શું હતું ઑપરેશન પવન, કેમ મજબૂર થઈ ભારત સરકાર; કેવી રીતે બન્યું રાજીવ ગાંધીની હત્યાનું કારણ

 HD ન્યૂઝ ડેસ્ક, 11 ઓકટોબર :   વર્ષ 1987માં આજના દિવસે ભારતીય સેનાએ ઑપરેશન પવનની શરૂઆત કરી હતી. ભારતીય સેનાના ઈતિહાસમાં આ સૌથી મુશ્કેલ ઓપરેશન માનવામાં આવે છે. એક અંદાજ મુજબ 1200 ભારતીય સૈનિકો માર્યા ગયા અને 3000 થી વધુ સૈનિકો ઘાયલ થયા. આ ઓપરેશનના કારણે રાજીવ ગાંધીની પણ હત્યા કરવામાં આવી હતી. જો કે ભારત સરકારને આ કરવાની ફરજ પડી હતી, પરંતુ જેમ જેમ આ ઓપરેશન આગળ વધતું ગયું તેમ તેમ કહેવામાં આવ્યું કે આ ઓપરેશન બિલકુલ શરૂ ન થયું હોત તો સારું થાત. ચાલો જાણીએ એવું શું થયું કે આ ઓપરેશનને ખોટા નિર્ણય તરીકે જોવામાં આવ્યું.

શ્રીલંકામાં તમિલ વસ્તી લઘુમતીમાં હતી, જ્યારે સિંહાલી વસ્તી બહુમતી હતી. આવી સ્થિતિમાં, શ્રીલંકાની સરકાર પર તમિલ વસ્તી સાથે ભેદભાવ કરવાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો હતો. તમિલ લોકોએ આ અંગે ફરિયાદ કરી હતી, પરંતુ સરકારે તેના પર કોઈ ધ્યાન આપ્યું ન હતું. તેનાથી પરેશાન થઈને શ્રીલંકાના તમિલોએ અલગ દેશની માંગ શરૂ કરી દીધી. જ્યારે શ્રીલંકાની સરકારે તેને લશ્કરી બળ વડે દબાવવાનો પ્રયાસ કર્યો ત્યારે બળવો હિંસક બન્યો. આવી સ્થિતિમાં, તમિલ શરણાર્થીઓ ભારતના તમિલનાડુમાં સ્થાયી થવા લાગ્યા.

ભારત સરકારની મજબૂરી
શ્રીલંકાના શરણાર્થીઓની વધતી સંખ્યાથી પરેશાન ભારત સરકારે શ્રીલંકા સાથે કરાર કર્યો. આ કરાર હેઠળ ભારતીય સેનાએ શ્રીલંકામાં શાંતિ સમજૂતી કરીને બળવો ખતમ કરવાનો હતો. મોટાભાગના તમિલ સંગઠનો શાંતિ કરાર માટે સંમત થયા હતા. જો કે, LTTE (લિબરેશન ટાઈગર્સ ઓફ તમિલ ઈલમ) એ દગો કર્યો અને ગેરિલા યુદ્ધ શરૂ કર્યું. આવી સ્થિતિમાં ભારતીય સેના અને એલટીટીઈના લડવૈયાઓ સામસામે આવી ગયા હતા. આ લડાઈને ખતમ કરવા માટે ઓપરેશન પવન શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. લગભગ બે અઠવાડિયામાં ભારતીય સેનાએ જાફના અને અન્ય મોટા શહેરોને મુક્ત કર્યા. જો કે આ પછી પણ અનેક કામગીરી ચાલુ રહી હતી.

શા માટે પસ્તાવો થયો?
જ્યારે ભારત સરકારે પોતાની સેનાને શ્રીલંકામાં મોકલવાનો નિર્ણય કર્યો ત્યારે તેને સંજોગોનો કોઈ ખ્યાલ નહોતો. LTTE વિશ્વનું એકમાત્ર આતંકવાદી સંગઠન છે, જેની પાસે એક સમયે પોતાની આર્મી, એરફોર્સ અને નેવી હતી. આવી સ્થિતિમાં ભારતીય સેનાને અહીં મોટું નુકસાન થયું છે. માનવામાં આવે છે કે આ ઓપરેશનમાં 1200 ભારતીય સૈનિકો શહીદ થયા હતા. તે જ સમયે, 3000 સૈનિકો ઘાયલ થયા હતા. ભારતે આખરે જાફના અને અન્ય શહેરોને એલટીટીઈના કબજામાંથી મુક્ત કરાવ્યા અને શ્રીલંકામાં સંગઠનનો આંશિક નાશ કર્યો, પરંતુ ભારતીય સેનાને પણ નોંધપાત્ર નુકસાન થયું.

રાજીવ ગાંધીની હત્યા
LTTE સંગઠનની તાકાત ખતમ થઈ ગઈ હોવા છતાં તેના આતંકવાદીઓ હજુ પણ જીવતા હતા. આત્મઘાતી હુમલાઓ કરવા માટે એલટીટીઈ સંગઠનનો સ્વભાવ પણ બદલાયો નથી. એવું માનવામાં આવે છે કે આજે પણ આ સંગઠન શ્રીલંકામાં પોતાને જીવંત રાખવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. 1992માં પણ એલટીટીઈના આતંકવાદીઓ જીવતા હતા અને છુપી રીતે તેમનું કામ કરી રહ્યા હતા. આવી સ્થિતિમાં રાજીવ ગાંધી જ્યારે તમિલનાડુ ગયા હતા ત્યારે એલટીટીઈના આતંકવાદીએ તેમના પર બેલ્ટ બોમ્બથી હુમલો કર્યો હતો. આ આત્મઘાતી હુમલામાં રાજીવ ગાંધી સિવાય અન્ય ઘણા લોકોના પણ અવસાન થયા હતા.

આ પણ વાંચો : બાંગ્લાદેશના મંદિરમાંથી ચોરી થયો મા કાલીનો મુગટ, PM મોદીએ આપી હતી ભેટ