મંત્રી કરતાં લોકસભા સ્પીકર પદની બોલબાલા, ભાજપ કોઈપણ પ્રકારનું સમાધાન ઈચ્છતું નથી

નવી દિલ્હી, 10 જૂન : નરેન્દ્ર મોદીએ ત્રીજી વખત શપથ લીધા બાદ વડાપ્રધાન તરીકેનો કાર્યભાર સંભાળ્યો છે. પરિણામો જાહેર થયાના ચાર દિવસ બાદ રવિવારે 72 મંત્રીઓની સંપૂર્ણ કેબિનેટનો શપથ ગ્રહણ સમારોહ યોજાયો હતો. જો કે, એક મહત્ત્વપૂર્ણ પ્રશ્ન હજુ પણ બાકી છે – લોકસભા અધ્યક્ષ પદ કોને મળશે? ઘણા અહેવાલોમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે આ ચૂંટણીમાં કિંગમેકર તરીકે ઉભરી આવેલી TDP અને JDU બંનેની નજર આ મહત્ત્વપૂર્ણ પદ પર છે. પરંતુ જો ભાજપ સાથે સંકળાયેલા સૂત્રોનું માનીએ તો પાર્ટી આ પદ પોતાની પાસે રાખવા માંગે છે.

લોકસભા અધ્યક્ષ કેવી રીતે ચૂંટાય છે?

બંધારણ મુજબ, નવી લોકસભા પ્રથમ વખત મળે તે પહેલાં તરત જ સ્પીકરની જગ્યા ખાલી થઈ જાય છે. રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા નિયુક્ત પ્રોટેમ સ્પીકર નવા સાંસદોને પદના શપથ લેવડાવે છે. આ પછી, લોકસભાના સ્પીકર સાદી બહુમતીથી ચૂંટાય છે. જો કે લોકસભાના સ્પીકર તરીકે ચૂંટાવા માટે કોઈ ચોક્કસ માપદંડ નથી, પરંતુ આ માટે બંધારણ અને સંસદીય નિયમોની સમજ હોવી જરૂરી છે. છેલ્લી બે લોકસભામાં ભાજપને સ્પષ્ટ બહુમતી મળી હતી અને પાર્ટીએ આ જવાબદારી પહેલા સુમિત્રા મહાજન અને પછી ઓમ બિરલાને સોંપી હતી.

લોકસભા અધ્યક્ષનું પદ વિશેષ છે

લોકસભા અધ્યક્ષ એ બંધારણીય પદ છે. લોકસભા સ્પીકરનું પદ ખાસ છે. સંસદમાં તેમની ભૂમિકા નિર્ણાયક છે. એન ચંદ્રબાબુ નાયડુ અને નીતિશ કુમાર ‘વીમા કવચ’ તરીકે સ્પીકર પદ ઈચ્છે છે. છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોમાં, શાસક પક્ષોમાં અંદરોઅંદર ઝઘડાના ઘણા કિસ્સાઓ સામે આવ્યા છે, જેના કારણે પક્ષોમાં વિભાજન અને સરકારોનું પતન પણ થયું છે. આવા કિસ્સાઓમાં, પક્ષપલટા વિરોધી કાયદો લાગુ પડે છે. આ કાયદો ગૃહના અધ્યક્ષને ઘણી શક્તિઓ આપે છે. કાયદા અનુસાર, “સદનના અધ્યક્ષને પક્ષપલટાના આધારે સભ્યોને ગેરલાયક ઠેરવવા સંબંધિત બાબતો પર નિર્ણય લેવાની સંપૂર્ણ સત્તા છે.” હકીકતમાં, નીતિશ કુમાર અગાઉ પણ ભાજપ પર તેમની પાર્ટીને તોડવાનો પ્રયાસ કરવાનો આરોપ લગાવી ચૂક્યા છે. તેથી, તેઓ કોઈ બળવાખોર મૂડમાં સામેલ થવા માંગતા નથી અને આવા કોઈપણ પગલા સામે ઢાલ તરીકે સ્પીકર પદ ઇચ્છે છે.

સ્પીકરનું પદ મુશ્કેલ પદ માનવામાં આવે છે

લોકસભા સ્પીકરનું પદ મુશ્કેલ પદ માનવામાં આવે છે. ગૃહનું સંચાલન કરનાર વ્યક્તિ તરીકે, અધ્યક્ષનું પદ નિષ્પક્ષ માનવામાં આવે છે. પરંતુ આ પદ ધરાવતા લોકો કોઈ ચોક્કસ પક્ષમાંથી ચૂંટણી જીતીને જ સંસદમાં આવે છે. સંઘર્ષની શક્યતા સ્વાભાવિક છે. ભૂતકાળના કેટલાક રસપ્રદ ઉદાહરણો વિશે વાત કરીએ તો કોંગ્રેસના દિગ્ગજ નેતા એન સંજીવા રેડ્ડીએ ચોથી લોકસભાના સ્પીકર તરીકે ચૂંટાયા બાદ કોંગ્રેસમાંથી રાજીનામું આપી દીધું હતું. પીએ સંગમા, સોમનાથ ચેટર્જી અને મીરા કુમાર જેવા અન્ય લોકોએ પક્ષમાંથી ઔપચારિક રીતે રાજીનામું આપ્યું ન હતું, પરંતુ પુષ્ટિ કરી હતી કે તેઓ સમગ્ર ગૃહના છે અને કોઈ પક્ષના નથી. એટલું જ નહીં, 2008માં યુપીએ સરકાર વિરુદ્ધ અવિશ્વાસ પ્રસ્તાવ દરમિયાન નિષ્પક્ષતા દર્શાવવા બદલ CPMએ સોમનાથ ચેટરજીને હાંકી કાઢ્યા હતા.

આ પણ વાંચો: કોણ છે ઐશ્વર્યા મેનન, જેને મોદીના શપથ ગ્રહણ સમારોહમાં મળ્યું છે આમંત્રણ?