રામની તપોભૂમિ અને કૃષ્ણ વચ્ચે શું સંબંધ છે, અહીં ભગવાન રામે 12 વર્ષનો વનવાસ વિતાવ્યો હતો?

રામ તપોભૂમિ, 13 જાન્યુઆરી : વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી મહારાષ્ટ્રના નાસિક પહોંચ્યા. આ સમય દરમિયાન વડાપ્રધાનએ પંચવટીમાં અનુષ્ઠાન કર્યું. આ સ્થાનનો સીધો સંબંધ ભગવાન રામ, માતા સીતા અને લક્ષ્મણ સાથે છે. આ એ જ જગ્યા છે જ્યાંથી રાવણે માતા સીતાનું અપહરણ કર્યું હતું. રામ, સીતા અને લક્ષ્મણે તેમના 14 વર્ષના વનવાસના લગભગ 12 વર્ષ ચિત્રકૂટમાં વિતાવ્યા હતા. ત્યારબાદ તેઓ ચિત્રકૂટથી પંચવટી ગયા હતા. ‘રામ વન ગમન પથ’ પુસ્તકમાં તેમણે વનવાસ દરમિયાન ક્યા સ્થળોની મુલાકાત અને આ ઉપરાંત તેઓ કયા સ્થળે કેટલા સમય રોકાયા તેનો પણ ઉલ્લેખ છે.

રામે વનવાસની શરૂઆતની યાત્રા કોના રથ પર કરી હતી?

અયોધ્યાથી ચિત્રકૂટનું અંતર 250 કિલોમીટરથી વધુ છે. રામ, સીતા અને લક્ષ્મણ પ્રથમ વખત તેમના વનવાસ દરમિયાન ચિત્રકૂટ ગયા હતા. ત્રણેયએ 140 કિમીની મુસાફરી સુમંત્રના રથ પર કરી હતી, ત્યારબાદ બાકીની યાત્રા પગપાળા જ કરી હતી. પ્રવાસ દરમિયાન ત્રણેય તમસા નદી અને શૃંગવરપુરથી ગંગા નદી પાર કરીને પ્રયાગરાજ પહોંચ્યા હતા અને યમુના નદી પાર કરી વાલ્મીકિ આશ્રમ પહોંચ્યા, ત્યારબાદ, 11 વર્ષ, 11 મહિના અને 11 દિવસ ચિત્રકૂટમાં વિતાવ્યા હતા. ચિત્રકૂટને રામનું તપસ્થાન પણ કહેવામાં આવે છે. ચિત્રકૂટથી માતા અનુસૂયાનો આશ્રમ, ટીકરિયા, સરભંગા આશ્રમ, સુતિક્ષ્ણ આશ્રમ, અમરપાટન, ગોરસરી ઘાટ, માર્કંડેય આશ્રમ, સારંગપુર થઈને અમરકંટક પહોંચ્યા હતા. ચિત્રકૂટથી અમરકંટકનું અંતર 380 કિમી હતું.

અમરકંટકથી પંચવટી જ્યાં જટાયુને મળ્યા

રામ, સીતા અને લક્ષ્મણ અમરકંટકથી પંચવટી ગયા અને ગોદાવરીના કિનારે કુટીર બાંધી. આ ઝૂંપડીમાં જ રામ તેમના પિતા દશરથના મિત્ર જટાયુને મળ્યા હતા. પંચવટીમાં, જ્યારે બંને ભાઈઓએ સુર્પણખાના લગ્નના પ્રસ્તાવને નકારી કાઢ્યો જ્યારે તે સીતાને મારવા ગઈ, ત્યારે લક્ષ્મણે તેનું નાક કાપી નાખ્યું. રામ-લક્ષ્મણે પંચવટીમાં જ ખાર-દુષણનો પણ વધ કર્યો હતો અને સુર્પણખા રાવણ પાસે પહોંચી. રાવણે મામા મારીચની મદદથી માતા સીતાનું અપહરણ કર્યું હતું. ત્યારબાદ પંચવટીથી 1255 કિમીની મુસાફરી કર્યા બાદ રામ અને લક્ષ્મણ દક્ષિણમાં કિષ્કિંધા પહોંચ્યા, જે રામેશ્વરમથી 25 કિમી દૂર છે. કિષ્કિંધા શહેર પમ્પા નદી કાંઠે આવેલું છે.

રામ સેતુનું માત્ર 5 દિવસમાં નિર્માણ

રામે બાલીને મારીને સુગ્રીવને કિષ્કિંધનો રાજા બનાવ્યો, સુગ્રીવે હનુમાન, અંગદ, જામવંત, નલ-નીલને દક્ષિણ દિશામાં મોકલ્યા. રામ ભક્ત હનુમાન સંપાતિ નામના ગીધને મળ્યા, જેણે તેને જણાવ્યું કે સીતા સમુદ્રમાં 100 યોજન દૂર લંકામાં છે. ત્યારબાદ હનુમાનજી લંકા ગયા અને માતા સીતા વિશે માહિતી લાવ્યાં અને પછી રામે નલ-નીલની મદદથી સમુદ્ર પર પુલ બનાવીને લંકા પહોંચ્યા. લંકા સુધીનો આ પુલ માત્ર 5 દિવસમાં બન્યો હતો. લંકામાં રાવણનો વધ કર્યો અને માતા સીતા સાથે અયોધ્યા પરત ફર્યા.

શ્રી કૃષ્ણ સાથે ચિત્રકૂટનો શું સંબંધ છે?

રામે ચિત્રકૂટના કામદ ગિરીમાં લગભગ 12 વર્ષનો વનવાસ વિતાવ્યો હતો. કામદગિરિની પરિક્રમા કર્યા પછી રામ એક જગ્યાએ શાલિગ્રામની પૂજા કરતા હતા. ત્રેતાયુગની પૂર્ણાહુતિ પછી, દ્વાપરયુગમાં કૃષ્ણ ચિત્રકૂટના આ કામદગીરી પર્વતમાં રહેતા હતા, જેને બાંકે બિહારી કહેવામાં આવે છે. આ બાંકે બિહારી મંદિરમાં લાખો ભક્તો આવે છે. જ્યારે ત્રેતાયુગનો અંત આવ્યો ત્યારે શ્રી રામની યાદો ચિત્રકૂટમાં સ્થાયી થઈ ગઈ. યુગ બદલાયો અને દ્વાપરયુગ આવ્યો. આ યુગમાં ભગવાન કૃષ્ણનો જન્મ થયો. એવું કહેવાય છે કે તેથી જ ચિત્રકૂટનો પર્વત જ્યાં રામ ત્રેતાયુગમાં રોકાયા હતા ત્યાં શ્રી કૃષ્ણનો વાસ છે તેવું માનવામાં આવે છે. અહીં આજે પણ કામદગીરી પર્વતમાં બાંકે બિહારી નામનું શ્રી કૃષ્ણનું મંદિર છે.

આ પણ વાંચો : અયોધ્યા: રામલલા પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા પહેલાં 21,000 પૂજારી કરશે ‘રામ નામ’ મહાયજ્ઞ