માર્શલ લો શું છે? જેના કારણે દક્ષિણ કોરિયામાં ખળભળાટ મચી ગયો

• સંસદના 190 સભ્યોએ માર્શલ લો હટાવવાના પક્ષમાં મતદાન કર્યું અને સંસદે પ્રમુખનો નિર્ણય રદ્દ કરી દીધો 

નવી દિલ્હી, 4 ડિસેમ્બર: દક્ષિણ કોરિયાના પ્રમુખ યૂન સુક યોલે મોડી રાત્રે ટેલિવિઝન સંબોધનમાં આશ્ચર્યજનક રીતે દેશમાં માર્શલ લો લાગુ કરવાની જાહેરાત કરી હતી. તેમની આ જાહેરાતના માત્ર અઢી કલાકની અંદર, નેશનલ એસેમ્બલી(સંસદ)ના 190 સભ્યોએ માર્શલ લો હટાવવાના પક્ષમાં મતદાન કર્યું. દેશના ઘણા ભાગોમાં દેખાવો થવા લાગ્યા. ત્યાંના લોકો રસ્તાઓ પર આવી ગયા. સંસદની સામે વિપક્ષના નેતાઓએ દેખાવો શરૂ કર્યા.

આ પછી, આ તમામ હોબાળો વચ્ચે આખરે પ્રમુખને પોતાનો નિર્ણય પાછો ખેંચવો પડ્યો. મોડી રાત્રે તેમણે માર્શલ લો પાછો ખેંચવાનો આદેશ આપ્યો. આ ઘટના બાદ માર્શલ લો શબ્દ સૌથી વધુ પ્રચલિત બન્યો.

માર્શલ લો એટલે શું?

માર્શલ લો એ અસ્થાયી ઇમરજન્સીની સ્થિતિ છે, જેને કોઈ સરકાર દ્વારા દેશમાં કોઈ તાત્કાલિક જોખમ અથવા સુરક્ષા સંકટના જવાબમાં લાગુ કરવામાં આવે છે. જ્યારે માર્શલ લો લાદવામાં આવે છે, ત્યારે લશ્કરી વહીવટ(સૈન્ય) સામાન્ય નાગરિકના કામો પર નિયંત્રણ લે છે. આ ઉપરાંત રાજ્યની સુરક્ષાની જવાબદારી પણ સેનાના હાથમાં જાય છે. આ હેઠળ નાગરિક સ્વતંત્રતા પર પ્રતિબંધ, કર્ફ્યુ અને કાયદો-વ્યવસ્થા માટે લશ્કરી દળોની તૈનાતી કરવામાં આવે છે.

માર્શલ લો સામાન્ય રીતે ત્યારે લાગુ કરવામાં આવે છે, જ્યારે સરકાર મોટા પાયે નાગરિક અશાંતિ, કુદરતી આફતો અથવા આક્રમણના ભયનો સામનો કરે છે. આ સ્થિતિ સામાન્ય રીતે છેલ્લા ઉપાય તરીકે અપનાવવામાં આવે છે, જ્યારે અન્ય તમામ પ્રયોગો નિષ્ફળ જાય છે. માર્શલ લો લાગુ કરતી વખતે, દક્ષિણ કોરિયાના પ્રમુખે પણ કહ્યું હતું કે, દેશને બચાવવા માટે આ તેમની પાસે બાકી રહેલો છેલ્લો ઉપાય છે.

ઇતિહાસમાં માર્શલ લોની અસર

માર્શલ લોએ દક્ષિણ કોરિયાના ઇતિહાસમાં ખાસ કરીને રાષ્ટ્રીય ઇમરજન્સી અને સર્વાધિકારી શાસનના સમયમાં મહત્તકની ભૂમિકા ભજવી છે. રાજકીય તણાવ, સામૂહિક આંદોલન અથવા રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા માટેના જોખમના સમયે તે ઘણી વખત લગાવવામાં આવે છે. કોરિયન યુદ્ધ દરમિયાન ઘણી વખત માર્શલ લો લાદવામાં આવ્યો છે.

1950-53ના કોરિયન યુદ્ધ દરમિયાન, પ્રમુખ સિંગમન રીએ યુદ્ધની પરિસ્થિતિને નિયંત્રિત કરવા માટે માર્શલ લો લાગુ કર્યો હતો. આ સમયગાળા દરમિયાન, સરકારે સેન્સરશીપ, ન્યાયિક પ્રક્રિયા વિના ધરપકડ અને નાગરિક સ્વતંત્રતા પરના નિયંત્રણો સહિત વ્યાપક સત્તાઓ ધારણ કરી હતી.

1960ની એપ્રિલ ક્રાંતિ અને માર્શલ લો

1960માં, ચૂંટણીમાં છેતરપિંડી અને સિંગમન રીની સરમુખત્યારશાહી સામેના વિરોધ દરમિયાન પણ માર્શલ લો લાદવામાં આવ્યો હતો. જો કે, જાહેર વિરોધ એટલો જોરદાર હતો કે, સિંગમન રીએ પદ છોડવું પડ્યું. આ ઘટનાએ દર્શાવ્યું કે, માર્શલ લો વ્યવસ્થાને પુનઃસ્થાપિત કરી શકે છે, તે લોકોનો ગુસ્સો પણ વધારી શકે છે.

1961માં, જનરલ પાર્ક ચુંગ-હીએ સૈન્ય તખ્તાપલટ દ્વારા સત્તા સંભાળી અને દેશભરમાં માર્શલ લો લાગુ કરી દીધો. તેમણે તેને સ્થિરતા પુનઃસ્થાપિત કરવા અને ભ્રષ્ટાચાર સામે લડવાનું એક માધ્યમ ગણાવ્યું. તેમના શાસન હેઠળ, રાજકીય વિરોધ અને આંદોલનોને દબાવવા માટે માર્શલ લોનો વારંવાર ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. 1980માં પ્રમુખ પાર્ક ચુંગ-હીની હત્યા પછી, જનરલ ચુન ડુ-હ્વાને માર્શલ લો લાદીને સત્તા કબજે કરી. ગ્વાંગજુ વિદ્રોહ દરમિયાન આ પગલાનો ભારે વિરોધ થયો હતો. બળવાને કચડી નાખવા માટે તૈનાત સૈનિકોએ સેંકડો નાગરિકોને મારી નાખ્યા. આ ઘટના દક્ષિણ કોરિયાના ઈતિહાસનો કાળો અધ્યાય છે.

1987માં, લોકશાહી તરફી આંદોલનોએ દક્ષિણ કોરિયામાં લશ્કરી શાસનને પડકાર્યું. આ હિલચાલ પછી, દેશે નવું લોકશાહી બંધારણ અપનાવ્યું અને સીધી પ્રમુખની ચૂંટણીઓ શરૂ થઈ. જો કે, આ સમયગાળા દરમિયાન સરકારે માર્શલ લો જેવી કઠોર વ્યૂહરચનાનો ઉપયોગ કર્યો હતો.

આધુનિક કોરિયામાં માર્શલ લો

દક્ષિણ કોરિયા લોકશાહી બન્યા પછી, માર્શલ લોને માત્ર ગંભીર રાષ્ટ્રીય ઇમરજન્સી માટે જ આરક્ષિત કરવામાં આવ્યો હતો. પરંતુ તે હજી પણ વિવાદાસ્પદ મુદ્દો છે, કારણ કે તે માનવ અધિકારોના ઉલ્લંઘન અને દમનની યાદ અપાવે છે.