2024માં ઈસરોના આ મોટા મિશન પર વિશ્વની નજર રહેશે

અમદાવાદ, 18 ડિસેમ્બર : વર્ષ 2024 ISRO માટે મહત્વનું રહેવાનું છે. 2024માં વિશ્વની નજર ISROના આગામી ઘણા મોટા મિશનો પર રહેશે, જેમાં ISRO-NASA સંયુક્ત મિશન NISAR ના પ્રક્ષેપણ સિવાય ગગનયાન મિશનના બે તબક્કાનો સમાવેશ થશે. જ્યાં INSAT3DS અને એક્સ-રે પોલેરોમીટર સેટેલાઈટ ઈસરોની ક્ષમતા વધારવાનું કામ કરશે. મંગલયાન 2 અને શુક્રયાન 1 ના પ્રક્ષેપણની પણ આતુરતાપૂર્વક રાહ જોવાઈ રહી છે.

એક સમય એવો હતો જ્યારે ભારતની અવકાશ એજન્સી, ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંસ્થા, ISRO, ભારતની સરકારી સંસ્થા કરતાં વધુ માનવામાં આવતી હતી. પરંતુ આજે તે વિશ્વની અગ્રણી અવકાશ એજન્સીઓમાંની એક બનવા તરફ આગળ વધી રહી છે. નાસા જેવી મોટી એજન્સી ઉપરાંત, લોકોની નજર 2024માં ઈસરોના મિશન પર પણ છે. આવો, 2024 માટે ISROના છ વિશેષ મિશન વિશે જાણીએ.

ઈસરોનું સૌથી મોટું મિશન જેની લોકો રાહ જોઈ રહ્યા છે તે છે ગગનયાન મિશન. નાસાના આર્ટેમિસ મિશનની જેમ, ISROનું મિશન ત્રણ તબક્કામાં હાથ ધરવામાં આવશે અને તેના પ્રથમ બે તબક્કા 2024માં પૂર્ણ થવાની અપેક્ષા છે. ગગનયાન 1 જાન્યુઆરી અથવા ફેબ્રુઆરી 2024માં લોન્ચ થવાની ધારણા છે. આ અનક્રુડ  (પરંપરાગત ઈંધણ વિના) મિશન અવકાશયાનની સિસ્ટમનું પરીક્ષણ કરશે. જ્યારે ગગનયાન 2 માં, એક હ્યુમનૉઇડને અવકાશમાં મોકલવામાં આવશે અને વાહનની ફરીથી પ્રવેશ અને ઉતરાણ સિસ્ટમનું પરીક્ષણ કરવામાં આવશે. તેનો ત્રીજો તબક્કો 2025માં પૂર્ણ થવાની ધારણા છે જેમાં ત્રણ ભારતીયોને ત્રણ દિવસ માટે પૃથ્વીની ભ્રમણકક્ષામાં મોકલીને પૃથ્વી પર પાછા લાવવામાં આવશે.

વર્ષ 2024 માં ISRO નું એક મોટું અભિયાન “NASA ISRO સિન્થેટિક એપર્ચર રડાર” એટલે કે NISAR અભિયાન નાસાના સહયોગથી હાથ ધરવામાં આવશે. આ ઉપગ્રહ જાન્યુઆરી 2024માં લોન્ચ કરવામાં આવશે જે રિમોટ સેન્સિંગ દ્વારા પૃથ્વીની કુદરતી પ્રક્રિયાઓનું અવલોકન કરશે. લગભગ 1.5 બિલિયન ડૉલરના આ અભિયાન દ્વારા ભૂકંપ, ભૂસ્ખલન, સુનામી જેવી કુદરતી આફતો વિશે પણ માહિતી મેળવી શકાશે.

વિશ્વના ઘણા દેશો ચંદ્ર પર પગ મૂકવાની યોજના પર કામ કરી રહ્યા છે અને તેમની યાદીમાં મંગળ પણ સામેલ છે. આવી સ્થિતિમાં ઈસરો પણ મંગળને લઈને પાછળ રહેવા માંગતું નથી. તેથી, તે તેના બીજા માર્સ ઓર્બિટર મિશન 2 (MOM2) માટે તૈયારી કરી રહ્યું છે. MOM 1 ની સફળતા પછી, ISRO હવે મંગળ ગ્રહના વાતાવરણ, સપાટી અને આબોહવાનો અભ્યાસ કરવા MOM 2 માટે તૈયારી કરી રહ્યું છે, જેના સાધનો મંગળના ચુંબકીય ક્ષેત્ર ઉપરાંત મંગળની સપાટીને મેપ કરવા માટે પણ કામ કરશે. તેના લોન્ચિંગની ચોક્કસ તારીખ નક્કી કરવામાં આવી નથી, પરંતુ તેને 2024માં લોન્ચ કરવામાં આવી શકે છે.

ભવિષ્યના મિશન માટે ગંભીરતાથી તૈયારી કરનારા દેશોમાં ISRO પણ જોડાઈ ગયું છે. તે આશ્ચર્યજનક નથી કે 2024 માં, શુક્ર પર મોકલવામાં આવનાર ISROના શુક્રયાન 1 મિશન માટે શું તૈયારીઓ ચાલી રહી છે તે જાણવામાં લોકોને ખૂબ જ રસ હશે. હાલમાં તેના લોન્ચનો અંદાજિત સમય ડિસેમ્બર 2024 અથવા તેની આસપાસનો છે. શુક્રયાન આ ગરમ ગ્રહની આસપાસ ફરશે અને 5 વર્ષ સુધી તેનો અભ્યાસ કરશે.

ISRO વર્ષ 2024માં પલ્સર, બ્લેક હોલ, એક્સ-રે દ્વિસંગી, સક્રિય ગેલેક્ટીક ન્યુક્લી અને સુપરનોવાના અવશેષોનો અભ્યાસ કરશે. આ માટે એક્સ-રે પોલેરોમીટર સેટેલાઇટ અથવા એક્સપોઝેટ અભિયાન મોકલવામાં આવશે. તેની ચોક્કસ તારીખ જાહેર કરવામાં આવી નથી, પરંતુ તે 2024 ના શરૂઆતના મહિનામાં લોન્ચ થવાની ધારણા છે. આ અભિયાન દ્વારા વૈજ્ઞાનિકો આગામી પાંચ વર્ષ સુધી ખગોળીય X રેડિયેશનના ધ્રુવીકરણનું અવલોકન કરી શકશે.

ઉપગ્રહોની INSAT શ્રેણીએ સ્પેસ એજન્સી તરીકે ISROને ઘણી ઊંચાઈઓ પર પહોંચાડી છે. જાન્યુઆરી 2024માં અવકાશમાં INSAT 3DS ઇન્સ્ટોલ કરવાની યોજના છે. ઉપગ્રહોની આ શ્રેણીની આ સાતમી ઉડાન હશે, તેને GSLV MK2 વાહન દ્વારા લોન્ચ કરવામાં આવશે. અવકાશમાં સ્થાપિત થયા પછી, આ ઉપગ્રહ હવામાનની ઊંડાણપૂર્વકની માહિતી, ડિઝાસ્ટર મેનેજમેન્ટ અને હવામાનની આગાહી સાથે સંબંધિત ડેટા પણ એકત્રિત કરશે.

આ પણ વાંચો : વાવાઝોડાની આગમન વિશેની માહિતીની જાણ કોણ કરે છે?