સોમવાર એટલે કે આજે સુપ્રીમ કોર્ટના ચોથા સૌથી સિનિયર જજ જસ્ટિસ એમઆર શાહ માટે તેમના કામનો છેલ્લો દિવસ હતો. આ દરમિયાન તેઓ ભાવુક થઈ ગયા હતા. તેઓ રડી પડ્યા અને કહ્યું કે હું નિવૃત્ત થવા વાળો માણસ નથી. જીવનની નવી ઇનિંગ શરૂ કરીશ. મુખ્ય ન્યાયાધીશ ડીવાય ચંદ્રચુડની અધ્યક્ષતાવાળી ઔપચારિક બેંચ પર બેઠેલા જસ્ટિસ શાહે તેમના ભાષણના અંતે રાજ કપૂરનું પ્રખ્યાત ગીત ‘જીના યહાં, મરના યહાં’ ગાયું હતું. તેમણે કહ્યું કે હું નિવૃત્તિ લેવા વાળો વ્યક્તિ નથી. હું મારા જીવનની નવી ઇનિંગ શરૂ કરવા જઇ રહ્યો છું. નવી ઇનિંગ્સ માટે શક્તિ અને હિંમત અને સારું સ્વાસ્થ્ય આપે તેવી ભગવાનને પ્રાર્થના. તેઓ ભાવુક થઈ ગયા અને કહ્યું કે તેમને રાજ કપૂરનું ગીત ‘કલ ખેલ મેં હમ હો ના હો, ગર્દીશ મેં તારે રહેંગે સદા’ યાદ છે.
ચીફ જસ્ટિસે પ્રશંસાના પુલ બાંધ્યા
વિદાય સમારંભમાં મુખ્ય ન્યાયાધીશે શાહ સાથેના તેમના સંબંધોને યાદ કર્યા હતા. તેમણે કહ્યું કે હું જ્યારે ભારતના એડિશનલ સોલિસિટર જનરલ હતો ત્યારથી જ શાહ સાથે મારો સંબંધ હતો. બાદમાં જ્યારે તેઓ સુપ્રીમ કોર્ટમાં જોડાયા ત્યારે અમારી મિત્રતાએ નવો વળાંક લીધો. તેમણે કહ્યું કે અમે કોરોના મહામારી દરમિયાન મુશ્કેલ સમયમાં સાથે બેઠા હતા. સીજેઆઈએ વધુમાં કહ્યું કે જ્યારે હું સાંજે આ રાષ્ટ્રપતિ પદમાંથી મુક્ત થઈશ, ત્યારે શાહના મિત્ર તરીકે હું તમારી સાથે વાત કરીશ.
ક્યારેય કામ પરથી પીછેહટ કરવી નહીં
મુખ્ય ન્યાયાધીશે કહ્યું કે શાહ હંમેશા પડકાર માટે તૈયાર છે. કોવિડના સમયમાં પણ, મેં જોયું કે જ્યારે અમે અમારા સંબંધિતના ઘરે બેઠા હતા અને કેટલાક મુશ્કેલ કેસ સામે આવી રહ્યા હતા ત્યારે તેઓ દરેક પડકાર માટે તૈયાર હતા. તેમણે કહ્યું કે તે ક્યારેય એવા વ્યક્તિ નથી રહ્યા જે કામથી દૂર રહે. જો મેં નિર્ણય મોકલ્યો હોત, તો શાહનો નિર્ણય તેમની ટિપ્પણીઓ સાથે રાતોરાત પાછો આવી ગયો હોત.
શાહે તેમના સાથીદારોની માફી માંગી
ન્યાયમૂર્તિ શાહે સુપ્રીમ કોર્ટના ન્યાયાધીશ તરીકે સેવા આપવા માટે બારના સભ્યો અને એસસી અધિકારીઓ અને તેમના સહાયક સ્ટાફનો આભાર માન્યો હતો. શાહે કહ્યું કે મને ખબર નથી કે હું તેના લાયક છું કે નહીં, પરંતુ હું તેને વિદાય ભેટ તરીકે સ્વીકારું છું. તેમણે કહ્યું કે મારા કાર્યકાળ દરમિયાન જો કોઈની ભાવનાઓને ઠેસ પહોંચી હોય તો હું માફી માંગુ છું. મેં મારા કામને હંમેશા પૂજા તરીકે જ લીધું છે. તમે મારા પર જે પ્રેમ અને સ્નેહ વરસાવ્યો છે તેનાથી હું અભિભૂત છું. હું બધાનો આભારી છું.
બારે કહ્યું- તમારા પરિવારને પણ તમારો સમય મળવો જોઈએ
એટર્ની જનરલ આર વેંકટરામણી, સોલિસિટર જનરલ તુષાર મહેતા અને અન્ય સહિતના બાર નેતાઓએ ન્યાયમૂર્તિ શાહને બેન્ચમાંથી નિવૃત્તિ લેવા બદલ અભિનંદન પાઠવ્યા હતા. મહેતાએ કહ્યું કે હું મારા ભગવાનને ન્યાયાધીશ તરીકે જાણું છું અને વકીલ તરીકે પણ, હું જે થોડા બહાદુર ન્યાયાધીશોને ઓળખું છું તેમાંથી તેઓ એક છે. તમે લખેલા ચુકાદાઓની સંખ્યા દર્શાવે છે કે તમારા પરિવારને સૌથી વધુ નુકસાન થયું છે. હવે તેમને પણ તમારો સમય મળવો જોઈએ. એડિશનલ સોલિસિટર જનરલ એસવી રાજુએ કહ્યું કે તેઓ જસ્ટિસ શાહને લાંબા સમયથી ઓળખે છે અને તેઓ વકીલ તરીકે નિડર છે.
આ પણ વાંચો : કર્ણાટક અને હિમાચલમાં કોંગ્રેસની સરકાર બનવા પાછળ આ વ્યક્તિ જવાબદાર
શાહની સિદ્ધિઓ પર એક નજર
- જસ્ટિસ મુકેશકુમાર રસિકભાઈ શાહનો જન્મ 16 મે, 1958ના રોજ થયો હતો.
- 19મી જુલાઈ, 1982ના રોજ એડવોકેટ તરીકે નોંધણી થઈ.
- તેમણે ગુજરાત હાઈકોર્ટમાં જમીન, બંધારણીય અને શિક્ષણની બાબતોમાં વિશેષતા મેળવી હતી.
- 7 માર્ચ, 2004ના રોજ ગુજરાત હાઈકોર્ટના એડિશનલ જજ તરીકે નિમણૂક.
- 22 જૂન, 2005 ના રોજ કાયમી ન્યાયાધીશ તરીકે નિયુક્ત.
- તેમને 12 ઓગસ્ટ, 2018ના રોજ પટના હાઈકોર્ટના મુખ્ય ન્યાયાધીશ તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા.
- તેમને 2 નવેમ્બર, 2018ના રોજ સુપ્રીમ કોર્ટના જજ તરીકે ઉન્નત કરવામાં આવ્યા હતા અને તેઓ આજે એટલે કે 15 મે, 2023ના રોજ નિવૃત્ત થયા છે.
