મમતાએ સ્ક્રિપ્ટ લખી, નીતિશે ભૂમિકા ભજવી અને ગઠબંધનની ફિલ્મ રિલીઝ પહેલા ફ્લોપ

બિહાર, 27 જાન્યુઆરી 2024: ભાજપને હરાવવા માટે એકબીજાના વિરોધી પક્ષો એકસાથે ઉભા જોવા મળી રહ્યા છે તેમ છતાં કોંગ્રેસ અને અન્ય પક્ષો વચ્ચે બેઠકોની વહેંચણીને લઈને જંગ ચાલી રહ્યો છે. અનેક બેઠકો બાદ પણ બેઠક વહેંચણી અંગે કોઈ ચર્ચા થઈ શકી નથી. આ દરમિયાન, મમતા બેનર્જીના લોકસભા ચૂંટણી એકલા લડવાના નિર્ણયથી કોંગ્રેસ સહિત ભારતીય ગઠબંધનને મોટો ફટકો પડ્યો છે. બીજી તરફ નીતીશ પણ દૂર જતા જોવા મળી રહ્યા છે.

ભાજપ અને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના વિજય રથને રોકવા માટે ‘ઈન્ડિયા એલાયન્સ’ની રચના કરવામાં આવી હતી. જેમાં આમ આદમી પાર્ટી, સમાજવાદી પાર્ટી, ટીએમસી, આરજેડી, જેડીયુ, એનસીપી સહિત અનેક પાર્ટીઓનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો હતો. બિહારના મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમારની ભારત મહાગઠબંધનની રચનામાં સૌથી મોટી અને મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા હતી. તેમણે તમામ પ્રાદેશિક પક્ષોને એકત્ર કરવાની જવાબદારી ઉપાડી અને 2 જૂન, 2023ના રોજ બિહારના પટનામાં ‘ઈન્ડિયા એલાયન્સ’ની રચના કરી.

23 જૂને રાજધાની પટનામાં આ ગઠબંધનની પ્રથમ રેલી યોજાઈ હતી. આ ગઠબંધનની ચર્ચા સમગ્ર દેશમાં થવા લાગી. દેશ
જો કે આ મહાગઠબંધનમાં સીટોની વહેંચણી મોટો મુદ્દો છે. ભાજપને હરાવવા માટે એકબીજાના વિરોધી પક્ષો એકસાથે ઉભા જોવા મળી રહ્યા છે તેમ છતાં કોંગ્રેસ અને અન્ય પક્ષો વચ્ચે બેઠકોની વહેંચણીને લઈને જંગ ચાલી રહ્યો છે. અનેક બેઠકો બાદ પણ બેઠક વહેંચણી અંગે કોઈ ચર્ચા થઈ શકી નથી. દરમિયાન, મમતા બેનર્જીના લોકસભા ચૂંટણી એકલા લડવાના નિર્ણયથી કોંગ્રેસ સહિત ગઠબંધનને મોટો ફટકો પડ્યો છે. બીજી તરફ નીતીશ પણ દૂર જતા જોવા મળી રહ્યા છે.

મમતાને નીતીશ સ્વીકાર્ય નહીં !

દરેક વ્યક્તિ એ વાતથી વાકેફ છે કે નીતીશ કુમારની શરૂઆતથી જ વડાપ્રધાન બનવાની ઈચ્છા હતી.નીતીશ કુમાર ઈચ્છતા હતા કે જો તેઓ ‘ઈન્ડિયા એલાયન્સ’ તરફથી પીએમ પદના ઉમેદવાર ન બને તો તેઓ આ સંગઠનના અધ્યક્ષ અથવા સંયોજકની ભૂમિકા ભજવે. કોંગ્રેસ પણ નીતિશને સંયોજક બનાવવા તૈયાર હતી. આ માટે કોંગ્રેસે અન્ય 13 પક્ષોને પણ મનાવી લીધા હતા, પરંતુ મમતા આ માટે તૈયાર નહોતા.

જ્યારે દિલ્હીમાં ઈન્ડિયા એલાયન્સની બેઠક યોજાઈ હતી, ત્યારે મમતાએ દિલ્હીના મુખ્યમંત્રી અરવિંદ કેજરીવાલ સાથે મળીને પીએમ પદ માટે ખડગેનું નામ આગળ કર્યું હતું, પરંતુ ખડગે અને કોંગ્રેસ બંનેએ તેનો ઇનકાર કર્યો હતો. આ પછી જ્યારે અધ્યક્ષ માટે ખડગેનું નામ નક્કી કરવામાં આવ્યું ત્યારે કોંગ્રેસે તેનો પણ ઇનકાર કરી દીધો હતો. કારણ કે તે સ્થિતિમાં નીતિશ સંયોજક બનવા તૈયાર ન હતા. વાસ્તવમાં, જાતિ ગણતરી અને ઓબીસી અનામતના મુદ્દે તેમના વિરોધને કારણે મમતા નીતીશનું નેતૃત્વ બિલકુલ ઇચ્છતી ન હતી. આ પછી, મમતા અને નીતિશ વચ્ચેના મતભેદો ભારત ગઠબંધન માટે સમસ્યા બની ગયા.

મમતા ચૂંટણી પહેલા ગઠબંધનની તરફેણમાં ન હતી- સૂત્ર

બીજી તરફ ટીએમસીના સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર મમતા બેનર્જી ઈચ્છતા ન હતા કે લોકસભા ચૂંટણી પહેલા ગઠબંધન થાય. મમતા ઈચ્છતી હતી કે દરેક વ્યક્તિ એકબીજાને મૌખિક રીતે સપોર્ટ કરે. એટલે કે તમામ પક્ષોએ પોતપોતાના રાજ્યોમાં એકલા હાથે ચૂંટણી લડવી જોઈએ અને એકબીજાને માત્ર મૌખિક સમર્થન આપવું જોઈએ. ચૂંટણીના પરિણામો આવ્યા બાદ જ 2024માં બનેલી સરકારમાં જેમની પાસે જેટલી સીટો હશે તેને સમાન ભૂમિકા આપવામાં આવશે. મમતા ઈચ્છતી હતી કે કોંગ્રેસ 200 બેઠકો પર ચૂંટણી લડે અને બાકીની બેઠકો પ્રાદેશિક પક્ષો માટે છોડે.

કોંગ્રેસને આ વાતનો પવન મળતાં જ તેણે પોતાની સ્ક્રિપ્ટ તૈયાર કરી લીધી. કોંગ્રેસે શક્ય તેટલી વધુ બેઠકો પર ચૂંટણી લડવાનું નક્કી કર્યું છે. પરંતુ સહયોગી પક્ષો આ માટે તૈયાર ન હતા. યુપી, બિહાર, પશ્ચિમ બંગાળ અને પંજાબમાં પાર્ટી વધુ સીટોની માંગ કરી રહી હતી, જ્યારે અન્ય પાર્ટીઓ તેના માટે તૈયાર ન હતી.

કોંગ્રેસના વલણથી અન્ય પક્ષો નારાજ

દરમિયાન કોંગ્રેસે તેની ભારત જોડો ન્યાય યાત્રાનું આયોજન કર્યું હતું. આ માટે કોંગ્રેસે પ્રાદેશિક પક્ષો સાથે વાત કરવા માટે એક કમિટીની રચના કરી હતી, પરંતુ યાત્રા શરૂ કરતા પહેલા કોંગ્રેસના કોઈપણ નેતાએ પ્રાદેશિક પક્ષોને સંપૂર્ણ વિશ્વાસમાં લીધા ન હતા, માત્ર પત્ર દ્વારા યાત્રાની માહિતી આપી હતી. કોંગ્રેસના આ વલણથી નીતિશ અને મમતા સહિત તમામ પક્ષોના નેતાઓ નારાજ થયા હતા.

મમતાએ ગઠબંધન છોડવાનો નિર્ણય કર્યો

કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે આ પછી જ મમતા બેનર્જીએ સીએમ નીતીશ અને કેજરીવાલને સ્પષ્ટ કરી દીધું હતું કે તેઓ ઈન્ડિયા એલાયન્સ સાથે લોકસભા ચૂંટણી નહીં લડે. આગળ જઈને નીતિશ અને કેજરીવાલ પોતાની ઈચ્છા મુજબ પોતાના નિર્ણય લઈ શકે છે. આ પછી જ આમ આદમી પાર્ટીએ પંજાબની તમામ સીટો પર ચૂંટણી લડવાનો નિર્ણય કર્યો.

ગઠબંધનને લઈને નીતીશ મૂંઝવણમાં

આખરે ગઠબંધન ધીમે ધીમે છુટૂ પડતું લાગ્યું. જેના કારણે નીતિશ પણ મુશ્કેલીમાં મુકાઈ ગયા હતા. તેને લાગવા માંડ્યું કે ન તો તેના દ્વારા લખાયેલી સ્ક્રિપ્ટ સ્વીકારવામાં આવી રહી છે અને ન તો ભારત જોડાણ કે જેમાં તેનું હીરો બનવાનું સપનું પૂરું થઈ રહ્યું છે. આ પછી નીતિશે ફરી એકવાર વાપસી કરવાનો નિર્ણય લીધો અને પોતાને ભારત ગઠબંધનથી અલગ કરવાનો નિર્ણય લીધો.

નીતિશની પાવરફુલ સ્ક્રિપ્ટ ફ્લોપ થઈ

જો કે, એવું માનવામાં આવતું હતું કે નીતિશ કુમાર દ્વારા લખવામાં આવેલી સ્ક્રિપ્ટ ખરેખર શક્તિશાળી બની હોત જો કોંગ્રેસ સહિત તમામ વિપક્ષી પાર્ટીઓ એકસાથે આવી હોત અને આ સ્ક્રિપ્ટ અનુસાર તેમની ભૂમિકા ભજવી હોત. નીતિશની આ સ્ક્રિપ્ટ ચૂંટણીના મેદાનમાં ભાજપને સખત સ્પર્ધા આપી શકી હોત, જેનાથી 2024માં ભાજપને ફટકો પડ્યો હોત.

નીતિશ સાથે જવું ભાજપની મજબૂરી!

તેને મજબૂરી કહો કે બીજું કંઈક, નીતિશ કુમાર ભાજપ માટે ફાયદાકારક છે. તેમને સાથે લીધા વિના બીજેપી માટે બિહારમાંથી પસાર થવું મુશ્કેલ છે. તેને ધ્યાનમાં રાખીને પાર્ટીએ સર્વે કરવાનો નિર્ણય કર્યો હતો. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, બીજેપીએ બિહારમાં એક સર્વે કરાવ્યો હતો જેમાં જાણવા મળ્યું હતું કે પાર્ટી ગમે તેટલી કોશિશ કરે, તે રાજ્યમાં માત્ર 20, 21 સીટો જ જીતી શકશે. પરંતુ જો તે નીતીશ સાથે ચૂંટણી લડશે તો પાર્ટીને વધુ ફાયદો થશે. ભાજપે 2019ની ચૂંટણી નીતિશ સાથે મળીને લડી હતી. આ ચૂંટણીમાં ભાજપ અને નીતિશના ગઠબંધનને 40માંથી 39 બેઠકો મળી હતી.

ભારત ગઠબંધન બેઠકો પર વાટાઘાટો કરવામાં સક્ષમ નથી

ભારત ગઠબંધનમાં સૌથી મોટી સમસ્યા સીટોની હતી. પશ્ચિમ બંગાળમાં કોંગ્રેસ 6 સીટો માંગી રહી હતી જ્યારે ટીએમસી તેને માત્ર 2 સીટો આપવા તૈયાર હતી. આ દરમિયાન કોંગ્રેસના નેતા અધીર રંજન ચૌધરી સતત મમતા બેનર્જી પર શાબ્દિક પ્રહારો કરી રહ્યા હતા. પરિણામે, ટીએમસી ગઠબંધનથી અલગ થઈ ગઈ. ઉત્તર પ્રદેશ અને મહારાષ્ટ્રમાં સીટોની વહેંચણીના મુદ્દે ભારતીય ગઠબંધન હજુ પણ જીવંત હોવા છતાં અખિલેશ કોંગ્રેસ માટે માત્ર દસ-બાર બેઠકો છોડવા તૈયાર છે, જ્યારે મહારાષ્ટ્રમાં ઉદ્ધવની શિવસેનાએ 23 બેઠકો પર ચૂંટણી લડવાનો દાવો કર્યો છે. આવી સ્થિતિમાં એવી અટકળો લગાવવામાં આવી રહી છે કે આગામી સમયમાં કોંગ્રેસ માટે અહીં પણ મુશ્કેલી સર્જાઈ શકે છે.