ચંદ્ર પર માનવ મિશન મોકલવાની ISROની યોજના શું છે? જાણો અત્યાર સુધી શું તૈયારીઓ કરવામાં આવી

નવી દિલ્હી, 08 નવેમ્બર : ભારતીય અવકાશ એજન્સી ઈસરોના વડા એસ. સોમનાથે જણાવ્યું હતું કે 2040 સુધીમાં ચંદ્ર પર ભારતીયને ઉતારવાનું અમારું લક્ષ્ય ‘માનવ અવકાશ સંશોધન માટેના અમારા સમર્પણને પ્રતિબિંબિત કરે છે અને આવનારી પેઢી માટે એક શક્તિશાળી પ્રેરણા છે’. તેમણે મંગળવારે દિલ્હીમાં ઈન્ડિયન સ્પેસ એસોસિએશન દ્વારા આયોજિત ઈન્ડિયન સ્પેસ કોન્ક્લેવમાં આ વાત કહી.

વિજ્ઞાન અને ટેક્નોલોજી, અવકાશ અને અણુ ઉર્જા માટેના કેન્દ્રીય રાજ્ય મંત્રી (સ્વતંત્ર હવાલો) જિતેન્દ્ર સિંહે જણાવ્યું હતું કે ભારત આવતા મહિને યુરોપિયન સ્પેસ એજન્સી તરફથી સૂર્ય માટે એક ઉપગ્રહ લોન્ચ કરશે. ભારતનું સૌર મિશન શરૂ થઈ ચૂક્યું છે. સૂર્ય આદિત્ય એલ-1 આ વર્ષની શરૂઆતમાં સૂર્યની આસપાસ તેની ભ્રમણકક્ષામાં પહોંચી ગયો હતો.

સ્પેસ સેક્ટરમાં 450 કંપનીઓ કામ કરી રહી છે

સોમનાથે કહ્યું, ‘ભારતનું વિઝન 2047 આપણા અવકાશ કાર્યક્રમમાં પરિવર્તન લાવવા અને આપણી અવકાશ અર્થવ્યવસ્થાને વિસ્તૃત કરવાની ઐતિહાસિક અને લાંબા ગાળાની પ્રતિબદ્ધતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે. તે ભવિષ્ય વિશે વાત કરે છે જ્યાં આર્થિક વૃદ્ધિ, રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા અને તકનીકી નવીનતા અવકાશ દ્વારા સંચાલિત થાય છે.’ તેમણે કહ્યું કે ભારતમાં 450 ખાનગી કંપનીઓ સ્પેસ સેક્ટર, લોન્ચિંગ અને સેટેલાઇટ બિલ્ડિંગમાં કામ કરી રહી છે.

ચંદ્રયાન-4 મિશનને લીલી ઝંડી મળી છે

પીએમ નરેન્દ્ર મોદીની કેબિનેટે ચંદ્રયાન-4 મિશનને મંજૂરી આપી દીધી છે. આશા છે કે આ મિશન 36 મહિનામાં પૂર્ણ થશે. આ મિશન માટે સરકારે 2104.06 કરોડ રૂપિયાનું ફંડ આપ્યું છે. તેમાં ચંદ્રયાન-4 અવકાશયાન, એલવીએમ-3ના બે રોકેટ અને ચંદ્રયાન-4 સાથે સતત સંપર્ક જાળવી રાખવા માટે સ્પેસ નેટવર્ક અને ડિઝાઇન વેરિફિકેશનનો સમાવેશ થાય છે.

ઈસરોના વડા ડૉ. એસ. સોમનાથે થોડા મહિના પહેલા કહ્યું હતું કે ચંદ્રયાન-4 એક જ વારમાં લોન્ચ થશે નહીં. તેને બે ભાગમાં લોન્ચ કરવામાં આવશે. આ પછી તેના મોડ્યુલને અંતરિક્ષમાં જોડવામાં આવશે. તેનો અર્થ એ કે અમે ડોકીંગ કરીશું. આ ટેક્નોલોજી ભવિષ્યમાં ભારતીય સ્પેસ સ્ટેશન બનાવવામાં મદદ કરશે. ઈસરોએ આ પહેલા ક્યારેય આવું કંઈ કર્યું નથી.

2040 સુધીમાં ચંદ્ર પર માનવ મોકલવાનું લક્ષ્ય

ચંદ્રયાન-4ને અવકાશમાં ટુકડાઓમાં મોકલવામાં આવશે અને અવકાશમાં જ એસેમ્બલ કરવામાં આવશે. આ મિશન દ્વારા જ ઈસરો ચંદ્ર પરથી સેમ્પલ લઈને પૃથ્વી પર પરત ફરશે. અવકાશમાં મોડ્યુલોને જોડવાનો અને અલગ કરવાનો ફાયદો એ થશે કે ભવિષ્યમાં આ પદ્ધતિનો ઉપયોગ કરીને ભારતીય સ્પેસ સ્ટેશન (BAS) બનાવવામાં આવશે. તેથી ચંદ્રયાન-4 મિશન જરૂરી છે.

આ સરકાર અને ઈસરોના વિઝન 2047નો એક ભાગ છે. ISRO 2035 સુધીમાં ભારતીય સ્પેસ સ્ટેશન (BAS) બનાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. 2040 સુધીમાં, અમે એક ભારતીયને ચંદ્ર પર મોકલી શકીએ છીએ, તે પણ અમારી ટેક્નોલોજી અને ક્ષમતાથી.

ભારતીય સ્પેસ સ્ટેશન પાંચ ભાગોને જોડીને બનાવવામાં આવશે

ભારતીય સ્પેસ સ્ટેશનને અનેક ટુકડાઓમાં લોન્ચ કરવામાં આવશે અને અવકાશમાં એકસાથે જોડવામાં આવશે. તેના પહેલા ભાગને LVM3 રોકેટ દ્વારા અવકાશમાં મોકલવામાં આવશે. એવું માનવામાં આવે છે કે તેનું પ્રથમ લોન્ચ 2028 માં થશે. આ માટે અલગથી દરખાસ્ત તૈયાર કરવામાં આવી રહી છે, જેને મંજૂરી માટે સરકારને મોકલવામાં આવશે. ભારતીય સ્પેસ સ્ટેશન પાંચ અલગ-અલગ ભાગોને જોડીને બનાવવામાં આવશે. જેના પર આપણા વૈજ્ઞાનિકો કામ કરી રહ્યા છે.

આ પણ વાંચો :‘હવે ભારત પણ વૈશ્વિક મહાસત્તાઓની યાદીમાં સામેલ થવા હક્કદાર’, વ્લાદિમીર પુતિન