- 2002ના ગોધરા હત્યાકાંડ બાદ ગુજરાતમાં ફેલાયેલા રમખાણોના કેસ
- નરોડા ગામ હત્યાકાંડ માયા કોડનાની અને બાબુ બજરંગી સહિત 86 આરોપીઓ
- નરોડા ગામ હત્યાકાંડ મુસ્લિમ સમાજના 11 સભ્યોની હત્યાનો આરોપ
2002ના ગોધરા હત્યાકાંડ બાદ ગુજરાતમાં ફેલાયેલા રમખાણો દરમિયાન અમદાવાદની વિશેષ અદાલત નરોડા ગામ હત્યાકાંડ કેસમાં આજે એટલે કે 20 એપ્રિલે થોડી જ વાર મહત્વનો ચુકાદો આપી શકે છે. આ જ વર્ષે ગોધરાકાંડ બાદ ગુજરાતમાં ફેલાયેલા રમખાણોમાં 11 લોકોની હત્યા કરવામાં આવી હતી. આ કેસમાં ગુજરાતના પૂર્વ મંત્રી, બીજેપી નેતા માયા કોડનાની અને બજરંગ દળના નેતા બાબુ બજરંગી સહિત 86 આરોપીઓ પર મુસ્લિમ સમાજના 11 સભ્યોની હત્યામાં સંડોવણીનો આરોપ છે. ત્યારે નરોડા ગામ હત્યાકાંડ સહિત ગુજરાતના રમખાણોના 9 મહત્વના કેસો વિશે જાણો.
1. નરોડા પાટિયા
નરોડા પાટિયા રમખાણ કેસ 2002ની ગોધરા ઘટના સાથે સંબંધિત છે. 28 ફેબ્રુઆરી, 2002ના રોજ, વિશ્વ હિંદુ પરિષદે 27 ફેબ્રુઆરીએ ગોધરા ખાતે સાબરમતી એક્સપ્રેસ ટ્રેનને સળગાવવાની ઘટના બાદ નરોડા પાટિયા વિસ્તારને બંધ કરવાની હાકલ કરી હતી. તે જ દિવસે ગુસ્સે ભરાયેલા ટોળાએ નરોડા પાટિયા વિસ્તારમાં અનેક મકાનો સળગાવી દીધા હતા. આ ઘટનામાં 97 લોકોની હત્યા કરવામાં આવી હતી. આ કેસમાં 32 લોકોને દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યા છે. જ્યારે 29 આરોપીઓને નિર્દોષ જાહેર કર્યા હતા.
2. સરદારપુરા
1 માર્ચ 2002ના રોજ હિંદુ અને મુસ્લિમો વચ્ચે થયેલા કોમી રમખાણોમાં 33 લોકોને જીવતા સળગાવી દેવામાં આવ્યા હતા. આ કેસમાં 17 લોકોને દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યા હતા અને 14 આરોપીઓને નિર્દોષ જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા.
3. નરોડા ગામ
ગુજરાતમાં રમખાણો દરમિયાન થયેલા નરોડા ગામ કેસમાં અમદાવાદની સ્પેશિયલ કોર્ટ આજે એટલે કે 20 એપ્રિલે તેનો મહત્વનો ચુકાદો આપી શકે છે. આ કેસમાં 86 આરોપી હતા, પરંતુ તેમાંથી 18નું ટ્રાયલ દરમિયાન મોત થયું હતું. આ કેસના આરોપીઓમાં ભારતીય જનતા પાર્ટીના પૂર્વ ધારાસભ્ય માયા કોડનાની અને બજરંગ દળના નેતા બાબુ બજરંગીનો પણ સમાવેશ થાય છે.
4. ગુલબર્ગ સોસાયટી
27 ફેબ્રુઆરી 2002ના રોજ ગોધરાની ઘટના બાદ સમગ્ર ગુજરાતમાં રમખાણો ફાટી નીકળ્યા હતા. આ દરમિયાન બદમાશોએ મુસ્લિમ સમાજની વસાહત ‘ગુલબર્ગ સોસાયટી’ને પણ નિશાન બનાવ્યું હતું. આ સોસાયટી પૂર્વ અમદાવાદમાં આવેલી છે. આ હિંસામાં ઝાકિયા જાફરીના પતિ અને કોંગ્રેસના પૂર્વ સાંસદ એહસાન જાફરી અને 69 લોકોના મૃત્યુ હતા. મૃત્યુ પામેલા 69 લોકોમાંથી માત્ર 38 લોકોના જ મૃતદેહ મળી આવ્યા હતા. કોંગ્રેસના પૂર્વ સાંસદ એહસાન જાફરી સહિત 31 લોકો ગુમ થયાના અહેવાલ છે. આ કેસમાં 24 લોકોને દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યા હતા અને 36 આરોપીઓને નિર્દોષ જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા.
5. ગોધરા
ફેબ્રુઆરી 2002માં સાબરમતી એક્સપ્રેસ ઉત્તર પ્રદેશના અયોધ્યાથી ગુજરાત પહોંચી હતી. અહીં ગોધરામાં આ ટ્રેનને આગ ચાંપવામાં આવી હતી. તે સમયે આ ટ્રેન કાર સેવકોથી ભરેલી હતી અને આ આગને કારણે 58 લોકોના મોત થયા હતા. આ કેસમાં 35 લોકોને દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યા હતા.
6. ઓડે ગામ
1 માર્ચ, 2002ના રોજ, ગુજરાતના આણંદ જિલ્લાના ઓડ નગરના પીરવાળી ભાગોળ વિસ્તારમાં એક મકાનને ગોધરા ટ્રેન દુર્ઘટના બાદ આગ લાગી હતી. આ આગમાં મુસ્લિમ સમાજના 23 લોકોને જીવતા સળગાવી દેવામાં આવ્યા હતા. આ 23 લોકોમાં 9 મહિલાઓ અને 9 બાળકોનો પણ સમાવેશ થાય છે. આ કેસમાં 9 લોકોને દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યા હતા જ્યારે 32 આરોપીઓને નિર્દોષ જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા.
7. દીપડા દરવાજા
10 વર્ષ પહેલા ગુજરાતના રમખાણો દરમિયાન તોફાનીઓએ એક જ પરિવારના 11 લોકોની હત્યા કરી નાખી હતી. આ કેસમાં ભાજપના ધારાસભ્ય પ્રહલાદ ગોસા સહિત 85 લોકોને આરોપી બનાવવામાં આવ્યા હતા. રમખાણો સમયે અહીં 26 મુસ્લિમ પરિવારો રહેતા હતા જેમાંથી 50 લોકો નાસી છૂટ્યા હતા પરંતુ યુસુફનો પરિવાર તોફાનીઓનો શિકાર બન્યો હતો. આ કેસમાં 22 લોકોને દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યા હતા અને 61 આરોપીઓને નિર્દોષ જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા.
8. બિલ્કીસ બાનો
વર્ષ 2002માં બિલ્કીસ બાનો પણ ગુજરાતમાં કોમી હિંસાનો ભોગ બની હતી. 3 માર્ચ 2002ના રોજ લગભગ 30 થી 40 લોકોએ બિલ્કીસના પરિવાર પર હુમલો કરીને તેમની હત્યા કરી નાખી હતી. તોફાનીઓએ બિલ્કીસ બાનો સહિત તેના પરિવારની 4 મહિલાઓ પર બળાત્કાર ગુજાર્યો હતો. આ કિસ્સામાં, સુપ્રીમ કોર્ટ 2 મેના રોજ 11 દોષિતોની મુક્તિ સામેની અરજી પર અંતિમ સુનાવણી હાથ ધરશે.
9. બેસ્ટ બેકરી
1 ફેબ્રુઆરી, 2002ના રોજ, ગોધરા ટ્રેન સળગાવાને પગલે થયેલા કોમી રમખાણોમાં વડોદરા નજીક બેસ્ટ બેકરીમાં 14 લોકો બળીને ખાખ થઈ ગયા હતા. બેસ્ટ બેકરીની માલિકી ઝહિરા શેખના પરિવારની હતી અને મૃતકોમાં તેના પરિવારના સભ્યો અને બેકરીમાં કામ કરતા કેટલાક કારીગરો પણ સામેલ હતા. બેસ્ટ બેકરી કેસમાં 14 લોકોના મોત થયા હતા. 4ને દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યા હતા અને 5 આરોપીઓને નિર્દોષ જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા.
સાબરમતી એક્સપ્રેસ સળગાવવાની ઘટના અને કાર સેવકોના મોત બાદ સમગ્ર ગુજરાતમાં વિવિધ સ્થળોએ હિંદુઓ અને મુસ્લિમો વચ્ચે હિંસક અથડામણ થઈ હતી. ત્યારે ગુજરાત સરકાર બે દિવસ સુધી રમખાણોને કાબૂમાં લેવામાં નિષ્ફળ રહી હતી. ત્રીજા દિવસે તોફાનોને કાબૂમાં લેવા માટે સેનાને તૈનાત કરવી પડી હતી.
