બે NCP, બે શિવસેના અને બે રાષ્ટ્રીય પક્ષો… મહારાષ્ટ્રમાં સીટની વહેંચણીમાં કોને ફાયદો કોને નુકસાન?

નવી દિલ્હી, 23 ઓક્ટોબર: હરિયાણા અને જમ્મુ-કાશ્મીર બાદ બે રાજ્યો ઝારખંડ અને મહારાષ્ટ્રમાં ચૂંટણી છે. આ બંને રાજ્યોની સાથે દેશના અલગ-અલગ રાજ્યોની 47 વિધાનસભા બેઠકો પર પણ પેટાચૂંટણી યોજાઈ રહી છે, પરંતુ સૌથી વધુ ચર્ચા મહારાષ્ટ્રની થઈ રહી છે. મહારાષ્ટ્રની ચૂંટણીને ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP)ની આગેવાની હેઠળની મહાયુતિ અને કોંગ્રેસના નેતૃત્વવાળી વિપક્ષ મહા વિકાસ આઘાડી (MVA) વચ્ચેની ‘સત્તા યુદ્ધ’ તરીકે ગણવામાં આવી રહી છે.

રાષ્ટ્રીય પક્ષોના નેતૃત્વમાં મહાયુતિ અને MVA બંને શિવસેના અને રાષ્ટ્રવાદી કોંગ્રેસ પાર્ટી સાથે ગઠબંધનમાં છે. બે રાષ્ટ્રીય પક્ષો અને શિવસેના અને NCP ના બે-બે ગઠબંધનમાં સીટ વહેંચણીની ફોર્મ્યુલા સત્તાવાર રીતે જાહેર કરવામાં આવી નથી, પરંતુ શાસક જોડાણે ઉમેદવારોની જાહેરાત કરવાનું શરૂ કરી દીધું છે.

મહાગઠબંધનમાં સામેલ પક્ષોએ અત્યાર સુધીમાં 182 બેઠકો પર પોતાના ઉમેદવારોના નામ જાહેર કર્યા છે. તે જ સમયે, MVA માં સીટ વહેંચણી અંગે મેરેથોન બ્રેઈનસ્ટોર્મિંગ સત્ર ચાલી રહ્યું છે. સીટ વહેંચણીની જે સંભવિત ફોર્મ્યુલા સામે આવી છે તેના આધારે હવે એવી ચર્ચા પણ શરૂ થઈ ગઈ છે કે ચૂંટણી મેદાનમાં ઉતરતા પહેલા આ લડાઈમાં કયો પક્ષ નફામાં હતો અને કોને નુકસાનમાં હતો?

2019માં ગઠબંધન અને સીટ વહેંચણીની પેટર્ન

મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભામાં 288 સીટો છે. ગત વિધાનસભા ચૂંટણીમાં એક શિવસેના અને એક NCP હતી. શિવસેના ભાજપ સાથે ગઠબંધન કરીને ચૂંટણી મેદાનમાં ઉતરી હતી, જ્યારે NCPએ કોંગ્રેસ સાથે ગઠબંધન કર્યું હતું. મહાયુતિની વાત કરીએ તો, ભાજપે 164 બેઠકો પર અને શિવસેનાએ 126 બેઠકો પર ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા હતા, જેનો અર્થ છે કે બે બેઠકો પર આ બંને પક્ષો વચ્ચે મૈત્રીપૂર્ણ લડાઈ હતી. જ્યારે વિપક્ષી ગઠબંધનમાં કોંગ્રેસને 147 અને NCPને 121 બેઠકો મળી હતી. ત્યારે ભાજપ 105 બેઠકો સાથે સૌથી મોટા પક્ષ તરીકે ઉભરી આવ્યો હતો અને શિવસેના 56 બેઠકો સાથે બીજા સ્થાને હતી. એનસીપીને 54, કોંગ્રેસને 44 બેઠકો મળી હતી.

કયા પક્ષની વર્તમાન તાકાત કેટલી છે?

મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભાના વર્તમાન ચિત્રની વાત કરીએ તો ભાજપ પાસે 103, શિવસેના (શિંદે) 40, NCP (અજિત પવાર) 40 અને બહુજન વિકાસ આઘાડી પાસે ત્રણ ધારાસભ્યો છે. જ્યારે મહા વિકાસ આઘાડીની વાત કરીએ તો કોંગ્રેસના 43, શિવસેના (UBT)ના 15 અને NCP (શરદ પવાર)ના 13 ધારાસભ્યો છે. મહારાષ્ટ્ર વિધાનસભામાં સમાજવાદી પાર્ટી પાસે બે ધારાસભ્યો છે, AIMIM પાસે બે, PJP પાસે બે, MNS, CPM, શેકાપ, સ્વાભિમાની પાર્ટી, રાષ્ટ્રીય સમાજ પાર્ટી, મહારાષ્ટ્ર જનસુરાજ્ય શક્તિ પાર્ટી, ક્રાંતિકારી શેતકરી પાર્ટી પાસે એક-એક ધારાસભ્ય છે.

સંભવિત ફોર્મ્યુલામાં કોને ફાયદો અને કોને નુકસાન?

મહાયુતિમાં બેઠકોની વહેંચણીની સંભવિત ફોર્મ્યુલા અનુસાર, ભાજપ 156 બેઠકો પર, એકનાથ શિંદેની શિવસેના 78 થી 80 બેઠકો પર અને અજિત પવારની NCP 53 થી 54 બેઠકો પર ચૂંટણી લડશે. શિંદેની પાર્ટી પાસે 40 ધારાસભ્યો છે અને અજિત પવારની પાર્ટી પાસે પણ 40 છે, જો આ રેશિયો જોઈએ તો શિવસેના ફાયદામાં છે અને NCP નુકસાનમાં છે. રાજકીય ઉથલપાથલ બાદ બંને પક્ષો પોતાને વાસ્તવિક પક્ષો ગણાવી રહ્યા છે. જો આ પરિપ્રેક્ષ્યમાં જોવામાં આવે તો 2019ની સરખામણીમાં બંનેની બેઠકો ઘટી છે. જો આ સંભવિત ફોર્મ્યુલા ફાઈનલ રહેશે તો ભાજપ 2019 કરતા 10 ઓછી સીટો પર ચૂંટણી લડશે.

MVAમાં સીટ વહેંચણીના સંભવિત ફોર્મ્યુલા વિશે વાત કરીએ તો, કોંગ્રેસ 104 થી 106 સીટો પર, શિવસેના (UBT) 92 થી 96 સીટો પર અને NCP (SP) 85 થી 88 સીટો પર ચૂંટણી લડતી જોવા મળી શકે છે. જો અંતિમ સીટ વહેંચણીમાં આ ફોર્મ્યુલા બદલાય છે, તો 2019 કરતાં ઓછી સીટો પર ચૂંટણી લડવા છતાં, શિવસેના (UBT) એકનાથ શિંદેના નેતૃત્વવાળી પાર્ટી કરતા વધુ સીટો પર લડતી જોવા મળશે. NCP (SP) પણ અજિત પવારની પાર્ટીની સરખામણીમાં સીટોની સંખ્યાના સંદર્ભમાં ફાયદામાં હોવાનું જણાય છે.

આ પણ વાંચો :MVAમાં ઉદ્ધવની શિવસેનાનું કદ ઘટ્યું! 30 વર્ષમાં પહેલીવાર મળી આટલી ઓછી બેઠકો