મેરીટલ રેપ કેસ : SCમાં કેન્દ્ર સરકારની એફિડેવિટ, જાણો શું કહ્યું

નવી દિલ્હી, 3 ઓક્ટોબર : મેરીટલ રેપ કેસમાં કેન્દ્ર સરકારે સુપ્રીમ કોર્ટમાં એફિડેવિટ દાખલ કરી છે. આમાં, સરકારે કહ્યું છે કે વૈવાહિક બળાત્કારને ગુનો જાહેર કરવાની કોઈ જરૂર નથી, કારણ કે તેના માટે અન્ય શિક્ષાત્મક પગલાં પહેલેથી જ અસ્તિત્વમાં છે. કેન્દ્રએ તેના સોગંદનામામાં એમ પણ કહ્યું હતું કે વૈવાહિક બળાત્કારને અપરાધ જાહેર કરવો એ સુપ્રીમ કોર્ટનો અધિકારક્ષેત્ર નથી. કેન્દ્રએ કહ્યું છે કે આ મામલો કાનૂની કરતાં સામાજિક છે. જેની સીધી અસર સમાજ પર પડશે.

કેન્દ્ર સરકારે ગુરુવારે સુપ્રીમ કોર્ટ સમક્ષ દલીલ કરી હતી કે લગ્નની અંદર બળાત્કાર માટે કડક દંડની જોગવાઈઓ લાગુ કરવાથી લગ્નની સંસ્થા પર ગંભીર સામાજિક-કાનૂની અસરો પડી શકે છે. જો કે, સરકારે સ્વીકાર્યું કે કોઈ પણ પતિને તેની પત્નીની સંમતિનું ઉલ્લંઘન કરવાનો કોઈ મૂળભૂત અધિકાર નથી. આ સાથે સરકારે એમ પણ કહ્યું કે જો અજાણ્યાઓ દ્વારા બળાત્કાર સંબંધિત દંડની જોગવાઈઓ અને કાયદાઓ પતિ વિરુદ્ધ લાગુ કરવામાં આવે છે, તો આ કાયદાઓનો ઉપયોગ વૈવાહિક અને સામાજિક માળખું નષ્ટ કરી શકે છે.

ભારતીય દંડ સંહિતા (IPC) ની કલમ 375 ના અપવાદ 2 ની બંધારણીય માન્યતાને પડકારતી અરજીઓના જવાબમાં સરકાર દ્વારા આ સોગંદનામું સબમિટ કરવામાં આવ્યું છે. IPCની કલમ 375નો અપવાદ 2 પતિઓને બળાત્કારના કેસમાં કાર્યવાહીમાંથી મુક્તિ આપે છે જેમાં પીડિતા તેમની પત્ની હોય. ગૃહ મંત્રાલય દ્વારા દાખલ કરાયેલ એક એફિડેવિટ દ્વારા, સરકારે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે લગ્ન તેની સાથે વિવિધ સામાજિક અપેક્ષાઓ અને જવાબદારીઓ લાવે છે.

જો કે, એવી દલીલ પણ કરવામાં આવી છે કે પુરુષ સાથે લગ્ન કરવાથી સ્ત્રીની સંમતિ આપોઆપ રદ થતી નથી. એફિડેવિટમાં જણાવાયું છે કે લગ્નની અંદર આવી સંમતિના ઉલ્લંઘન માટે બિન-વૈવાહિક સંબંધોને લાગુ પડતા કાનૂની ઉપાયો કરતાં અલગ છે. સરકારે તેના સોગંદનામામાં કહ્યું છે કે વૈવાહિક બળાત્કારનો સામનો કરવા માટે વૈકલ્પિક કાયદાકીય જોગવાઈઓ અસ્તિત્વમાં છે. તેમાં IPCની કલમ 354, 354A, 354B અને 498Aનો સમાવેશ થાય છે. આ સાથે, ઘરેલું હિંસા મહિલા સંરક્ષણ અધિનિયમ, 2005 પણ આ સૂચિમાં સામેલ છે, જે લગ્નમાં સંમતિના ઉલ્લંઘન માટે પર્યાપ્ત કાયદાકીય ઉપાયો પ્રદાન કરે છે.

ભારતીય દંડ સંહિતાની કલમ 375 ની અપવાદ કલમ હેઠળ, જે હવે રદ કરવામાં આવી છે અને હવે ભારતીય ન્યાયિક સંહિતા દ્વારા બદલવામાં આવી છે, પતિ દ્વારા પત્ની સાથે જાતીય સંભોગ અથવા જાતીય પ્રવૃત્તિ, જો તે સગીર ન હોય, તો તે બળાત્કાર ગણાશે નહીં. સર્વોચ્ચ અદાલતે 16 જાન્યુઆરી, 2023 ના રોજ, ભારતીય દંડ સંહિતાની જોગવાઈ સામે કેટલીક અરજીઓ પર કેન્દ્રનો જવાબ માંગ્યો હતો જે પતિને બળજબરીથી જાતીય સંભોગ માટે કાયદાકીય કાર્યવાહીથી રક્ષણ પૂરું પાડે છે જ્યારે પત્ની પુખ્ત વયની થઈ જાય છે. પાછળથી 17 મેના રોજ, તેણે આ મુદ્દા પર BNS જોગવાઈને પડકારતી સમાન અરજી પર કેન્દ્રને નોટિસ પાઠવી હતી.