- વર્લ્ડ ગોલ્ડ કાઉન્સિલે મોટા દેશોની સેન્ટ્રલ બેંકો વચ્ચે એક સર્વે હાથ ધર્યો
- 62 ટકા સેન્ટ્રલ બેંકો આગામી પાંચ વર્ષમાં તેમના ભંડારમાં સોનાની માત્રામાં વધારો કરે તેવી અપેક્ષા
- અગાઉ 46 ટકા સેન્ટ્રલ બેંકોએ ભંડારમાં સોનાની માત્રામાં વધારો થવાની આશા વ્યક્ત કરી હતી
વિશ્વભરની સેન્ટ્રલ બેંકોમાં સોનું ખરીદવાની સ્પર્ધા વધી રહી છે. વિશ્વ નાણાકીય બજારમાં વધતી જતી અસ્થિરતા વચ્ચે, વિવિધ કેન્દ્રીય બેંકો સોનામાં રોકાણને વધુ સુરક્ષિત ગણાવી રહી છે. નાણાકીય નિષ્ણાતોના મતે, આ યુએસ ડોલરમાં સતત ઘટી રહેલા આત્મવિશ્વાસનો પણ સંકેત છે. વિશ્વમાં વર્તમાન વલણ આંતરરાષ્ટ્રીય વેપારમાં ડોલરનો વિકલ્પ શોધવાનો છે. આ ઘટનાને ડી-ડોલરાઇઝેશન તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
સોનાનો ભંડાર ભરવાનો વિશ્વાસ
વર્લ્ડ ગોલ્ડ કાઉન્સિલ, એક સંસ્થા જે વિશ્વભરમાં સોનાના વ્યવસાય માટે જવાબદાર છે, તાજેતરમાં મુખ્ય દેશોની મધ્યસ્થ બેંકો વચ્ચે એક સર્વે હાથ ધર્યો હતો. તેણે તેના રિપોર્ટમાં કહ્યું છે કે 62 ટકા સેન્ટ્રલ બેંકો આગામી પાંચ વર્ષમાં તેમના ભંડારમાં સોનાનું પ્રમાણ વધવાની અપેક્ષા રાખે છે. વર્લ્ડ ગોલ્ડ કાઉન્સિલે એક વર્ષ અગાઉ પણ આવો જ સર્વે કર્યો હતો. ત્યારે 46 ટકા સેન્ટ્રલ બેંકોએ તેમના રિઝર્વમાં સોનાની માત્રામાં વધારો થવાની આશા વ્યક્ત કરી હતી. સર્વે રિપોર્ટ અનુસાર, 50 ટકા સેન્ટ્રલ બેંકોને આશા છે કે આગામી પાંચ વર્ષમાં તેમના વિદેશી મુદ્રા ભંડારમાં સોનાનો હિસ્સો 40 થી 50 ટકા સુધી પહોંચી જશે. જ્યારે તાજેતરના દાયકાઓમાં, કેન્દ્રીય બેંકોમાં વલણ તેમના અનામતમાં 15 ટકા સુધી સોનું રાખવાનું રહ્યું છે. તાજેતરમાં સુધી, મોટાભાગની બેંકો તેમના અનામતમાં શક્ય તેટલા વધુ ડોલર રાખવાનું પસંદ કરતી હતી.
શા માટે શોધાઈ રહ્યો છે ડોલરનો વિકલ્પ ?
વર્લ્ડ ગોલ્ડ કાઉન્સિલે તેના અહેવાલમાં જણાવ્યું હતું કે યુએસમાં ઊંચા વ્યાજ દરો, ફુગાવાની ચિંતા અને ભૌગોલિક રાજકીય જોખમોને કારણે તેના ભંડારમાં સોનાની માત્રામાં વધારો કરવાનો નિર્ણય સમજદારીભર્યો છે. આ કારણોથી પ્રેરિત થઈને સેન્ટ્રલ બેંકોના અધિકારીઓ નિર્ણય લઈ રહ્યા છે. કેન્દ્રીય બેંકોએ ખાસ કરીને યુક્રેન યુદ્ધ શરૂ થયા બાદ સોનાની ખરીદીમાં વધારો કર્યો છે. યુક્રેન વિરૂદ્ધ સૈન્ય કાર્યવાહીને ધ્યાનમાં રાખીને પશ્ચિમી દેશોએ રશિયા પર કડક પ્રતિબંધો લગાવ્યા હતા. તેને આંતરરાષ્ટ્રીય પેમેન્ટ સિસ્ટમ SWIFTમાંથી બાકાત રાખવામાં આવ્યો હતો. આ સાથે અમેરિકાએ ત્યાંની બેંકોમાં રાખેલા રશિયાના 300 બિલિયન ડોલર જપ્ત કર્યા. આનાથી વિશ્વભરમાં તેમના નાણાં ડોલરમાં મૂકવાનો ભય ફેલાયો અને વિવિધ દેશોએ રોકાણ માટે ડોલરના વિકલ્પો શોધવાનું શરૂ કર્યું. આ સંદર્ભમાં, તેમના માટે સોનું અનામત રાખવું એ તેમના માટે સૌથી સલામત વિકલ્પ હોવાનું જણાય છે.
176 ટકા વધુ સોનું ખરીદ્યું
નિષ્ણાતોના મતે, યુએસમાં ચાલી રહેલી બેંકિંગ કટોકટી, યુએસ સરકાર પર દેવાની રકમમાં વધારો અને યુએસ અર્થતંત્રની મંદીની આશંકાના કારણે વિવિધ દેશોમાં ડોલર પ્રત્યે અવિશ્વાસ વધ્યો છે. વર્લ્ડ ગોલ્ડ કાઉન્સિલે કહ્યું છે કે ગયા વર્ષે શરૂ થયેલું સોનું ખરીદવાનો ટ્રેન્ડ આ વર્ષે પણ ચાલુ છે. આ વર્ષના પ્રથમ ત્રણ મહિનામાં કેન્દ્રીય બેંકોએ એક વર્ષ અગાઉના સમાન સમયગાળાની સરખામણીએ 176 ટકા વધુ સોનું ખરીદ્યું હતું. આ વલણ વિકસિત દેશોમાં ઓછું છે, પરંતુ ઉભરતી અર્થવ્યવસ્થા ધરાવતા દેશોમાં વધુ છે.
