RBI : બેંકોમાં જમા 35 હજાર કરોડનો કોઈ હકદાર નથી, શું તમે તો નથી ભૂલી ગયા ને ?
જાહેર ક્ષેત્રની બેંકોના 10.24 કરોડ ખાતામાં ફેબ્રુઆરી 2023 સુધી 35,012 કરોડ જમા થયા, જે છેલ્લા 10 વર્ષથી કાર્યરત નથી. બેંકોએ આ દાવા વગરની થાપણ રિઝર્વ બેંકને ટ્રાન્સફર કરી છે. દાવા વગરની થાપણ એ એવી રકમ છે જે 10 વર્ષથી વધુ સમયથી કાર્યરત નથી. માર્ચ 2022 સુધીમાં, બેંકો પાસે દાવા વગરની થાપણો તરીકે રૂ. 48,262 કરોડ હતી. નાણા રાજ્ય મંત્રી ભગવત કરાડે લોકસભામાં એક લેખિત જવાબમાં આ માહિતી આપી હતી. રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા ડિપોઝિટર એજ્યુકેશન એન્ડ અવેરનેસ ફંડ (DEAF) માં દાવા વગરની થાપણો મૂકે છે. ફેબ્રુઆરી 2023 સુધીમાં, સ્ટેટ બેન્ક ઓફ ઈન્ડિયા પાસે રૂ. 8,086 કરોડ, પંજાબ નેશનલ બેન્ક રૂ. 5,340 કરોડ, કેનેરા બેન્ક રૂ. 4,558 કરોડ અને બેન્ક ઓફ બરોડા પાસે રૂ. 3,904 કરોડની દાવા વગરની થાપણો હતી.
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા અનુસાર, જો કોઈ ગ્રાહક તેના ખાતામાંથી 10 વર્ષ સુધી કોઈ ટ્રાન્ઝેક્શન નથી કરતો, તો તે ખાતામાં જમા થયેલી રકમ દાવા વગરની થઈ જાય છે. કોઈ વ્યવહારો વિનાનું ખાતું નિષ્ક્રિય થઈ જાય છે. દાવો ન કરેલી રકમ બચત ખાતું, ચાલુ ખાતું, ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ અને રિકરિંગ ડિપોઝિટ એકાઉન્ટમાં હોઈ શકે છે. બેંક ખાતાને નિષ્ક્રિય કરવા માટે ઘણા કારણો હોઈ શકે છે, જેમ કે ખાતાધારકનું બેંક ખાતું ભૂલી જવું અથવા ખાતાધારકનું મૃત્યુ, પરિવારના સભ્યોને મૃતકના ખાતા વિશે ખબર ન હોવી, ખોટું સરનામું અથવા ખાતામાં નોમિની દાખલ થવો. આવું ન થાય તે માટે, દાવા વગરની થાપણો વિશેની માહિતી સામાન્ય રીતે ફક્ત બેંક વેબસાઇટ્સ પર જ ઉપલબ્ધ હોય છે. આ માહિતી ખાતાના પાન કાર્ડ, જન્મ તારીખ, નામ અને સરનામું પરથી મેળવી શકાય છે કે શું તે રકમ ખાતાધારકના ખાતામાં દાવો વગરની છે કે નહીં. બેંકો સામાન્ય પૂછપરછ અને જરૂરી દસ્તાવેજો કર્યા પછી નિષ્ક્રિય ખાતામાં પડેલી રકમ વ્યાજ સહિત પરત કરે છે.
આ પણ વાંચો : Spotify એ કરી જાહેરાત, ટૂંક સમયમાં લાઇવ ઑડિયો ઍપ Spotify Live બંધ કરશે
દાવો કેવી રીતે કરવો?
ખાતાધારક બેંકનો સંપર્ક કરીને અને જરૂરી દસ્તાવેજો ફરીથી સબમિટ કર્યા પછી બેંક ખાતામાં પડેલી રકમ ઉપાડી શકે છે. જો ખાતાધારકનું મૃત્યુ થાય છે, તો નોમિની સરળતાથી દાવો ન કરેલી રકમનો દાવો કરી શકે છે. નોમિનીએ ખાતાધારકનું મૃત્યુ પ્રમાણપત્ર પ્રદાન કરવું પડશે. આ સાથે તેણે પોતાના કેવાયસી દસ્તાવેજો પણ આપવા પડશે. જો સંયુક્ત ખાતું હોય, તો બેંક મૃત્યુ પામનાર ખાતાધારકનું નામ કાઢી નાખશે અને બચી ગયેલા ખાતા ધારકને તમામ અધિકારો આપશે.
નોંધણી ન કરી હોય તો?
જો નોમિની ખાતામાં નોંધાયેલ ન હોય, તો દાવો ન કરેલા ખાતામાંથી પૈસા ઉપાડવા માટે બેંકનો સંપર્ક કરનાર વ્યક્તિએ નાની રકમ ઉપાડવા માટે અને મોટી રકમ ઉપાડવા માટે ઉત્તરાધિકાર પ્રમાણપત્ર સબમિટ કરવું પડશે. જો ખાતાધારકની કોઈ ઈચ્છા હશે તો તેની પણ તપાસ કરવામાં આવશે. સામાન્ય રીતે બેંક દાવો દાખલ કર્યાના 15 દિવસની અંદર તેનું સમાધાન કરે છે.
