UCC શું છે? કેમ આનો આટલો વિરોધ થઈ રહ્યો છે?

HD ન્યુઝ ડેસ્કઃ યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ (યુસીસી) એક દેશ તમામ ધાર્મિક સમુદાયો માટે એક નિયમ લાગુ કરવા માટે કહે છે. ભારતના બંધારણના અનુચ્છેદ 44 ના ભાગ 4 માં ‘યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ’ શબ્દનો સ્પષ્ટ ઉલ્લેખ છે. કલમ 44 જણાવે છે કે “રાજ્ય ભારતના સમગ્ર પ્રદેશમાં નાગરિકોને સમાન નાગરિક સંહિતા સુરક્ષિત કરવાનો પ્રયાસ કરશે.” આ કોડ (યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ) લગ્ન, છૂટાછેડા, ભરણપોષણ, વારસો, દત્તક અને ઉત્તરાધિકાર જેવા ક્ષેત્રોને આવરી લે છે. આ સંહિતા એ આધાર પર આધારિત છે કે આધુનિક સભ્યતામાં ધર્મ અને કાયદા વચ્ચે કોઈ સંબંધ નથી.

આંબેડકરે બંધારણ ઘડ્યો: ભારતીય બંધારણમાં નિર્દેશક સિદ્ધાંતોની કલમ 44 નો હેતુ નબળા જૂથો સામેના ભેદભાવને દૂર કરવાનો અને સમગ્ર દેશમાં વિવિધ સાંસ્કૃતિક જૂથોને સુમેળ સાધવાનો હતો. ડૉ. બી.આર. આંબેડકરે બંધારણ ઘડતી વખતે કહ્યું હતું કે યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ ઇચ્છનીય છે પરંતુ તે સમય માટે તે સ્વૈચ્છિક રહેવો જોઈએ, અને આમ ભાગ IV માં રાજ્ય નીતિના નિર્દેશક સિદ્ધાંતોના ભાગ રૂપે ડ્રાફ્ટ બંધારણની કલમ 35 ઉમેરાયો હતો.

યુનિફોર્મ સિવિલ કોડની ઉત્પત્તિ:
સિવિલ કોડની ઉત્પત્તિ વસાહતી ભારતમાં છે જ્યારે બ્રિટિશ સરકારે 1835માં તેનો અહેવાલ રજૂ કર્યો હતો, જેમાં ગુનાઓ, પુરાવાઓ અને કરારો, ખાસ કરીને હિંદુઓના અંગત કાયદાઓની ભલામણ કરવામાં આવતી ભારતીય કાયદાની સંહિતામાં એકરૂપતાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો. મુસ્લિમોને સંહિતાથી દૂર રાખવા જોઈએ. બ્રિટિશ શાસનના અંતમાં અંગત મુદ્દાઓને લગતા કાયદામાં થયેલા વધારાને કારણે સરકારને 1941માં હિન્દુ કાયદાની સંહિતા બનાવવા માટે BN રાવ સમિતિની રચના કરવાની ફરજ પડી. હિંદુ કાયદા સમિતિનું કાર્ય સામાન્ય હિંદુ કાયદાઓની જરૂરિયાતના પ્રશ્નની તપાસ કરવાનું હતું. સમિતિએ શાસ્ત્રો અનુસાર એક કોડીફાઈડ હિંદુ કાયદાની ભલામણ કરી, જે મહિલાઓને સમાન અધિકાર આપશે. 1937ના કાયદાની સમીક્ષા કરવામાં આવી હતી અને સમિતિએ હિંદુઓ માટે લગ્ન અને ઉત્તરાધિકારના નાગરિક સંહિતાની ભલામણ કરી હતી.

યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ શા માટે જરૂરી છે?
ભારતમાં જાતિ અને ધર્મના આધારે જુદા જુદા કાયદા અને લગ્ન અધિનિયમ છે. તેના કારણે સામાજિક માળખું બગડી ગયું છે. આ જ કારણ છે કે દેશમાં એક સમાન નાગરિક સંહિતા બનાવવાની માંગ કરવામાં આવી છે જે તમામ જાતિ, ધર્મ, વર્ગ અને સંપ્રદાયોને એક વ્યવસ્થા હેઠળ લાવે. એક કારણ એ છે કે અલગ-અલગ કાયદાઓને કારણે ન્યાયતંત્રને પણ અસર થાય છે. હાલમાં, લોકો લગ્ન, છૂટાછેડા વગેરે જેવા મુદ્દાઓના સમાધાન માટે પર્સનલ લો બોર્ડમાં જાય છે. તેના વિશિષ્ટ ઉદ્દેશ્યો પૈકીનો એક આંબેડકર દ્વારા કલ્પના કરાયેલા નબળા વર્ગોને સુરક્ષા પૂરી પાડવાનો છે, જેમાં મહિલાઓ અને ધાર્મિક લઘુમતીઓનો સમાવેશ થાય છે, તેમજ એકતા દ્વારા રાષ્ટ્રવાદી ઉત્સાહને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે. જ્યારે આ કોડ બનાવવામાં આવશે, ત્યારે તે કાયદાઓને સરળ બનાવવાનું કામ કરશે જે હાલમાં હિન્દુ કોડ બિલ, શરિયા કાયદો અને અન્ય જેવી ધાર્મિક માન્યતાઓના આધારે અલગ છે.

આ પણ વાંચોઃ યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ બિલ સંસદના ચોમાસુ સત્રમાં રજૂ કરવામાં આવી શકે