સ્મશાનવાસી મહાદેવ અહીં ગોપીનો સજે છે શણગાર, જાણો કયા આવેલું છે.આ મંદિર?
ઉત્તરાખંડના ચમોલી જિલ્લામાં એક પૌરાણિક ગોપેશ્વર મહાદેવ છે. ગોપેશ્વર ગામમાં બિરાજમાન શંભુનાથ અહીં ગોપીનાથ મહાદેવ તરીકે જાણીતા છે. બદરીનાથથી કેદારનાથ જતાં રસ્તામાં આવતા આ ૧૨૦૦ વર્ષ પ્રાચીન મંદિરમાં શિવજીનું ઓરિજિનલ ત્રિશૂલ છે. આપણે એની યાત્રા પણ કરીશું પછી ક્યારેક.ઉત્તર ભારતમાં શિવભક્તો અને કૃષ્ણપ્રેમીઓમાં આ ભજન બહુ પ્રચલિત છે. ખાસ કરીને વૃંદાવનના ગોપેશ્વર દેવાલયમાં દિવસમાં એક વખત તો આ ભજન ગવાય જ છે. આ ભક્તિગીતમાં જણાવ્યા પ્રમાણે હિમગિરિ પર રહેતા ઉમાપતિ વ્રજભૂમિમાં શા માટે આવ્યા, કેમ વ્રજ નારી બન્યાં એની કથા બહુ રોચક છે.
જાણો ગોપીના શણગાર પાછળની કથા
પાંચ -સાડાપાંચ હજાર વર્ષ પૂર્વે શ્રીકૃષ્ણએ યમુના નદીના કિનારે વૃંદાવનમાં મહારાસનું આયોજન કર્યું હતું. શરદ પૂર્ણિમાની એ ધવલ મહારાત્રિએ જેમ ચંદ્ર એની સોળે કળાએ ખીલ્યો હતો એમ કૃષ્ણના વાંસળીના મીઠા સ્વર પણ ત્રણેય લોકમાં ગુંજી રહ્યા હતા. એ બાંસુરીના મધુર સૂર છેક કૈલાસ પર્વત પર ધ્યાનસ્થ અવસ્થામાં બેઠેલા શિવજીના કર્ણપટલ સુધી પણ પહોંચ્યા અને ભોળાનાથ મોરલીના એ નાદ પર મોહી પડ્યા, મહાદેવ એવા અભિભૂત થઈ ગયા કે વૃંદાવન તરફ જવા નીકળી પડ્યા. માતા પાર્વતીએ જટાધારી પતિને સમજાવ્યા કે તમે પોતે આ સૃષ્ટિના મહાનાયક છો, તમારાથી આમ સામે ચાલીને કાન્હા પાસે ન જવાય. પરંતુ ત્રિપુરારિ ન માન્યા. એ વાહન નંદી, બે પુત્રો કાર્તિકેય અને ગણેશ, શ્રીકૃષ્ણના પરમ ભક્ત આસુરી મુનિ સાથે નીકળી પડ્યા.
પતિની સાથે પાર્વતીજી પણ આવ્યાં, કારણ કે તેમને મહાગોપી રાસ જોવાની મહેચ્છા તો હતી જ. વ્રજભૂમિમાં વંશીવટ પાસે જ્યાં મહારાસ થઈ રહ્યો હતો ત્યાં શંકર આવી તો ગયા અને ગૌરીમાતા તો અંદર રાસલીલામાં જતાં પણ રહ્યાં પરંતુ દ્વારપાલિકા રૂપે ઊભેલી કાનુડાની સખી લલિતા અને વિશાખાએ મહાદેવ અને આસુરી મુનિને રોક્યા, કારણ કે મહારાસમાં શ્રીકૃષ્ણ સિવાય કોઈ પુરુષને જવાની અનુમતિ નહોતી. રાધા-કૃષ્ણનાં દર્શનની અદમ્ય ઝંખના ધરાવતા શિવજીએ ગોપીને પૂછ્યું, કહો, અમે શું કરીએ? મારે નંદકુવરનાં દર્શન કરવાં જ છે.ત્યારે લલિતાએ કહ્યું કે તમારે મહારાસ જોવો હોય તો ગોપી બનીને જાઓ. બસ, પછી તો શું હતું? અર્ધનારીશ્વર યમુના તટે ગયા અને માતા યમુનાને ગોપી બનાવવાની વિનંતી કરી. યમુના મહારાણીએ ભસ્મમાં રગદોળાયેલા રહેતા શિવજીને સોળ શણગાર કર્યો, ચાંદલો, ચૂડી, પાયલ, ઓઢણી પહેરાવી ઉપરથી ઘૂંઘટ તણાવ્યો. અને પ્રસન્ન મને શંકર ગોપી વેશમાં મહારાસમાં સામેલ થઈ ગયા અને રાધાજી, ગોપી સાથે નટવરને નૃત્ય કરતા જોઈ નટરાજ સ્વયં નૃત્ય કરવા લાગ્યા. બંસીધરની મીઠી મોરલી વાગી રહી હતી. સૌ નૃત્યમાં તલ્લીન હતાં ત્યાં મુરારિએ કહ્યું કે કેટલીક ગોપીઓ ઘૂંઘટ ઓઢીને આવી છે હું તેમનું મુખદર્શન કરું તો મને ખ્યાલ આવે કે હું કોની સાથે નૃત્ય કરું છું. આ સાંભળી કેદારનાથ થોડા ઓછપાયા, શરમાયા અને બીજી ગોપીઓની આડશે ઊભા રહી ગયા. જેથી રાસવિહારીની નજરે ન ચડાય. પરંતુ આ તો મુરારિ હતા, તેમણે શંકર ભગવાનને પકડ્યા અને ઘૂંઘટ ઉપર કરી તેમનું સ્વાગત કરી કહ્યું કે આવો, ગોપેશ્વર આવો. અને શંકરને અહીં નામ મળ્યું ગોપેશ્વર.
જોકે આ કથા અહીં સમાપ્ત થતી નથી. શ્રીકૃષ્ણને તો શિવશંકરજીના આ રૂપનો ખ્યાલ હતો, પરંતુ રાધારાણી ખૂબ અચંબિત હતાં. તેમણે મહાદેવજીને પૂછ્યું કે તમે તો ત્રણ લોકના નાથ છો. તમે રાસમાં સામેલ થવા ગોપી વેશ કેમ ધારણ કર્યો? ત્યારે ત્રિનેત્રધારી શિવે કહ્યું કે આ દિવ્ય રાસલીલા, મહારાસમાં જોડાવા માટે, એના સાક્ષી બનવા માટે મેં ગોપી રૂપ ધારણ કર્યું છે. અચંબિત રાધાજી તો શિવજીનું આ કથન સુણી આનંદિત થઈ ગયા અને ઉત્સાહમાં ને ઉત્સાહમાં મહેશને વરદાન માગવા કહ્યું. શંકર પોતે ભક્તોની તપસ્યાથી રાજી થઈ વરદાન આપે, પણ અહીં ગંગાધારી મહાનાયકે નમ્ર થઈ રાધા-કૃષ્ણનાં ચરણકમળમાં વાસ આપવાનું વરદાન માગ્યું . પછી તો મહારાસ ચરમ સીમાએ ચાલ્યો. શ્રીકૃષ્ણનું કથક અને નટરાજના તાંડવ નૃત્યની જુગલબંદી ચાલી. એ રાત ક્યારેય અંત ન થઈ. આજે પણ નિધિવનમાં પ્રતિદિન કૃષ્ણ અને ગોપીનો રાસ રચાય છે.
બંસીધરે શંકરને આપેલું વરદાન પૂર્ણ કર્યું અને કાલિંદી તટની પાસે વંશીવટની સન્મુખ ગોપેશ્વર મહાદેવને સ્થાપિત કરી. આમ ભગવાન શંકર વૃંદાવનમાં ગોપેશ્વર મહાદેવના રૂપમાં બિરાજમાન છે. શ્રીકૃષ્ણના પૌત્ર વજ્રમાલે સ્થાપેલા આ પ્રાચીન મંદિરમાં બપોરે ૧૨ વાગ્યા સુધી ભક્તો જળ-દૂધનો અભિષેક, પૂજા વગેરે કરી શકે છે. ત્યાર બાદ શિવલિંગને શપન પૂજા પર્યંત ગોપીનો શણગાર રચવામાં આવે છે. ગર્ભગૃહની બહાર પાર્વતી મા, ગણેશ અને નંદી બિરાજમાન છે અને એની પણ પૂજા થાય છે. કહેવાય છે કે અહીંનાં દર્શન બાદ જ વ્રજ-વૃંદાવનની યાત્રા પૂર્ણ થાય છે. અહીંના પૂજારી મહારાજ કહે છે કે આ ગોપેશ્વરનાં દર્શન કરવાથી જીવનમાં આનંદની પ્રાપ્તિ થાય છે. દરેક ભક્ત પ્રસન્નતાની અનુભૂતિ કરે છે, કારણ કે અહીંની વાઇબ્સ ખૂબ પૉઝિટિવ છે. આ સ્થળે કૃષ્ણે, શંકર, રાધા, પાર્વતીજી સહિત ૧૬ હજાર ગોપીઓ સાથે લીલા કરી હતી અને જે આનંદ ઉદ્ભવ્યો હતો એ હજી પણ અહીંના વાતાવરણમાં હજારો વર્ષો બાદ પણ અનુભવાય છે
આ પણ વાંચો : શનિ જયંતિના શુભ મુહુર્ત જાણોઃ શું છે આજના દિવસનું મહત્ત્વ?
