કેલિગ્રાફીમાં લખાયેલું આપણું બંધારણ, આ કળા શું છે? જાણો

• ભારતીય બંધારણએ વિશ્વનું સૌથી લાંબુ હાથથી લખાયેલું બંધારણ !

નવી દિલ્હી, 26 જાન્યુઆરી: દેશ આજે ગણતંત્ર દિવસની ઉજવણી કરી રહ્યો છે. આ દિવસે, 26 જાન્યુઆરી 1950ના રોજ, ભારતનું બંધારણ અમલમાં આવ્યું. ત્યારથી દેશની સરકાર, કાયદો અને ન્યાય વ્યવસ્થા આ પુસ્તક(બંધારણ)ના સહારે ચાલી રહ્યું છે. ઉલ્લેખનીય છે કે, ભારતીય બંધારણ એ વિશ્વનું સૌથી લાંબુ હાથથી લખાયેલું બંધારણ છે. પરંતુ તેની અસલ નકલ પ્રેમ બિહારી રાયજાદાએ પોતાના હાથે બનાવી હતી. તેમણે કેલિગ્રાફીમાં આ લખ્યું છે?  શું છે આ કેલિગ્રાફી? આ જવાબદારી માત્ર રાયજાદાને જ કેમ આપવામાં આવી? ભારતનું બંધારણ હાથ વડે લખવામાં આવ્યું હતું, આ કળાને કેલિગ્રાફી કહેવામાં આવે છે. પરંતુ તે ક્યાંથી આવ્યું? અને ભારતીય બંધારણ કોણે લખ્યું? ચાલો જાણીએ..

ઐતિહાસિક પુરાવાઓ અનુસાર, તત્કાલીન સરકાર ઈચ્છતી હતી કે બંધારણ હસ્તલિખિત હોય અને છાપવામાં ન આવે. તેનું લેખન ખૂબ સુંદર હોવું જોઈએ. આ પદ માટે પ્રેમ બિહારી નારાયણ રાયજાદાની પસંદગી કરવામાં આવી હતી. સક્સેના કાયસ્થ પરિવારમાં જન્મેલા રાયઝાદાનો પરિવાર કેલિગ્રાફીમાં લખવા માટે પ્રખ્યાત હતો. ઉલ્લેખનીય છે કે, જ્યારે તેમને આખું બંધારણ લખવાનું મહેનતાણું પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે રાયઝાદાએ એક પૈસો પણ લેવાની ના પાડી દીધી. માત્ર કેટલીક શરતો રાખવામાં આવી હતી. તે તેમાં પોતાનું નામ ઉમેરવા માંગતો હતો, જે સ્વીકારવામાં આવ્યો હતો. પછી તેમણે લખેલા બંધારણની સુંદરતા આજે પણ આકર્ષિત કરે છે. દરેક અક્ષર સજાવવામાં આવ્યા હોય તેવું લાગે છે.

સુંદર હસ્તલેખનની કળા

છેવટે, આ કેલિગ્રાફી શું છે? જેણે બંધારણને ખૂબ સુંદર બનાવ્યું. કેલિગ્રાફીએ સુંદર લેખનની કળા છે. આ પ્રાચીન સમયથી પ્રચલિત છે. સદીઓ પહેલા તે પથ્થરો પર લખાયેલી હતી. પછી સમય બદલાયો અને ધાતુની પ્લેટ પર સુંદર અક્ષરો લખાવા લાગ્યા. પાછળથી, જ્યારે કાગળની શોધ થઈ, ત્યારે સુંદર અક્ષરોમાં લખવા માટે રીડ્સ અને પક્ષીઓના પીછાઓની પેનનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો. આપણે બધાએ નિબ પેનનો ઉપયોગ કર્યો જ હશે, તેની ડિઝાઇન પણ કેલિગ્રાફીની કળામાંથી આવે છે. બંધારણમાં લખેલા શબ્દો ઇટાલિક છે. એટલા માટે તેઓ ખૂબ જ સુંદર દેખાય છે.

અશોક સ્તંભ પર પણ કેલિગ્રાફી કળા

અશોક સ્તંભ પર કેલિગ્રાફી કળાના નમૂના દર્શાવવામાં આવ્યા છે. ખડક પર કેટલી સુંદર કોતરણી કરવામાં આવી છે. ઉલ્લેખનીય છે કે, મુગલ બાદશાહ ઔરંગઝેબને આ કળા ખૂબ જ પસંદ હતી. તેની પાસે કેલિગ્રાફીમાં તૈયાર કરાયેલી કુરાનની નકલો પણ હતી. પરંતુ પ્રિન્ટિંગ પ્રેસની શોધ થતાં જ કેલિગ્રાફી લખવાનું મર્યાદિત બની ગયું. આમ છતાં, આજે પણ જ્યારે સુંદર હસ્તલેખનની વાત આવે છે, ત્યારે કેલિગ્રાફીને ખૂબ પસંદ કરવામાં આવે છે. ઘણા સુંદર ફોન્ટ્સએ કેલિગ્રાફીની કળાનું વિસ્તરણ છે, જે આજે લોકો કમ્પ્યુટર પર જુએ છે.

આ પણ જુઓ: જૂનાગઢ: 75 મા પ્રજાસત્તાક પર્વની રાજ્ય કક્ષાની ઉજવણી, રાજ્યપાલ દેવવ્રત આચાર્યના હસ્તે ધ્વજવંદન