નેશનલ

‘માનગઢ ધામ’ રાષ્ટ્રીય સ્મારક જાહેર, પીએમ મોદીએ આદિવાસી સમાજના કલ્યાણ માટે લીધી પ્રતિજ્ઞા

વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી આજે રાજસ્થાનના બાંસવાડા જિલ્લામાં સ્થિત માનગઢ ધામ પહોંચ્યા હતા. અહીં તેમણે ‘માનગઢ કી ગૌરવ ગાથા’ કાર્યક્રમમાં ભાગ લીધો હતો. પ્રધાનમંત્રીએ ભીલ સ્વાતંત્ર્ય સેનાની શ્રી ગોવિંદ ગુરુને શ્રદ્ધાંજલિ આપી. ધુની પહોંચ્યા બાદ પૂજા કરી આરતી કરી હતી. વડાપ્રધાને પોતાના સંબોધનમાં કહ્યું કે તેઓ ભાગ્યશાળી છે કે તેમને ફરી એકવાર માનગઢ ધામમાં આવીને શહીદ આદિવાસીઓ સામે માથું નમાવવાનો મોકો મળ્યો છે. તેમણે કહ્યું, ‘આઝાદીના અમૃત ઉત્સવમાં માનગઢ ધામમાં આવવું આપણા બધા માટે પ્રેરણાદાયક અને આનંદદાયક છે. માનગઢ ધામ આદિવાસી નાયકો અને નાયકોની દ્રઢતા, બલિદાન, તપસ્યા અને દેશભક્તિનું પ્રતિબિંબ છે. આ રાજસ્થાન, ગુજરાત, મધ્યપ્રદેશ અને મહારાષ્ટ્રનો સામાન્ય વારસો છે. ભારતનો ઇતિહાસ, વર્તમાન અને ભવિષ્ય આદિવાસી સમાજ વિના પૂર્ણ નથી. ગોવિંદ ગુરુ જેવા મહાન સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓ ભારતની પરંપરાઓ અને આદર્શોના પ્રતિનિધિ હતા. તેઓ કોઈ રજવાડાના રાજા ન હતા, પરંતુ લાખો આદિવાસીઓના હીરો હતા. તેમના જીવનમાં તેણે પોતાનો પરિવાર ગુમાવ્યો, પરંતુ ક્યારેય હિંમત હારી નહીં.

પીએમે કહ્યું કે પહેલા આ આખો વિસ્તાર નિર્જન હતો. આજે ચારે બાજુ હરિયાળી છે. તમે લોકોએ તેને લીલુંછમ કરી દીધું છે, આ માટે આપ સૌના અભિનંદન. અહીં જે વિકાસ થયો તેમાં ગોવિંદ ગુરુના વિચારોનો પ્રચાર પણ થયો. 109 વર્ષ પહેલા 17 નવેમ્બરે અહીં થયેલો નરસંહાર અંગ્રેજોની બર્બરતાની પરાકાષ્ઠા હતી. હજારો મહિલાઓ અને યુવાનોને મોતને ઘાટ ઉતારી દેવામાં આવ્યા હતા. આઝાદી પછી લખાયેલા ઈતિહાસમાં તેમના બલિદાનને સ્થાન મળ્યું નથી. આજે અમૃત મહોત્સવમાં એ ભૂલ સુધારવામાં આવી રહી છે. કેન્દ્ર સરકારે એક નિવેદન જારી કરીને કહ્યું કે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ રાજસ્થાનના માનગઢ ધામને રાષ્ટ્રીય સ્મારક તરીકે જાહેર કર્યું છે. વડાપ્રધાન મોદીએ કહ્યું કે આપણા સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામનું દરેક પૃષ્ઠ, ઈતિહાસનું દરેક પૃષ્ઠ આદિવાસીઓની બહાદુરીથી ભરેલું છે. ગોવિંદ ગુરુનું તે ચિંતન, તે અનુભૂતિ, તેમની ધૂનીના રૂપમાં, માનગઢ ધામમાં અખંડ રીતે પ્રકાશિત થઈ રહી છે. અને તેમની સંપ સભા એટલે કે સમાજના દરેક વર્ગમાં સમરસતાની ભાવના પેદા કરવા સંપ સભાના આદર્શો આજે પણ એકતા, પ્રેમ અને ભાઈચારા માટે પ્રેરણાદાયી છે.

વડાપ્રધાને કહ્યું કે 1780માં તિલકા માંઝીના નેતૃત્વમાં સંથાલમાં દામીન યુદ્ધ થયું હતું. 1830-32માં, દેશે બુધુ ભગતના નેતૃત્વમાં લારકા આંદોલન જોયું. 1855માં આઝાદીની એ જ જ્યોત સિદ્ધુ-કાન્હુ ક્રાંતિના રૂપમાં પ્રગટી. ભગવાન બિરસા મુંડાએ લાખો આદિવાસીઓમાં આઝાદીની જ્યોત પ્રજ્વલિત કરી. આજથી થોડા દિવસો પછી, 15 નવેમ્બરે, ભગવાન બિરસા મુંડાની જન્મજયંતિ પર દેશ આદિવાસી ગૌરવ દિવસની ઉજવણી કરશે. આદિવાસી સમાજના ભૂતકાળ અને ઈતિહાસને લોકો સુધી લઈ જવા માટે આજે દેશભરમાં આદિવાસી સ્વાતંત્ર્ય સેનાનીઓને સમર્પિત વિશેષ સંગ્રહાલયો બનાવવામાં આવી રહ્યા છે. દેશમાં આદિવાસી સમાજની વ્યાપ અને ભૂમિકા એટલી મોટી છે કે આપણે તેના માટે સમર્પિત ભાવના સાથે કામ કરવાની જરૂર છે. રાજસ્થાન અને ગુજરાતથી લઈને ઉત્તરપૂર્વ અને ઓડિશા સુધી, દેશ આજે વિવિધ આદિવાસી સમાજની સેવા કરવા સ્પષ્ટ નીતિ સાથે કામ કરી રહ્યો છે. દેશમાં વન વિસ્તારો પણ વધી રહ્યા છે, જંગલની સંપત્તિનું પણ રક્ષણ થઈ રહ્યું છે, સાથે જ આદિવાસી વિસ્તારો પણ #DigitalIndia સાથે જોડાઈ રહ્યા છે. પરંપરાગત કૌશલ્યોની સાથે આદિવાસી યુવાનોને આધુનિક શિક્ષણની તકો પણ મળે છે, આ માટે એકલવ્ય આદિવાસી શાળાઓ પણ ખોલવામાં આવી રહી છે.

આ દરમિયાન રાજસ્થાનના મુખ્યમંત્રી અશોક ગેહલોત, મધ્યપ્રદેશના મુખ્યમંત્રી શિવરાજ સિંહ ચૌહાણ અને ગુજરાતના મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્રભાઈ પટેલ પણ વડાપ્રધાન સાથે હાજર રહ્યા હતા. વડાપ્રધાન મોદી માટે માનગઢ ધામ અને આદિવાસી સમાજનું શું મહત્વ છે તે પણ તેમણે તાજેતરમાં જ તેમના ‘મન કી બાત’ કાર્યક્રમમાં વ્યક્ત કર્યું હતું. વડાપ્રધાને કહ્યું હતું- આદિવાસી સમાજ પ્રકૃતિનો રક્ષક છે અને સમુદાય ધરતી માતાનો સેવક છે. દરેક વ્યક્તિએ તેમની પાસેથી પર્યાવરણ સંરક્ષણનું કામ શીખવું જોઈએ.માનગઢ ધામનો પણ આઝાદી પહેલાનો જૂનો ઈતિહાસ છે. અહીં, 109 વર્ષ પહેલા, માનગઢ ટેકરીમાં, અંગ્રેજી સેનાએ આદિવાસી નેતા અને સામાજિક કાર્યકર ગોવિંદ ગુરુના 1500 સમર્થકોને ગોળીઓથી મારી નાખ્યા હતા. ગોવિંદ ગુરુની પ્રેરણાથી આદિવાસી સમાજના લોકોએ અંગ્રેજોની દમનકારી નીતિઓ સામે ‘ભગત આંદોલન’ શરૂ કર્યું. ગોવિંદ ગુરુ લોકોને ડ્રગ્સથી દૂર રહેવા અને શાકાહાર અપનાવવા માટે પ્રેરિત કરતા હતા. તે જ સમયે, તેઓ બાંસવાડા, ડુંગરપુર, સંતરામપુર અને કુશલગઢના રજવાડાઓ દ્વારા કરવામાં આવતી બંધુઆ મજૂરી સામે અવાજ ઉઠાવી રહ્યા હતા.

આ પણ વાંચો : ફરી એકવાર એલપીજી સિલિન્ડરના ભાવમાં આજે થયો ઘટાડો, જાણો કોણે મળશે રાહત ?

Back to top button