શું આપણે મંદીની કગાર પર છીએ, સામે આવ્યો ડરામણો આંક

વિશ્વભરમાં મંદીનો ખતરો તોળાઈ રહ્યો છે. મંદીની ઝપેટમાં અમેરિકા સહિત અનેક દેશો આવી ગયા છે. હવે એવું લાગે છે કે ભારત પણ આનાથી બાકાત નથી. જો કે સરકાર દ્વારા સતત એવો દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે કે દેશમાં મંદીનો કોઈ ખતરો નથી. આમ છતાં જે આંકડાઓ સામે આવી રહ્યા છે તે જોઈને આપણા મનમાં સવાલ ઉઠે છે કે શું આપણે પણ મંદીની ઉંમરે પહોંચી ગયા છીએ? આ ત્રણ આંકડાઓ જોઈને કદાચ અનુમાન લગાવી શકાય છે.

રૂપિયામાં સતત ઘટાડો

સોમવારે ભારતીય ચલણ રૂપિયો અમેરિકી ડોલર સામે નવા રેકોર્ડ નીચલા સ્તરે પહોંચ્યો હતો. તે 89 પૈસા નબળો પડ્યો અને 80.87 પર બંધ થયો. રૂપિયાના અવમૂલ્યનનો તબક્કો ચાલુ છે. રૂપિયામાં આ ઘટાડો છેલ્લા 7 મહિનામાં સૌથી મોટો ઘટાડો છે. જો કે, વર્ષ 2022 ભારતીય ચલણ માટે સારું સાબિત નથી થઈ રહ્યું. આ વર્ષે અત્યાર સુધીમાં રૂપિયામાં લગભગ 10 ટકાનો ઘટાડો થયો છે. એટલું જ નહીં માત્ર બે સપ્તાહમાં રૂપિયો લગભગ 1.35 પૈસા તૂટ્યો છે. નોંધપાત્ર વાત એ છે કે રૂપિયામાં ઘટાડાની સીધી અસર સામાન્ય માણસ પર પડે છે અને મોંઘવારી વધવાનું જોખમ પણ વધી જાય છે.

જો કે ડૉલરની ગર્જના સામે માત્ર ભારતીય ચલણ રૂપિયા જ નહીં, અન્ય ઘણા દેશોના ચલણમાં પણ કડાકો જોવા મળી રહ્યો છે. ડૉલર સામે બ્રિટિશ પાઉન્ડ સોમવારે શરૂઆતના વેપારમાં ડૉલર દીઠ 1.0349ની નીચી સપાટીએ આવી ગયો. આ 40 વર્ષમાં તેનું સૌથી નીચું સ્તર છે. પાઉન્ડમાં તીવ્ર ઘટાડાને કારણે બ્રિટનમાં મંદીની ચર્ચાઓએ જોર પકડ્યું છે. અન્ય કરન્સીની વાત કરીએ તો, દક્ષિણ કોરિયાની કરન્સી 1 ટકા, ફિલિપાઈન્સની કરન્સી પેસો (પેસો) 0.73 ટકા, જાપાનીઝ કરન્સી યેન (યેન) 0.57 ટકા ઘટી છે.

શેરબજારમાં ઉથલપાથલ

અમેરિકામાં એક પછી એક વ્યાજદરમાં વધારો કરવાના ફેડરલ રિઝર્વના નિર્ણયની અસર શેરબજારો પર દેખાઈ રહી છે. ભારતીય શેરબજારમાં પણ હોબાળો જોવા મળી રહ્યો છે. આનો અંદાજ એ વાત પરથી લગાવી શકાય છે કે સતત ચાર દિવસથી માર્કેટ ખરાબ રીતે બંધ થઈ રહ્યું છે. સોમવારે દિવસના કારોબારને અંતે BSE સેન્સેક્સ 953.70 પોઈન્ટના ઘટાડા સાથે 57,145.22 પર બંધ રહ્યો હતો. મંદીના વધતા ભયને કારણે વિદેશી રોકાણકારો દ્વારા વેચવાલીથી સ્થાનિક બજારોમાં આ હલચલ મચી ગઈ છે.

શેરબજારના છેલ્લા ચાર દિવસના ડેટા પર નજર કરીએ તો બોમ્બે સ્ટોક એક્સચેન્જના 30 શેરોવાળા સેન્સેક્સ ઈન્ડેક્સમાં લગભગ 2500 પોઈન્ટનો ઘટાડો થયો છે. 20 સપ્ટેમ્બરે સેન્સેક્સ 59,719.74 પોઈન્ટ અને 26 સપ્ટેમ્બરે 57,145.22 પોઈન્ટ પર બંધ થયો હતો. આ ઘટાડાને કારણે શેરબજારના રોકાણકારોના આ ચાર દિવસમાં લગભગ 13 લાખ કરોડ રૂપિયા ડૂબી ગયા. BSE-લિસ્ટેડ કંપનીઓનું માર્કેટ કેપ 26 સપ્ટેમ્બરે રૂ. 270 લાખ કરોડ હતું, જે ચાર દિવસ અગાઉ 20 સપ્ટેમ્બરે રૂ. 283 લાખ કરોડ હતું. સેન્સેક્સની સાથે નેશનલ સ્ટોક એક્સચેન્જનો નિફ્ટી ઈન્ડેક્સ પણ 311.05 પોઈન્ટના ઘટાડા સાથે 17,016.30 પર બંધ થયો હતો.

ભારત સહિત વિશ્વભરમાં છટણી

જ્યારથી વિશ્વમાં મંદીના વધતા ખતરાની ચર્ચાઓ શરૂ થઈ છે. ત્યારથી મોટી કંપનીઓમાં છટણીના સમાચાર પણ હેડલાઇન્સ બની રહ્યા છે. છેલ્લા કેટલાક સમયથી અનેક મોટી કંપનીઓમાં હજારો લોકોની છટણીના કિસ્સા સામે આવી રહ્યા છે. મંદીના વધતા જતા ખતરા વચ્ચે ખર્ચમાં ઘટાડો દર્શાવીને કામદારોને છૂટા કરવામાં આવી રહ્યા છે.

સરકારના દાવા પર એક નજર

ડૉલર સામે રૂપિયામાં સતત નબળાઈ પર કેન્દ્રીય નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે સ્પષ્ટતા કરી છે કે ભારતીય ચલણ રૂપિયો વિશ્વની બાકીની કરન્સી કરતાં વધુ મજબૂત છે. તેમણે કહ્યું કે રિઝર્વ બેંક અને નાણા મંત્રાલય સ્થિતિ પર નજીકથી નજર રાખી રહ્યા છે. થોડા દિવસો પહેલા જ્યારે નાણામંત્રીને પૂછવામાં આવ્યું કે શું દુનિયા પર મંદીના ખતરા વચ્ચે ભારતમાં મંદીનું જોખમ છે તો તેમણે જવાબ આપ્યો હતો કે ‘દેશમાં મંદીની ઝીરો શક્યતા છે’.