નેપાળના વડાપ્રધાન પુષ્પ કમલ દહલ પ્રચંડ આ દિવસોમાં ચીનના સાત દિવસના પ્રવાસે છે. આ સમયગાળા દરમિયાન બંને દેશો વચ્ચે ઘણા મહત્વપૂર્ણ કરારો પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા છે. પરંતુ પ્રચંડે જિનપિંગની મહત્વાકાંક્ષી યોજનાઓમાંની એક વૈશ્વિક સુરક્ષા પહેલમાં જોડાવાનો ઇનકાર કર્યો છે. નેપાળના આ પગલાને ચીન માટે આંચકા તરીકે જોવામાં આવી રહ્યું છે. કારણ કે ચીન નેપાળ પર રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગની ગ્લોબલ સિક્યુરિટી ઇનિશિયેટિવ (GSI) અને ગ્લોબલ સિવિલાઇઝેશન ઇનિશિયેટિવ (GCI)માં સામેલ થવા માટે દબાણ કરી રહ્યું હતું. મંગળવારે ચીન અને નેપાળ દ્વારા જારી કરવામાં આવેલા સંયુક્ત નિવેદન અનુસાર, બંને દેશો વચ્ચે અનેક બોર્ડર ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પ્રોજેક્ટ્સને લઈને સમજૂતી થઈ છે પરંતુ GSIનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો નથી. જો કે, નેપાળના વડાપ્રધાન પુષ્પ કમલ દહલ પ્રચંડ ચીનની અન્ય મહત્વાકાંક્ષી યોજના, ક્રોસ-બોર્ડર કનેક્ટિવિટી પ્રોજેક્ટમાં જોડાવા માટે સંમત થયા છે.
જિનપિંગની ત્રણ નવી પહેલ
બંને દેશો દ્વારા જારી કરવામાં આવેલા નિવેદનમાં વધુમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે નેપાળ ચીન દ્વારા પ્રસ્તાવિત ગ્લોબલ ડેવલપમેન્ટ ઇનિશિયેટિવ (GDI)ને સમર્થન આપે છે અને આ જૂથમાં જોડાવા અંગે વિચારણા કરશે. આ સિવાય બેલ્ટ એન્ડ રોડ ઇનિશિયેટિવ (BRI) પ્રોજેક્ટ હેઠળ બંને દેશો વચ્ચે થયેલા કરારનો પણ નિવેદનમાં ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે. બીઆરઆઈને લઈને એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે આ યોજનાને અંતિમ સ્વરૂપ આપવા માટે બંને દેશો એકબીજાના સહયોગને વેગ આપશે. ગ્લોબલ ડેવલપમેન્ટ ઇનિશિયેટિવ (GDI), ગ્લોબલ સિક્યુરિટી ઇનિશિયેટિવ (GSI) અને ગ્લોબલ સિવિલાઇઝેશન ઇનિશિયેટિવ (GCI) એ જિનપિંગ દ્વારા શરૂ કરવામાં આવેલી ત્રણ નવી પહેલ છે, જે જિનપિંગના ત્રીજા કાર્યકાળ દરમિયાન ચીનની વિદેશ નીતિને મજબૂત બનાવશે.
નેપાળનું સંતુલિત પગલું
બંને દેશો દ્વારા જારી કરાયેલ સંયુક્ત નિવેદન નેપાળનું સંતુલિત પગલું દર્શાવે છે. સંયુક્ત નિવેદન સ્પષ્ટ કરે છે કે નેપાળ વિકાસ પરિયોજનાઓ પર ચીન સાથે કામ કરવા તૈયાર છે પરંતુ સુરક્ષા સહયોગ સંબંધિત બાબતોમાં સંતુલિત અને સાવધ અભિગમ જાળવવાનું પસંદ કરે છે. તિબેટને લઈને પોતાના વલણને પુનરાવર્તિત કરતા નેપાળે કહ્યું છે કે તે નેપાળી ધરતી પર ચીન વિરુદ્ધ કોઈપણ અલગતાવાદી ગતિવિધિઓને ક્યારેય મંજૂરી આપશે નહીં. તે જ સમયે, ચીને એમ પણ કહ્યું છે કે તે નેપાળને તેની સ્વતંત્રતા, સાર્વભૌમત્વ અને ક્ષેત્રીય અખંડિતતા જાળવવામાં મજબૂત સમર્થન આપે છે. નેપાળે GSI ને સમર્થન આપવાનું ટાળ્યું હશે. પરંતુ તે સુરક્ષા સહયોગના કેટલાક મુદ્દાઓ પર પણ સંમત થયા છે. સંયુક્ત નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે બંને દેશો સંયુક્ત રીતે ચીન-નેપાળ સરહદનું નિરીક્ષણ કરશે. નેપાળે એ વાત પર પણ સહમતિ દર્શાવી છે કે બંને દેશોની સુરક્ષા માટે કાયદા અમલીકરણ સહયોગ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. બંને દેશો માહિતીના આદાન-પ્રદાન અને સહયોગને વધુ મજબૂત કરવા સંમત થયા છે.
