નકલી ઓળખથી સીમકાર્ડ ખરીદનારને થશે જેલની સજા, 26 જૂનથી નવો ટેલિકોમ કાયદો લાગુઃ જાણો અન્ય જોગવાઈઓ વિશે
નવી દિલ્હી, 24 જૂનઃ નકલી ઓળખથી સીમકાર્ડ ખરીદનારને જેલની સજાની જોગવાઈ સહિત એવા ઘણા ફેરફાર નવા ટેલિકોમ કાયદામાં કરવામાં આવ્યા છે જેથી ટેલિફોન ગ્રાહકોના હિતોની યોગ્ય રીતે જાળવણી થઈ શકે. આ નવો ટેલિકોમ કાયદો ગયા વર્ષે ડિસેમ્બરમાં સંસદ દ્વારા પસાર કરવામાં આવ્યો હતો. સરકાર હવે આ નવો કાયદો 26 જૂનથી લાગુ કરવા જઈ રહી છે. નવા કાયદાના અમલ પછી બ્રિટિશ યુગના બે જૂના નિયમો- ટેલિગ્રાફ એક્ટ (1885) અને વાયરલેસ ટેલિગ્રાફી એક્ટ (1933) તબક્કાવાર નાબૂદ કરવામાં આવશે. નવો ટેલિકોમ કાયદો આ બંને જૂના કાયદાનું સ્થાન લેશે. જો કે, હાલમાં સરકારે આ ટેલિકોમ એક્ટની કેટલીક કલમો જ લાગુ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. મોબાઈલ અને બ્રોડબેન્ડ યુઝર્સ વગેરેની સુરક્ષાને ધ્યાનમાં રાખીને આ જોગવાઈઓ લાગુ કરવામાં આવશે. એ સાથે જ સ્પેક્ટ્રમ, સેટેલાઇટ સેવા વગેરેની ફાળવણી સંબંધિત જોગવાઈઓ હાલ અમલમાં આવશે નહીં.
કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા જારી કરાયેલા ગેજેટ નોટિફિકેશન મુજબ, નવો ટેલિકોમ એક્ટ 2023 આગામી બુધવારને 26 જૂનથી લાગુ કરવામાં આવશે. આ કાયદાની કલમ 1, 2, 10 થી 30, 42 થી 44, 46, 47, 50 થી 58, 61 અને 62 26 જૂનથી લાગુ કરવામાં આવશે. નવા ટેલિકોમ કાયદાનો સંપૂર્ણ અમલ ન થાય ત્યાં સુધી તમામ જૂની જોગવાઈઓ અને નિયમો અમલમાં રહેશે. ટેલિકોમ સચિવ નીરજ મિત્તલે તેમના સોશિયલ મીડિયા એકાઉન્ટ પર નવા ટેલિકોમ એક્ટની ગેજેટ જાહેરાત શેર કરી છે અને કહ્યું છે કે નવો નિયમ 150 વર્ષ જૂના ટેલિગ્રાફ એક્ટનું સ્થાન લેશે.
The Telecommunications Act 2023 comes into force on 26th June 2024 replacing 150 year old Indian Telegraph Act as per notification. Our guiding principles – Samavesh, Suraksha, Vriddhi and Tvarit will help us achieve the vision of Viksit Bharat @PMOIndia @JM_Scindia @PemmasaniOnX pic.twitter.com/B5jZBpKfRk
— Neeraj Mittal IAS (@neerajmittalias) June 21, 2024
નવા ટેલિકોમ મુખ્ય બાબતો કઈ હશે?
નવા ટેલિકોમ કાયદામાં મોબાઈલ યુઝર્સ માટે એવી ઘણી જોગવાઈઓ કરવામાં આવી છે જેથી યુઝરના આઈડી અને સીમકાર્ડનો દુરુપયોગ ન થઈ શકે. નવા ટેલિકોમ એક્ટમાં સીમકાર્ડ અને યુઝર ઓળખનો દુરુપયોગ કરનાર કોઈપણ વ્યક્તિ કે સંસ્થા પર ભારે દંડની જોગવાઈ છે. આ ઉપરાંત ગુનેગારને જેલની સજા પણ થઈ શકે છે.
જો કોઈ વ્યક્તિ સીમકાર્ડ ખરીદવા માટે નકલી ઓળખનો ઉપયોગ કરશે તો તેને ત્રણ વર્ષ સુધીની જેલ અને 50 લાખ રૂપિયા સુધીનો દંડ અથવા જેલ અને દંડ બંને થઈ શકે છે. આમાં સીમકાર્ડ સ્પુફિંગ એટલે કે રીસીવરથી તમારી ઓળખ છૂપાવવાના પ્રયાસનો પણ સમાવેશ છે અને એ સંજોગોમાં પણ દંડ અથવા જેલ અથવા બંને થઈ શકે છે.
જો કોઈ યુઝરે પોતાના આધાર કાર્ડનો ઉપયોગ કરીને 9 થી વધુ સીમકાર્ડ મેળવ્યા હશે તો તેને પહેલી ભૂલ માટે 50,000 રૂપિયાનો દંડ અને ભૂલનું પુનરાવર્તન કરવા બદલ 2 લાખ રૂપિયા સુધીનો દંડ થઈ શકે છે.
26 જૂનથી અમલમાં આવનાર નવા કાયદા હેઠળ ટેલિકોમ કંપનીઓએ ફક્ત બાયોમેટ્રિક આધારિત ઓળખ (આધાર કાર્ડ સાથે લિંક) દ્વારા વપરાશકર્તાની ઓળખની ચકાસણી કરવી પડશે. આ નિયમ અપરાધીઓને સીમકાર્ડ જારી કરવા માટે યુઝરના મતદાર ઓળખકાર્ડ અથવા ડ્રાઈવિંગ લાયસન્સનો દુરુપયોગ કરતા અટકાવશે.
નવા કાયદા હેઠળ ટેલિકોમ કંપનીઓએ કનેક્શન મેળવતા પહેલા જાહેરાત સંદેશા (પુશ મેસેજ) અથવા અન્ય મેસેજો પ્રાપ્ત કરવા માટે વપરાશકર્તા પાસેથી સંમતિ ફોર્મ મેળવવું પડશે. આ સિવાય ટેલિકોમ કંપનીઓએ યુઝરને DND (Do-Not-Disturb) સર્વિસ રજીસ્ટર કરવાનો વિકલ્પ આપવો પડશે. ઉપરાંત, વપરાશકર્તા પાસે મેસેજ અથવા વાયરસની જાણ કરવાનો વિકલ્પ હોવો જોઈએ. આ ઉપરાંત, ટેલિકોમ ઓપરેટરોએ વપરાશકર્તાઓને ફરિયાદો અથવા ફરિયાદો નોંધવા માટે એક ઓનલાઈન મિકેનિઝમ સેટ કરવું પડશે.
