હમ દેખેગે ડેસ્ક ન્યૂઝ: 340 દિવસ સુધી ચાલેલી લાંબી કવાયત બાદ આખરે વિપક્ષી એકતા આકાર લેવા લાગી છે. બેંગલુરુમાં કોંગ્રેસ સહિત 26 પક્ષોની બેઠક બાદ મલ્લિકાર્જુન ખડગેએ કહ્યું કે તેમણે ગઠબંધનનું નામ આપ્યું છે. હવે આ મોરચો ઇન્ડિયન નેશનલ ડેવલપમેન્ટ કોઓર્ડિનેશન એલાયન્સ (INDIA) તરીકે ઓળખાશે.
ખડગેએ કહ્યું કે ગઠબંધનનો એક્શન પ્લાન તૈયાર કરવામાં આવશે. અમે 11 સભ્યોની એક સમિતિ બનાવીશું, જે સંકલનનું કામ કરશે. સમિતિમાં એક અધ્યક્ષ, એક કન્વીનર અને 9 સભ્યો હશે. નોંધપાત્ર રીતે કોંગ્રેસ ગઠબંધનની આગેવાની હેઠળનું ગઠબંધન અગાઉ યુનાઇટેડ પ્રોગ્રેસિવ ફ્રન્ટ (યુપીએ) તરીકે ઓળખાતું હતું. આ ગઠબંધન ડૉ.મનમોહન સિંહના નેતૃત્વમાં 10 વર્ષ સુધી શાસન કરે છે.
ખડગેના જણાવ્યા અનુસાર સંકલન સમિતિ સરકાર વિરુદ્ધ આંદોલનની રણનીતિ તૈયાર કરશે. આ સમિતિ ટિકિટ વિતરણમાં પણ મહત્વની ભૂમિકા ભજવશે. તમામ વિવાદોના નિરાકરણની જવાબદારી પણ સમિતિની રહેશે.
ભાજપ વિરુદ્ધ વિપક્ષી મોરચાની કવાયત 1 ઓગસ્ટે પટનાની ધરતીથી શરૂ થઈ હતી. 31 ઓગસ્ટે પહેલીવાર નીતિશ કુમાર મહાગઠબંધન માટે બહારના નેતાને મળ્યા હતા. આ પછી નીતિશે મિશન શરૂ કર્યું.
વિપક્ષી એકતાની સ્ક્રિપ્ટ કેવી રીતે લખાઈ?
વિપક્ષી એકતાની સ્ક્રિપ્ટ લગભગ બે તબક્કામાં તૈયાર કરવામાં આવી હતી. તેની તૈયારીમાં કેટલાક નેતાઓએ પડદા પાછળથી ભૂમિકા ભજવી હતી અને કેટલાક સીધા સામે આવ્યા હતા.
विपक्षी एकता का नया नाम “INDIA”
I – Indian
N – National
D – Developmental
I – Inclusive
A – Alliance#JDU #NitishKumar#MahaGathbandhan#UnitedWeStand#oppositionmeeting #bengaluru pic.twitter.com/ttsk7g0aVN— Janata Dal (United) (@Jduonline) July 18, 2023
ફેઝ-1: લાલુ સાથે મળીને નીતિશે મૂળભૂત માળખું તૈયાર કર્યું
જુલાઈ 2022માં રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી પછી તરત જ નીતિશ કુમારે ભાજપ સાથે ગઠબંધન તોડવાની જાહેરાત કરી. નીતિશ કુમાર પટના રાજભવનમાંથી રાજીનામું આપીને સીધા લાલુ યાદવના ઘરે ગયા હતા. ત્યાં પહેલાથી જ આરજેડી, કોંગ્રેસ અને માલાના ધારાસભ્યો હતા.
આ બેઠકમાં નીતિશે સમગ્ર દેશ અને બિહારમાં વિપક્ષી એકતા બનાવીને ભાજપને સત્તા પરથી હટાવવાની વાત કરી હતી. મહાગઠબંધન સરકારની રચના બાદ નીતિશ કુમાર લાલુ યાદવને મળ્યા હતા, જ્યાં દેશમાં વિપક્ષી એકતા બનાવવાની સ્ક્રિપ્ટ તૈયાર કરવામાં આવી હતી.
આ દરમિયાન નીતિશને ઓમ પ્રકાશ ચૌટાલા, સીતારામ યેચુરી અને કે ચંદ્રશેખર રાવનો ફોન આવ્યો. 31 ઓગસ્ટે રાવ પટના આવ્યા અને નીતિશ કુમારને મળ્યા. રાવે વિપક્ષી એકતા માટે ઝુંબેશ શરૂ કરી દીધી હતી અને તે પહેલા જ નીતિશ ઘણા નેતાઓને મળી ચૂક્યા છે.
રાવને મળ્યા બાદ નીતિશ 5 સપ્ટેમ્બરે દિલ્હી પ્રવાસ માટે રવાના થયા હતા. તેઓ દિલ્હીમાં સીપીએમના સીતારામ યેચુરી, અરવિંદ કેજરીવાલ, એચડી કુમારસ્વામી અને શરદ પવારને મળ્યા હતા. શરૂઆતમાં નીતીશ 15 પાર્ટીઓને સામેલ કરીને 500 સીટો પર બીજેપી સાથે સીધી ટક્કર માટે રણનીતિ તૈયાર કરી રહ્યા હતા.
પરંતુ કોંગ્રેસે નીતિશના મિશનને મહત્વ આપ્યું ન હતું. આના માટે 2 કારણો હતા. પ્રથમ કોંગ્રેસે નવા અધ્યક્ષની પસંદગી કરી હતી અને બીજી નીતિશે 2015માં પણ આ પ્રકારનો પ્રયોગ કર્યો હતો.
જો કે, સોનિયા ગાંધી લાલુ યાદવ અને નીતિશ કુમારને મળવા માટે રાજી થઈ ગયા હતા, પરંતુ આ મુલાકાતની કોઈ તસવીર મીડિયામાં આવી ન હતી, જેના પછી આ મિશન ફ્લોપ થવાની અટકળો શરૂ થઈ હતી.
આ પણ વાંચો-NDAના 38 પક્ષોની મહાબેઠક: મહાગઠબંધન સામે શક્તિપ્રદર્શન કે બીજું કંઇ?
પહેલ કોણ કરે તેના પર ફસાયો પેચ
મલ્લિકાર્જુન ખડગે ઓક્ટોબરમાં કોંગ્રેસના અધ્યક્ષ બની ગયા હતા, પરંતુ આ ઝુંબેશને વેગ મળ્યો નહોતો. આ પછી ફેબ્રુઆરીમાં માલે સાથેની બેઠકમાં નીતિશ કુમારે કોંગ્રેસના સલમાન ખુર્શીદને સ્ટેજ પરથી જ આ અંગે પહેલ કરવા કહ્યું હતું.
ખુર્શીદે નીતીશનો સંદેશ હાઈકમાન્ડ સુધી પહોંચાડવાની વાત કરી હતી. ખુર્શીદે એમ પણ કહ્યું કે તેઓ વિપક્ષી મોરચો બનવા માંગે છે, પરંતુ સમસ્યા એ છે કે કોણે પહેલ કરવી જોઇએ. જોકે, થોડા દિવસો બાદ મલ્લિકાર્જુન ખડગેએ નીતિશ કુમારને મીટિંગ માટે આમંત્રણ મોકલ્યું હતું.
ફેઝ-2: કોંગ્રેસે 3 પક્ષોના પત્તાં કાપી નાખ્યા
જેડીયુના સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર નીતિશ કુમારે મલ્લિકાર્જુન ખડગે અને રાહુલ ગાંધીની સામે ગઠબંધનની સંપૂર્ણ બ્લૂ પ્રિન્ટ રજૂ કરી હતી. કોંગ્રેસે તેલંગાણા, હરિયાણા અને કર્ણાટકમાં એકલા હાથે ચૂંટણી લડવાની વાત કરી હતી.
કોંગ્રેસના આ સ્ટેન્ડ પછી નીતિશ કુમાર કે. ચંદ્રશેખર રાવ, એચડી કુમારસ્વામી અને ઓમ પ્રકાશ ચૌટાલાથી અંતર રાખ્યું. કોંગ્રેસે તમિલનાડુ, મહારાષ્ટ્ર, બિહાર, યુપી, પશ્ચિમ બંગાળ, જમ્મુ-કાશ્મીર અને ઝારખંડમાં ગઠબંધન કરવાની વાત કરી હતી.
બંને પક્ષો વચ્ચે સમજૂતી થયા બાદ રાહુલ ગાંધીએ નીતિશ કુમારને આગળ વધવા કહ્યું હતું. આ બેઠકમાં કોંગ્રેસે પણ ‘ત્યાગ’ની વાત કરી હતી. રાહુલ તરફથી આશ્વાસન મળ્યા બાદ નીતીશ પોતાના પ્રચાર માટે નીકળી પડ્યા હતા.
કેવી રીતે 26 પક્ષ થયા એકઠા, બે પોઇન્ટ મહત્વપૂર્ણ
પ્રથમ પોઇન્ટ- સૌ પ્રથમ ગઠબંધન રાજ્યોમાં સમાન વિચારધારા ધરાવતા પક્ષો સાથે સંપર્ક કરવામાં આવ્યો હતો. જે પક્ષો ભૂતકાળમાં કોંગ્રેસ સાથે ગઠબંધન કરી ચૂક્યા છે તેમની સાથે વાતચીત શરૂ કરવામાં આવી છે. આમાં સીપીએમ, એસપી, તૃણમૂલ અને પીડીપી જેવા પક્ષો મુખ્ય છે.
તમામ નેતાઓને મળ્યા બાદ નીતીશ કુમાર મે મહિનામાં કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ મલ્લિકાર્જુન ખડગેને મળ્યા હતા. આ બેઠકમાં વિપક્ષી એકતાના પ્રદર્શન પર ચર્ચા થઈ હતી, ત્યારબાદ નીતિશ કુમાર પટના પરત ફર્યા હતા. જૂનમાં નીતિશ કુમાર અને લાલુ યાદવ વતી 18 પાર્ટીઓને આમંત્રણ મોકલવામાં આવ્યું હતું.
મમતા બેનર્જી અને અખિલેશ યાદવે પટનામાં બેઠક માટે દલીલો આપી હતી. બંને નેતાઓએ કહ્યું કે દિલ્હીમાં યોજાયેલી બેઠક તેના મિશન સુધી પહોંચતી નથી. પટના જેપી આંદોલનની ભૂમિ છે અને ત્યાંથી લોકશાહી બચાવવાનો સંદેશ આપવામાં આવશે.
પોઇન્ટ નંબર બે- પટનાની બેઠકમાં આગામી બેઠક શિમલામાં યોજવાની દરખાસ્ત કરવામાં આવી હતી, પરંતુ ખરાબ હવામાનને કારણે તેને બેંગલુરુ ખસેડવામાં આવી હતી. બેંગલુરુ બેઠક પહેલા કોંગ્રેસે તેના ક્વોટામાં 8 પક્ષોનો ઉમેરો કર્યો હતો. આમાં મોટાભાગની પાર્ટીઓ કેરળ અને તમિલનાડુની છે.
જાણકારોનું કહેવું છે કે સ્થાનિક રાજકારણને ધ્યાનમાં રાખીને કોંગ્રેસે આ પક્ષોને એકસાથે જોડ્યા છે. કેરળમાં ડાબેરીઓ સત્તામાં છે, જ્યારે ડીએમકે તમિલનાડુમાં છે. કોંગ્રેસ બંને જગ્યાએ નાના પક્ષોને જોડીને વધુ બેઠકો મેળવવા પ્રયાસ કરી રહી છે.
નીતિશ છે વિપક્ષી મોરચાના નેતા, શું કામ મળી શકે છે?
નીતિશ કુમારની સલાહ પર વિપક્ષી મોરચાની આગામી બેઠક મુંબઈમાં યોજાશે. મહારાષ્ટ્રના રાજકારણમાં ગયા વર્ષથી ઉથલપાથલ ચાલી રહી છે. શિવસેના બાદ તે તાજેતરમાં એનસીપીમાં તૂટી ગઈ છે. વિરોધ પક્ષો ત્યાં બેઠક યોજીને મનોવૈજ્ઞાનિક લીડ મેળવવાની કોશિશ કરી રહ્યાં છે.
વિપક્ષી મોરચામાં સપા, તૃણમૂલ જેવી પાર્ટીઓને જોડવામાં નીતિશ કુમારની ભૂમિકા મહત્વની છે. માનવામાં આવે છે કે નીતીશ કુમારને વિપક્ષી મોરચામાં સંયોજકનું પદ મળી શકે છે. બેંગલુરુમાં કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ ખડગેએ કહ્યું કે નામ મુંબઈની બેઠકમાં નક્કી કરવામાં આવશે.
એટલે કે હવે મુંબઈની બેઠકમાં નીતિશના નામની જાહેરાત થઈ શકે છે. આ બેઠકમાં વડાપ્રધાન પદને લઈને પણ ચર્ચા થઈ હતી. અહેવાલો અનુસાર, નીતિશ કુમારે ચૂંટણી પછી તેનો નિર્ણય લેવાનું કહ્યું છે. કોંગ્રેસે પીએમ પદ પરથી પોતાનો દાવો પાછો ખેંચી લીધો છે.
ઉલ્લેખનિય છે કે, બેંગ્લોરમાં યોજાયેલી બેઠકમાં મહાગઠબંધનનું નામ I.N.D.I.A આપવામાં આવ્યું છે. તે પછી ટ્વિટર પર ઇન્ડિયા નામ ટ્રેન થવા લાગ્યું છે. સામાન્ય જનતા અને રાજકીય નેતાઓ ઇન્ડિયા નામના અલગ-અલગ વીડિયો અને મીમ શેર કરી રહ્યાં છે.
આ પણ વાંચો-વિપક્ષી પાર્ટીઓનું ગઠબંધન’INDIA’તરીકે ઓળખાશે, જાણો આ નામ રાખવા પાછળનું કારણ
