ગુજરાતની ચૂંટણી 2022માં ‘પટેલ ફેક્ટરની અસર !

પીએમ મોદીના ગુજરાતમાં ચૂંટણીની તારીખો જાહેર થવાની તૈયારીમાં છે. ચૂંટણી પંચની જાહેરાત પહેલા રાજ્યમાં ભાજપ અને આમ આદમી પાર્ટી વચ્ચે ઉગ્ર શાબ્દિક યુદ્ધ ચાલી રહ્યું છે. AAPના પ્રદેશ પ્રમુખ ગોપાલ ઈટાલિયાને લઈને ભાજપે મોરચો ખોલ્યો છે, કારણ કે ઈટાલિયા પાટીદાર સમાજમાંથી આવે છે, આવી સ્થિતિમાં તેમની સામે ભાજપના તમામ મોટા નેતાઓને મેદાનમાં ઉતારવામાં આવ્યા છે. ઈટાલિયાએ પીએમ મોદી પર વિવાદાસ્પદ નિવેદન આપ્યું હતું, જેને લઈને ઘણી ચર્ચા થઈ રહી છે. ગુજરાતની ચૂંટણીમાં આ સમગ્ર કવાયત પાછળ ‘પટેલ ફેક્ટર’ હોવાનું માનવામાં આવે છે. ખાસ કરીને ભાજપ અને આમ આદમી પાર્ટી આના પર ચાંપતી નજર રાખી રહી છે.

ગુજરાતમાં ‘પટેલ ફેક્ટર’ની શું અસર?

ગુજરાતમાં દરેક વિધાનસભા અને લોકસભાની ચૂંટણીમાં પટેલ ફેક્ટર પર ખૂબ ધ્યાન આપવામાં આવે છે. નાના-મોટા તમામ પક્ષો આ સમાજને પોતાની તરફ ખેંચવાના તમામ પ્રયાસો કરે છે. આ વખતે પણ ભાજપ અને આમ આદમી પાર્ટી આ પ્રયાસમાં લાગી છે. આ તૈયારી અત્યારે કરવામાં આવી નથી, પરંતુ કેટલાક મહિનાઓ પહેલા શરૂ કરવામાં આવી હતી.

હવે ચાલો પહેલા તમને ગુજરાતમાં પટેલ સમુદાયની ભાગીદારીના કેટલાક આંકડા બતાવીએ. ગુજરાતમાં પટેલોની વસ્તી લગભગ 1.5 કરોડ અથવા કુલ વસ્તીના લગભગ 15 ટકા છે. જો આ વસ્તીના આંકડાને સીટોમાં બદલીએ તો ગુજરાતની કુલ 182 સીટોમાંથી 70 સીટો પર પાટીદાર સમાજનો પ્રભાવ છે.

ભાજપે સમીકરણ સરળ બનાવ્યું

ગુજરાતમાં ભાજપે પહેલાથી જ પાટીદાર સમીકરણ બનાવવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. ગુજરાતમાં મુખ્યપ્રધાન બદલવામાં આવ્યા ત્યારે સૌથી પહેલા આવું બન્યું હતું. સપ્ટેમ્બર 2021 માં, અચાનક સમાચાર આવ્યા કે ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી વિજય રૂપાણીએ રાજીનામું આપી દીધું છે. ભાજપ માટે આ કોઈ મોટી વાત ન હતી, કારણ કે આ પહેલા ભાજપ ઘણા રાજ્યોમાં આ અસરકારક ફોર્મ્યુલાનો ઉપયોગ કરી ચૂકી છે. આ રાજીનામું ભાજપની સુનિયોજિત વ્યૂહરચનાનો એક ભાગ માનવામાં આવતું હતું, જેનું ગુજરાતમાં પ્રદર્શન સુધારવા માટે કરવામાં આવ્યું હોવાનું કહેવાય છે.

ખરેખર ભાજપ ગુજરાતમાં 1995 પછી અજેય રહ્યું છે. એટલે કે કોંગ્રેસ લાખ પ્રયાસો છતાં મોદી અને શાહના વિજય રથને અહીં રોકી શકી નથી, પરંતુ છેલ્લી એટલે કે 2017ની ચૂંટણીમાં ભાજપ અને કોંગ્રેસ વચ્ચે સીટોનો તફાવત ઘણો ઓછો હતો. જેનું સૌથી મોટું કારણ પાટીદાર આંદોલન અને તેનું નેતૃત્વ કરનાર હાર્દિક પટેલ માનવામાં આવે છે. હાર્દિક પટેલની હાજરીથી પાર્ટીને ફાયદો થયો અને કોંગ્રેસે 182માંથી 77 સીટો જીતી. એટલે કે 16 બેઠકો વધુ મળી અને વોટ શેર પણ વધ્યો.

પટેલોનું ભાજપમાં ‘હાર્દિક’ સ્વાગત

હવે ભાજપે રૂપાણીને બદલીને ભૂપેન્દ્રભાઈ પટેલને મુખ્યમંત્રી બનાવીને દાવ રમી લીધો છે, જ્યારે પાર્ટીને બીજો મોટો ફાયદો એ થયો કે હાર્દિક પટેલ કોંગ્રેસથી નારાજ થઈને ભાજપમાં જોડાયો. જેના કારણે પટેલ સમાજનો મોટો વર્ગ સીધો ભાજપના નિયંત્રણમાં આવી શકે છે. બીજી તરફ થોડા મહિના પહેલા ભાજપ સરકારે કેબિનેટમાં ફેરબદલ કરીને પાટીદાર સમાજમાંથી આવતા મંત્રીઓને તેમાં સ્થાન આપવામાં આવ્યું હતું. કેબિનેટમાં હાલમાં પટેલ સમાજમાંથી 7 મંત્રીઓ છે.

શું છે AAPનું પાટીદાર સમીકરણ?

હવે વાત કરીએ આમ આદમી પાર્ટીની. જે ગુજરાતમાં તમામ તાકાતથી ચૂંટણી લડી રહ્યા છે, પાર્ટીના કન્વીનર અને દિલ્હીના મુખ્યમંત્રી અરવિંદ કેજરીવાલે પોતે ગુજરાતમાં ઘણી રેલીઓ કરી છે. મોદી-શાહના ગઢમાં ઘૂસવા પર ફોકસ છે. જો પાટીદાર સમાજના ફોર્મ્યુલાની વાત કરીએ તો AAPએ 2021માં જ તેનો ઉપયોગ કર્યો છે. ગુજરાત નાગરિક ચૂંટણીમાં આમ આદમી પાર્ટીએ મોટી સંખ્યામાં પટેલ ઉમેદવારોને મેદાનમાં ઉતાર્યા હતા. પરિણામ તદ્દન આશ્ચર્યજનક હતું. સુરત મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનમાં 27 બેઠકો જીતીને પાર્ટી બીજા ક્રમે આવી છે. ગુજરાતમાં કેજરીવાલ અને તેમની પાર્ટી માટે આ એક મોટું પ્રોત્સાહન હતું. જેનો જોરદાર પ્રચાર પણ કરવામાં આવ્યો હતો, કેજરીવાલ પોતે પરિણામો બાદ ગુજરાત ગયા હતા અને રોડ શો કર્યો હતો.

પાટીદાર સમાજમાં જોવા મળે છે કે યુવા નેતાઓ અહીં ખૂબ જ લોકપ્રિય છે. હાર્દિક પટેલ હોય કે દલિત નેતા જિજ્ઞેશ મેવાણી… દરેકે યુવાનો પર છાપ છોડી છે. તેવી જ રીતે ગોપાલ ઈટાલિયા પણ પાટીદાર સમાજમાંથી આવે છે. આ સમાજમાં તેમનો ઘણો પ્રભાવ પણ માનવામાં આવે છે, જેના કારણે આમ આદમી પાર્ટીએ આ યુવા નેતાને પોતાના પ્રદેશ અધ્યક્ષ બનાવ્યા. જેને હાર્દિક પટેલના કટ તરીકે જોવામાં આવી રહ્યો છે.

પ્રચારમાં કોંગ્રેસ પછાત

ગુજરાતમાં છેલ્લી ચૂંટણીમાં વધુ સારો દેખાવ કરનાર કોંગ્રેસ પાર્ટી અત્યારે ગુજરાતમાંથી ગાયબ હોય તેમ લાગી રહ્યું છે. પાર્ટીના મોટા નેતાઓ અત્યારે ગુજરાત તરફ જોઈ રહ્યા નથી. આ દરમિયાન કોંગ્રેસ ખોડલધામ ટ્રસ્ટના ચેરમેન નરેશ પટેલને સાથે લેવાની કોશિશ કરી રહી હોવાનું કહેવાય છે. જોકે, તેમણે સક્રિય રાજકારણમાં જોડાવાનો સ્પષ્ટ ઇનકાર કર્યો છે. હાલમાં તમામ સર્વે કહી રહ્યા છે કે કોંગ્રેસ ગુજરાતમાં બીજા સ્થાનેથી સરકી શકે છે.

ગુજરાતમાં હાર-જીતની દેશવ્યાપી અસર

ભાજપ દરેક ચૂંટણી પૂરી તાકાતથી લડે છે અને તમામ મોટા નેતાઓ ચૂંટણી પ્રચાર માટે મેદાનમાં આવે છે, પરંતુ ગુજરાતનો કિલ્લો સૌથી મહત્વનો ગણાય છે. કારણ કે PM મોદી અને ગૃહમંત્રી શાહ પોતે ગુજરાતમાંથી આવે છે. આવી સ્થિતિમાં આ કિલ્લાને બચાવવો ભાજપ માટે હંમેશા સૌથી મોટો પડકાર રહ્યો છે. છેલ્લા 27 વર્ષથી ગુજરાતમાં ભાજપનું શાસન છે, આવી સ્થિતિમાં ભાજપને હરાવવું એ કોઈપણ પક્ષ માટે મોટો અને મહત્વપૂર્ણ કિલ્લો તોડવા સમાન છે.