Fact Check/ રમઝાન દરમિયાન તરબૂચમાં કેમિકલ ભેળવવામાં આવે છે : જાણો શું છે દાવાની હકીકત
HD ન્યૂઝ ડેસ્ક, ૧૦ માર્ચ :સોશિયલ મીડિયા પર એક વીડિયો વાયરલ થઈ રહ્યો છે જેમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે તરબૂચનો લાલ રંગ વધારવા માટે તેમાં રસાયણો નાખવામાં આવ્યા છે. આ વીડિયોને રમઝાન સાથે જોડતા સાંપ્રદાયિક દાવા સાથે શેર કરવામાં આવી રહ્યો છે.
BOOM એ તપાસ કરી અને જાણવા મળ્યું કે વાયરલ વિડિયો સ્ક્રિપ્ટેડ હતો. આ વીડિયો ધ સોશિયલ જંકશન યુટ્યુબ ચેનલ દ્વારા ખોરાકમાં ભેળસેળ અંગે જાગૃતિ લાવવાના ઉદ્દેશ્યથી બનાવવામાં આવ્યો છે. વીડિયોમાં એક યુવક તરબૂચ, દવા અને ઇન્જેક્શન સાથે જોઈ શકાય છે, જે પાણીમાં કેમિકલ ભેળવીને લાલ રંગ બનાવી રહ્યો છે, વીડિયોમાં દેખાઈ રહ્યું છે કે આ યુવકને પોલીસે પકડી લીધો છે.
દેશમાં 2 માર્ચથી રમઝાન મહિનો શરૂ થઈ ગયો છે. મુસ્લિમ સમુદાયમાં રમઝાન મહિનાને પવિત્ર મહિના તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં, આ વીડિયોને રમઝાન સાથે જોડીને કોમી દાવા સાથે સોશિયલ મીડિયા પર શેર કરવામાં આવી રહ્યો છે.
એક ફેસબુક યુઝરે આ વીડિયો શેર કરીને લખ્યું, ‘રમઝાનમાં મુસ્લિમોના જીવ બચાવો, આ વીડિયો શેર કરીને સારા કાર્યો કમાઓ, રમઝાનમાં ઇફ્તારી ખરીદી કરો, તમારી એક ભૂલ બધાના વિદાયનું કારણ બની શકે છે.’
જ્યારે વાયરલ વીડિયો સાથે જોડાયેલ વોટરમાર્ક ટીમ રાઇઝિંગ ફાલ્કન શોધ્યું, ત્યારે તેના એક્સ-એકાઉન્ટ પર પહોંચ્યા. 2 માર્ચે વીડિયો શેર કરતી વખતે, યુઝરે લખ્યું, ‘રમઝાનમાં મુસ્લિમોના જીવ બચાવો, આ વીડિયો શેર કરીને સારા કાર્યો કમાઓ, રમઝાનમાં ઇફ્તારી ખરીદી કરો, તમારી એક ભૂલ બધાને બરતરફ કરી શકે છે’
ત્યારબાદ, વીડિયોના મુખ્ય ફ્રેમ્સ રિવર્સ ઈમેજ સર્ચ કરતા, અમને 2024 માં પ્રકાશિત થયેલ એક ફીચર રિપોર્ટ મળ્યો જે વાયરલ વીડિયો જેવા જ વીડિયો સાથે સંબંધિત હતો.
અહેવાલ પરથી જાણવા મળ્યું કે તરબૂચમાં ભેળસેળ અંગે જાગૃતિ લાવવા માટે ધ સોશિયલ જંકશન યુટ્યુબ ચેનલ દ્વારા એક વીડિયો બનાવવામાં આવ્યો છે. આ વીડિયોમાં, ઇન્જેક્શન દ્વારા તરબૂચમાં રસાયણો નાખવામાં આવતા બતાવવામાં આવ્યા છે. રિપોર્ટમાં સમાવિષ્ટ વીડિયોમાં દેખાતો યુવક પણ વાયરલ વીડિયોમાં મોઢા પર રૂમાલ બાંધીને હાજર છે. અને પાછળની પૃષ્ઠભૂમિ પણ એવી જ છે.
આ પછી ધ સોશિયલ જંકશન યુટ્યુબ ચેનલ શોધી. અમને ચેનલ પર 29 એપ્રિલ, 2024 ના રોજ અપલોડ કરાયેલ મૂળ વીડિયો મળ્યો. આમાં યુવકે પોતાનું નામ આયુષ વર્મા રાખ્યું છે. આ વીડિયોની શરૂઆતમાં, વાયરલ ફૂટેજમાં જેવો કોઈ અવાજ સંભળાયો ન હતો. વાયરલ વીડિયોમાં અલગ અવાજ ઉમેરીને સાંપ્રદાયિક દાવો કરવામાં આવ્યો હોવાનું સ્પષ્ટ છે.
રમઝાન દરમિયાન તરબૂચમાં રસાયણો ભેળવવામાં આવે છે તેવો દાવો કરતો વીડિયો નકલી અને કાલ્પનિક છે.
મૂળ વીડિયોમાં 28મી સેકન્ડે વીડિયો નિર્માતા દ્વારા એક ડિસ્ક્લેમર પણ આપવામાં આવ્યું છે. જેમાં લખ્યું છે કે, ‘આ વીડિયો સંપૂર્ણપણે કાલ્પનિક છે, વીડિયોમાં બતાવેલ બધી ઘટનાઓ સ્ક્રિપ્ટેડ છે, અને વીડિયો ફક્ત જાગૃતિના હેતુથી બનાવવામાં આવ્યો છે…’
સોશિયલ જંકશન યુટ્યુબ ચેનલ પર ખાદ્ય ભેળસેળ સંબંધિત ઘણા સ્ક્રિપ્ટેડ વીડિયો છે. ચેનલના જણાવ્યા અનુસાર, આ વીડિયો લોકોને જાગૃત કરવાના ઉદ્દેશ્યથી બનાવવામાં આવ્યા છે.
આ સરકારી બેંક વેચાવા જઈ રહી છે, થશે હરાજી, કેન્દ્ર સરકાર અને LICનો છે તેમાં મોટો હિસ્સો
કાળા રંગની કાર ખરીદતા પહેલા જાણી લો તેના ગેરફાયદા, નહીં તો પછીથી પસ્તાવો થશે
૨૦ હજાર કમાતા લોકો પણ ખરીદી શકે છે આ કાર! આ 4 મોડેલ છે સૌથી સસ્તા
કોઈ મેકિંગ ચાર્જ નહીં, કોઈ GST નહીં – સોનામાં રોકાણ કરવાની આ રીત બહુ ઓછા લોકો જાણે છે
