ઇન્ટરનેશનલ ડેસ્કઃ અફઘાનિસ્તાનમાં તાલિબાન શાસનની શરૂઆતનો દિવસ કોણ ભૂલી શકે. વિમાનની ટોચ પર બેઠેલા લોકો અને પછી આકાશમાંથી કાગળની જેમ પડતા અફઘાનીઓ. એ દ્રશ્ય આજે પણ મારી આંખ સામે તરવરે છે. 15 ઓગસ્ટ 2021ના રોજ તાલિબાને અફઘાનિસ્તાનની રાજધાની કાબુલ પર કબજો કર્યો અને સત્તાની લગામ સરળતાથી પોતાના હાથમાં લીધી. પછી દાઢીવાળા તાલિબાન લડવૈયાઓએ, હાથમાં રાઈફલો લઈને, તેમનું ‘વિજય સરઘસ’ કાઢ્યું.
હવે અફઘાનિસ્તાન ગરીબી, દુષ્કાળ અને કુપોષણ જેવી ગંભીર સમસ્યાઓની ઝપેટમાં છે. અહીંની અર્થવ્યવસ્થા ખાડે જઈ રહી છે અને લોકો ભૂખમરાની સ્થિતિમાં આવી ગયા છે. આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે પણ ઘણા દેશોએ તાલિબાની સરકારને માન્યતા આપી નથી. ત્યારે અફઘાનિસ્તાનમાં તાલિબાનના વર્ચસ્વને પાકિસ્તાનની જીત અને અમેરિકાની હાર તરીકે પણ જોવામાં આવે છે.
તાલિબાની સરકારમાં તેની અંદરના ઘણા લોકોને બાજુ પર રાખવામાં આવે છે. કારણ કે પાકિસ્તાની કટ્ટરવાદીઓએ તેમાં પોતાનું સ્થાન બનાવી લીધું છે અને તે બધા ઇસ્લામાબાદ માટે જીવવા અને મરવા તૈયાર છે. જો કે તાલિબાની સરકાર પાસેથી પાકિસ્તાનને જે અપેક્ષાઓ હતી તે પૂરી થઈ નથી, પરંતુ ખુદ પાકિસ્તાન માટે મુસીબતોનો પહાડ ઉભો થયો છે. પાકિસ્તાનમાં અફઘાનિસ્તાનથી આવતા શરણાર્થીઓનું સંકટ તોળાઈ રહ્યું છે સાથે જ અહીં આતંકવાદી ગતિવિધિઓ પણ વધી છે.
પાકિસ્તાનમાં આતંકવાદ વધ્યો
જો કે પાકિસ્તાન આતંકવાદીઓ માટે સુરક્ષિત આશ્રયસ્થાન છે, પરંતુ હવે તેની અંદર આતંકવાદી ગતિવિધિઓ વધી છે. પાકિસ્તાનમાં એક જ વર્ષમાં આતંકવાદી ઘટનાઓમાં મૃતકોની સંખ્યા 506થી વધીને 663 થઈ ગઈ છે. જેમાં 31 ટકાનો વધારો થયો છે. 2022માં અત્યાર સુધી આતંકવાદી ઘટનાઓમાં 230 લોકો માર્યા ગયા છે. 2020માં આતંકવાદી ઘટનાઓમાં 193 લોકોના મોત થયા હતા. તેવી જ રીતે, જેમ જેમ તમે પાછા જશો તેમ મૃત્યુની સંખ્યા ઓછી થશે.
પાકિસ્તાનની સત્તા હડપ કરવા માંગતા આતંકવાદીઓ
પણ પાકિસ્તાન સરકાર માટે મોટો પડકાર છે. આતંકવાદીઓનું મોટું સંગઠન તહરીક-એ-તાલિબાન પાકિસ્તાન પાકિસ્તાનમાં આતંક મચાવીને સત્તા પર કબજો કરવા માંગે છે. આ સંગઠનને પાકિસ્તાનમાં મોટાભાગની આતંકવાદી ઘટનાઓની જવાબદારી સ્વીકારી છે. કાબુલમાં તાલિબાનોએ સત્તા સંભાળી લીધા બાદ ટીટીપીનો ઉત્સાહ પણ ઊંચો છે. હવે તેને અફઘાનિસ્તાનમાંથી સરળતાથી અમેરિકન હથિયારો મળી જાય છે.
પાકિસ્તાન-અફઘાનિસ્તાન સીમા વિવાદ
અફઘાનિસ્તાન અને પાકિસ્તાન વચ્ચેનો સીમા વિવાદ નવો નથી. જો કે વાતચીતથી તણાવ ઓછો થયો હતો પરંતુ હવે ફરી એકવાર સરહદ પર તણાવ ઉભો થયો છે. 1893માં બંને દેશો વચ્ચે 2670 કિમીની સરહદ રેખા નક્કી કરવામાં આવી હતી. હવે અફઘાનિસ્તાને કહ્યું છે કે, તે આદિવાસી સમુદાયોને વિભાજિત કરે છે, જેમાં પશ્તુનનો સમાવેશ થાય છે. ત્યારે 1947માં બનેલું પાકિસ્તાન આ સરહદને સ્વીકારતું નથી, કારણ કે તે બ્રિટિશ સરકાર દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું અને તે સમયે ભારતની સરહદ પણ હતી.
આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે પણ પાકિસ્તાન નિષ્ફળ
ઘણા એજન્ડા સાથે આંતરરાષ્ટ્રીય મંચ પર ઉતરે છે, પરંતુ તેમને હંમેશા નિરાશા જ મળે છે. પાકિસ્તાને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે પણ તાલિબાનની ઘણી હિમાયત કરી હતી, પરંતુ હજુ પણ ઘણા દેશોએ તાલિબાનને માન્યતા આપતા નથી. ઘણા દેશોએ તાલિબાન સાથે વાત કરી પરંતુ આખરે તેને માન્યતા આપવાનો ઇનકાર કર્યો.
