ભારતમાં ચિત્તાઓને પુનઃસ્થાપિત કરવાના મહત્વાકાંક્ષી પ્રોજેક્ટને મોટો ફટકો પડ્યો છે. નામિબિયાની માદા ચિત્તા સાશા સોમવારે સવારે કુનો નેશનલ પાર્કમાં તેના ઘેરામાં મૃત હાલતમાં મળી આવી હતી. તેમની કિડની ફેઈલ થઈ ગઈ હતી અને તેમની સારવાર ચાલી રહી હતી. આ સમાચારે વન્યપ્રાણી પ્રેમીઓની આશાઓ પર પાણી ફરી વળ્યું છે જેઓ દેશમાં ચિત્તાઓને ફરીથી રજૂ કરવા ઈચ્છે છે. 22-23 જાન્યુઆરીના રોજ માદા ચિત્તા સાશામાં બીમારીના લક્ષણો જોવા મળ્યા હતા. આ પછી તેને મોટા એન્ક્લોઝરમાંથી નાના એન્ક્લોઝરમાં ખસેડવામાં આવી હતી. ત્યારબાદ વન વિભાગે તેની સારવાર માટે ઈમરજન્સી મેડિકલ રિસ્પોન્સ ટીમને કુનો ખાતે મોકલી હતી.
ચિત્તામાં કિડનીની બીમારી સામાન્ય
પ્રારંભિક લક્ષણોમાં ડિહાઇડ્રેશન અને કિડનીની બીમારી જોવા મળી હતી. સાશાને બચાવવા માટે વન વિહાર નેશનલ પાર્કમાંથી ડો.અતુલ ગુપ્તાને પણ મોકલવામાં આવ્યા હતા. નિષ્ણાતોએ તેને પ્રવાહી આપ્યું હતું, જેનાથી સાશાની તબિયતમાં પણ સુધારો જોવા મળ્યો હતો. નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે ચિત્તામાં કિડનીની બીમારી સામાન્ય છે. આને પ્રોજેક્ટ ચિતા માટે આંચકા તરીકે જોવું જોઈએ નહીં.
ગત 17 સપ્ટેમ્બરે કુનો આવી હતી સાશા
સાશાને અન્ય સાત ચિત્તાઓ સાથે નામીબિયાથી લાવવામાં આવી હતી. ગયા વર્ષે 17 સપ્ટેમ્બરે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ તેમના જન્મદિવસ પર કુનો નેશનલ પાર્કમાં આ ચિત્તાઓને છોડ્યા હતા. 70 વર્ષ પછી આ પ્રથમ વખત હતો જ્યારે ભારતની ધરતી પર ચિત્તા મુક્તપણે વિચરણ કરી રહ્યું હતું. આ બેચમાં આઠ ચિત્તા હતા, જેમને મધ્યપ્રદેશના શ્યોપુર જિલ્લામાં સ્થિત કુનો નેશનલ પાર્કમાં છોડવામાં આવ્યા હતા.
ફેબ્રુઆરીમાં આફ્રિકાથી વધુ 12 ચિત્તાઓ આવ્યા
આ પછી ફેબ્રુઆરીમાં દક્ષિણ આફ્રિકાથી 12 ચિત્તાઓની બીજી બેચ ભારત લાવવામાં આવી છે. આ 12 ચિત્તાઓમાં સાત નર અને પાંચ માદાનો સમાવેશ થાય છે. તેઓને હાલમાં કુનો નેશનલ પાર્કના ક્વોરેન્ટાઈન એન્ક્લોઝરમાં રાખવામાં આવ્યા છે. વન મંત્રાલયના એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ કહ્યું કે આ સામાન્ય છે. તેણી બીમાર હતી. તેને બચાવવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો હતો. આ પછી પણ અમે તેને બચાવી શક્યા નહીં. નામિબિયાના નિષ્ણાતો પણ અમને મદદ કરી રહ્યા હતા. તે પહેલા દિવસથી જ નબળી હતી.
જાન્યુઆરીમાં બીમાર હતી સાશા
22 જાન્યુઆરીના રોજ સાશા નામીબિયાથી લાવવામાં આવેલી માદા ચિત્તા અને કુનો નેશનલ પાર્કમાં છોડવામાં આવી હતી, જે મોનિટરિંગ ટીમ દ્વારા સુસ્ત જોવા મળી હતી. ચિત્તાઓના સ્વાસ્થ્યની દેખરેખ માટે નિયુક્ત ત્રણ પશુચિકિત્સકો દ્વારા શાશાની તપાસ કરવામાં આવી હતી. તેને સારવારની જરૂર હોવાનું જાણવા મળ્યું હતું. તે જ દિવસે તેને ક્વોરેન્ટાઇન એન્ક્લોઝરમાં લાવવામાં આવ્યો હતો. તેને ક્વોરેન્ટાઇન એન્ક્લોઝરમાં લાવવાની પ્રક્રિયામાં સાશાના બ્લડ સેમ્પલ પણ લેવામાં આવ્યા હતા. વન વિહાર નેશનલ પાર્ક સ્થિત લેબમાં અત્યાધુનિક મશીનો વડે તેનું પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતું. બ્લડ સેમ્પલ ટેસ્ટમાં જાણવા મળ્યું કે શાશાને કિડનીમાં ઈન્ફેક્શન છે. વન વિહાર ભોપાલના વન્યજીવન ડૉક્ટર અને અન્ય નિષ્ણાત ડૉક્ટરને પોર્ટેબલ અલ્ટ્રાસાઉન્ડ મશીન સાથે કુનો નેશનલ પાર્ક મોકલવામાં આવ્યા હતા. સાશાના ટેસ્ટમાં કિડનીની બીમારીની પુષ્ટિ થઈ હતી.
કુનોમાં હવે 19 દીપડા
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ 70 વર્ષ પછી ભારતમાં ચિત્તાઓને પુનઃસ્થાપિત કરવા પ્રોજેક્ટ ચિતા હેઠળ તેમના જન્મદિવસ, સપ્ટેમ્બર 17 ના રોજ નામિબિયાથી લાવવામાં આવેલા આઠ ચિત્તાઓને મુક્ત કર્યા. આ ચિત્તાઓને પહેલા એકથી દોઢ મહિના માટે નાના ક્વોરેન્ટાઈન એન્ક્લોઝરમાં રાખવામાં આવ્યા હતા. ત્યાં તેમને ભેંસનું માંસ ખવડાવવામાં આવ્યું હતું. પછી એક પછી એક આ ચિત્તાઓને એક મોટા ઘેરામાં છોડવામાં આવ્યા, જ્યાં ચિતલ જેવા પ્રાણીઓને ખાવા માટે છોડવામાં આવ્યા. નામિબિયાથી લાવવામાં આવેલા અન્ય સાત ચિત્તા સ્વસ્થ છે. જેમાંથી ત્રણ નર અને એક માદાને ખુલ્લા જંગલમાં છોડવામાં આવ્યા છે. તે સંપૂર્ણપણે સક્રિય અને સ્વસ્થ છે. દક્ષિણ આફ્રિકાથી લાવવામાં આવેલા 12 ચિત્તા હાલમાં ક્વોરેન્ટાઇન એન્ક્લોઝરમાં છે અને તેઓ સંપૂર્ણપણે સ્વસ્થ અને સક્રિય છે.
