- બેન્ચે બિહાર સરકાર દ્વારા 1 જુલાઈ, 2015ના રોજ પસાર કરાયેલા પ્રસ્તાવને ફગાવી દીધો
- સર્વોચ્ચ અદાલતે બિહાર સરકારને એસસી ક્વોટાની જગ્યાઓ પરત કરવાનો પણ આપ્યો નિર્દેશ
નવી દિલ્હી, 16 જુલાઈ : સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે સંસદ દ્વારા બનાવેલા કાયદા સિવાય રાજ્યો કે કેન્દ્ર સરકાર પાસે બંધારણની કલમ 341 હેઠળ પ્રકાશિત અનુસૂચિત જાતિઓની યાદી સાથે ચેડા કરવાની કોઈ ક્ષમતા કે સત્તા નથી. જસ્ટિસ વિક્રમ નાથ અને જસ્ટિસ સતીશ ચંદ્ર શર્માની બેન્ચે બિહાર સરકાર દ્વારા 1 જુલાઈ, 2015ના રોજ પસાર કરાયેલા પ્રસ્તાવને ફગાવી દીધો હતો, જેમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે અત્યંત પછાત જાતિના તંતી-તંવાઓને અનુસૂચિત જાતિની યાદીમાં પાન/સવસી તરીકે સામેલ કરવામાં આવે. બેન્ચે કહ્યું છે કે આ સ્પષ્ટપણે ગેરકાયદેસર અને ખોટું છે.
કલમ 341 હેઠળ સૂચિબદ્ધ અનુસૂચિત જાતિના સભ્યોને વંચિત રાખવા એ ગંભીર મુદ્દો
કડક અવલોકન કરતાં બેન્ચે જણાવ્યું હતું કે, વર્તમાન કેસમાં રાજ્યની કાર્યવાહી અયોગ્ય અને બંધારણીય જોગવાઈઓ વિરુદ્ધ હોવાનું જણાયું છે. બંધારણની કલમ 341 હેઠળ સૂચિબદ્ધ અનુસૂચિત જાતિના સભ્યોને વંચિત રાખવા એ ગંભીર મુદ્દો છે. કલમ 341નો ઉલ્લેખ કરતા બેન્ચે કહ્યું આર્ટિકલ અને ખાસ કરીને પેટા-કલમ 2ના સરળ વાંચનથી બે બાબતો સ્પષ્ટ થાય છે. પ્રથમ, કલમ 1 હેઠળના નોટિફિકેશન હેઠળ ઉલ્લેખિત સૂચિમાં માત્ર સંસદના અધિનિયમ દ્વારા સુધારો અથવા ફેરફાર કરી શકાય છે. બીજું, તે પ્રદાન કરે છે કે પેટા-કલમ (1) હેઠળ જારી કરાયેલ સૂચના સંસદ દ્વારા બનાવેલા કાયદા સિવાયની કોઈપણ અનુગામી સૂચના દ્વારા બદલાઈ શકતી નથી.
આ કલમ જાતિ અથવા જનજાતિના ભાગો-જૂથો સાથે પણ સંબંધિત છે…
સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે, તે સ્પષ્ટ છે કે કેન્દ્ર સરકાર કે રાષ્ટ્રપતિ રાજ્યો અથવા કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના સંબંધમાં જાતિઓને સ્પષ્ટ કરતી કલમ 1 હેઠળ જારી કરાયેલા નોટિફિકેશનમાં કોઈ સુધારો કે ફેરફાર કરી શકે નહીં. કોર્ટે કહ્યું કે, આ કલમ માત્ર જાતિ અથવા જનજાતિ સાથે સંબંધિત નથી, પરંતુ જાતિ અથવા જનજાતિના ભાગો અથવા જૂથો સાથે પણ સંબંધિત છે.
આ પણ વાંચો : ચંદ્ર પર મળી આવ્યા ભૂગર્ભ ગુફાના પુરાવા, ભવિષ્યમાં સંશોધકો માટે બની છે આશ્રય સ્થાન
પટના હાઈકોર્ટે રાજ્યના નિર્ણયનો સ્વીકાર કર્યો હતો
ખંડપીઠે કહ્યું કે, કોઈપણ જાતિ અથવા જનજાતિને સામેલ કરવા અથવા તેને બાકાત રાખવા માટે વ્યક્તિએ સંસદ દ્વારા બનાવેલા કાયદા હેઠળ જ કામ કરવું પડશે. કોર્ટે 3 એપ્રિલ, 2017ના પટના હાઈકોર્ટના આદેશ સામે ડૉ. ભીમ રાવ આંબેડકર વિચાર મંચ બિહાર અને આશિષ રજક દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી અપીલને સ્વીકારી હતી, જેણે 2015ના નોટિફિકેશનની માન્યતાને પડકારતી અરજીને ફગાવી દીધી હતી.
SC પોસ્ટનો ક્વોટા પરત કરવા બિહાર સરકારને સૂચના
કોર્ટે કહ્યું કે, કોઈપણ વ્યક્તિ જે આ યાદીમાં આવતી નથી અને તેના માટે લાયક નથી, જો તેને રાજ્ય દ્વારા ઇરાદાપૂર્વક અને તોફાની કારણોસર આવો લાભ આપવામાં આવે છે, તો તે અનુસૂચિત જાતિના સભ્યોનો લાભ છીનવી શકે નહીં. આના આધારે કરાયેલી નિમણૂકો કાયદા હેઠળ રદ થઈ શકે છે. સર્વોચ્ચ અદાલતે બિહાર સરકારને એસસી ક્વોટાની તે જગ્યાઓ પરત કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો કે જેના પર તંતી-તંતવા સમુદાયની નિમણૂકો અત્યંત પછાત વર્ગ માટે કરવામાં આવી છે.
બિહાર સરકારને બદલવાનો અધિકાર નહોતો
બિહાર સરકારે, તેના પગલાને યોગ્ય ઠેરવવાનો પ્રયાસ કરતી વખતે, દલીલ કરી હતી કે રાજ્યએ અત્યંત પછાત વર્ગો માટે 2 ફેબ્રુઆરી, 2015 ના રાજ્ય કમિશનની ભલામણ પર જ કાર્ય કર્યું હતું. પરંતુ કોર્ટે આ દલીલ સ્વીકારવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. કોર્ટે કહ્યું છે કે રાજ્ય સારી રીતે જાણતું હતું કે તેની પાસે આવો કોઈ અધિકાર નથી.
આ પણ વાંચો : 200થી વધુ પૂર્વ લોકસભા સાંસદોને સરકારી આવાસ ખાલી કરવાની નોટિસ
