે VVPATમાંથી એક સ્લિપ બહાર આવે છે અને બોક્સમાં પડે છે. તે સ્લીપ પર મતદારે જે પક્ષ માટે મતદાન કર્યું છે તેનું ચૂંટણી ચિન્હ નોંધવામાં આવે છે. VVPAT સ્લિપ મતદારને તે જોવા માટે સક્ષમ બનાવે છે કે મત યોગ્ય રીતે નાખવામાં આવ્યો છે અને તે જે ઉમેદવારને સમર્થન આપે છે તેને ગયો છે. જો મતદારને કોઈ શંકા હોય, તો તે પ્રિસાઇડિંગ ઓફિસરને ફરિયાદ કરી શકે છે અને સ્લિપ જોઈ શકે છે અને ખાતરી કરી શકે છે કે તેણે જે પક્ષને મત આપ્યો છે તેને મત આપ્યો છે કે નહીં.