એક દેશ એક ચૂંટણી બિલ લોકસભામાં આજે નહીં પણ કાલે થશે રજૂ

નવી દિલ્હી, 16 ડિસેમ્બર : એક દેશ એક ચૂંટણી સંબંધિત 129મું બંધારણ સંશોધન બિલ મંગળવારે એટલે કે 17મી ડિસેમ્બરે લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવી શકે છે. આ બિલને વિગતવાર ચર્ચા અને સર્વસંમતિ માટે JPCને મોકલવામાં આવશે. આવતીકાલે મંગળવારે જ જેપીસીની રચના કરવામાં આવશે જેમાં ભાજપ અને કોંગ્રેસ સહિત તમામ પક્ષોના સભ્યોના નામ પણ જાહેર કરવામાં આવશે.

આ બિલ અગાઉ સોમવારે એટલે કે 16મી ડિસેમ્બરે લોકસભામાં રજૂ થવાનું હતું, પરંતુ પછી તેને સુધારેલા એજન્ડામાંથી હટાવી દેવામાં આવ્યું હતું. અગાઉ શુક્રવારે જાહેર કરાયેલા એજન્ડામાં એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે તેને સોમવારે લોકસભામાં મૂકવામાં આવશે. પરંતુ આ બિલ સોમવારે લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યું ન હતું.  આ પછી, સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, આવતીકાલે બિલ રજૂ થઈ શકે છે.

બિલમાં શું પ્રસ્તાવિત છે?

સંસદનું શિયાળુ સત્ર 25 નવેમ્બરથી શરૂ થયું હતું અને 20 ડિસેમ્બરે સમાપ્ત થશે. પીએમ મોદીની કેબિનેટે 12 ડિસેમ્બરે એક રાષ્ટ્રીય એક ચૂંટણી બિલને મંજૂરી આપી હતી. આ બિલમાં 2034 પછી એક સાથે ચૂંટણી કરાવવાનો પ્રસ્તાવ છે. ઉપરાંત, સરકારે બિલનો ડ્રાફ્ટ લોકસભાના સભ્યોને મોકલી આપ્યો છે.

વન નેશન વન ઈલેક્શન બિલ દ્વારા બંધારણમાં બે મુખ્ય ફેરફારો કરવાના છે. આનાથી 129મો બંધારણીય સુધારો થશે અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ દિલ્હી અને જમ્મુ અને કાશ્મીરના કાયદાઓમાં ફેરફાર થશે. સરકાર એક દેશ, એક ચૂંટણી સાથે સંબંધિત જે બે બિલ લાવવા જઈ રહી છે તેનું નામ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ કાયદા (સુધારા) બિલ 2024 અને બંધારણ (129મું) બિલ 2024 છે.

શું ફેરફારો કરવામાં આવશે?

આ બિલ રજૂ કરીને સરકાર બંધારણના ચાર અનુચ્છેદમાં ફેરફારનો પ્રસ્તાવ મૂકશે. કલમ 82A, 83, 172 અને 327માં સુધારા પ્રસ્તાવિત કરવામાં આવશે. આ હેઠળ, અનુચ્છેદ 82A બંધારણ સુધારણા વિધેયક (લોકસભા અને તમામ વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ માટે એકસાથે ચૂંટણી) અને કલમ 83 (સંસદના ગૃહોનો કાર્યકાળ), અનુચ્છેદ 172 (રાજ્યની વિધાનસભાઓનો કાર્યકાળ) અને કલમ 172માં સુધારાનો સમાવેશ કરે છે. અનુચ્છેદ 327 (દરખાસ્તમાં સુધારો)માં સુધારાનો સમાવેશ થાય છે. બંધારણના અનુચ્છેદ 327માં મતવિસ્તારના સીમાંકન શબ્દોને એકસાથે ચૂંટણી યોજવાના શબ્દોથી બદલવામાં આવશે.

અગાઉ પણ એક સાથે ચૂંટણી યોજાઈ હતી

દેશના પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ રામનાથ કોવિંદની અધ્યક્ષતામાં આ બિલને લઈને એક સમિતિની રચના કરવામાં આવી હતી.  દેશના પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ રામનાથ કોવિંદની અધ્યક્ષતામાં આ બિલને લઈને એક સમિતિની રચના કરવામાં આવી હતી.  દેશમાં એક સાથે ચૂંટણી કરાવવા માટે 2 સપ્ટેમ્બર, 2023ના રોજ રામનાથ કોવિંદની અધ્યક્ષતામાં એક સમિતિની રચના કરવામાં આવી હતી. સમિતિએ 14 માર્ચ, 2024ના રોજ દેશભરમાં એકસાથે ચૂંટણી યોજવા માટે રાષ્ટ્રપતિને તેની ભલામણો સુપરત કરી હતી.

સરકારે કહ્યું કે વર્ષ 1951-52, 1957, 1962 અને 1967માં લોકસભા અને તમામ રાજ્યોની વિધાનસભાઓની સામાન્ય ચૂંટણીઓ એકસાથે યોજાઈ હતી. જો કે, 1968 અને 1969માં કેટલીક વિધાનસભાઓના અકાળ વિસર્જનને કારણે, લોકસભા માટે એકસાથે ચૂંટણી યોજવાની પ્રક્રિયામાં વિક્ષેપ પડ્યો અને અલગ ચૂંટણીઓ યોજવામાં આવી.

આ પણ વાંચો :- વિવાદિત નિવેદન અંગે અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના જસ્ટિસ યાદવને કોલેજિયમનું સમન્સ