માલદીવે ચીન સાથે વધારી મિત્રતા, ડ્રેગનનું ‘ઈન્ટેલિજન્સ શિપ’ માલે તરફ વધી રહ્યું છે આગળ

23 જાન્યુઆરી 2024:ભારત સાથે તણાવ વધ્યા બાદ માલદીવની ચીન સાથે મિત્રતા વધી રહી છે. પરિણામ એ છે કે ચીનનું સંશોધન જહાજ માલદીવ તરફ આગળ વધી રહ્યું છે. ચીનનું સંશોધન જહાજ ‘જિઆંગ યાંગ હોંગ 03’ માલદીવની રાજધાની માલે તરફ આગળ વધી રહ્યું છે. ભારતીય નૌકાદળ આ બાબતથી વાકેફ છે અને તેની નજીકથી નજર રાખી રહી છે. આ જહાજ એ જ પ્રકારનું છે જે શ્રીલંકા પાસે જોવા મળ્યું હતું અને ભારતે તેની સામે વાંધો ઉઠાવ્યો હતો.

સંરક્ષણ સૂત્રોએ જણાવ્યું છે કે ભારતીય નૌકાદળ ચીનના સંશોધન જહાજથી વાકેફ છે અને તેની હિલચાલ પર નજર રાખી રહી છે. સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે અત્યાર સુધી, ‘ઇન્ડિયન એક્સક્લુઝિવ ઇકોનોમિક ઝોન’ (EEZ) ની અંદર જહાજ દ્વારા કોઈપણ પ્રકારની સંશોધન પ્રવૃત્તિ હાથ ધરવાનો કોઈ કેસ પ્રકાશમાં આવ્યો નથી. ચાઈનીઝ રાઈઝર જહાજ થોડા અઠવાડિયામાં માલદીવ પહોંચે તેવી અપેક્ષા છે.

માલદીવ સાથે ભારતનો તણાવ

ભારત અને માલદીવ વચ્ચેના સંબંધો ખૂબ જ તંગ ચાલી રહ્યા છે. ચીન આનો ફાયદો ઉઠાવી શકે તેવી પણ આશંકા છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ લક્ષદ્વીપની મુલાકાતને લઈને કરેલી વિવાદાસ્પદ ટીપ્પણીને કારણે સંબંધો ખૂબ જ વણસેલા છે. માલદીવના રાષ્ટ્રપતિ મોહમ્મદ મોઇઝુના કારણે પણ સંબંધો બગડવા લાગ્યા છે, કારણ કે તેઓ ચીન તરફી નેતા તરીકે ઓળખાય છે. ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન મોઇજ્જુએ ‘ઇન્ડિયા આઉટ’ અભિયાન ચલાવ્યું હતું, જેના કારણે તેમની સરકાર બની હતી.

રાષ્ટ્રપતિ બન્યા બાદ મોઇજ્જુની પ્રથમ વિદેશ યાત્રા ચીનની હતી. તાજેતરમાં, ભારતનું નામ લીધા વિના મોહમ્મદ મોઇઝુએ કહ્યું હતું કે અમને ધમકાવવાનો કોઈને અધિકાર નથી. તેણે માલદીવની સુરક્ષા માટે તૈનાત ભારતીય સૈનિકોને પણ માલે છોડી દેવા કહ્યું. માલદીવ આવા વ્યૂહાત્મક સ્થાન પર સ્થિત છે, જેના કારણે ત્યાં ભારતની હાજરી સુરક્ષા માટે ખતરો છે. ચીન પણ આ વાત સારી રીતે જાણે છે, તેથી જ તે જહાજો મોકલી રહ્યું છે.

શ્રીલંકાએ પહેલાથી જ ચીનના જહાજોને એન્ટ્રી આપી દીધી

ચીનનું જહાજ એવા સમયે માલદીવ પહોંચી રહ્યું છે જ્યારે ગયા વર્ષે જ શ્રીલંકાની સરકારે ચીનના એક જહાજને ટાપુના પશ્ચિમી તટ પર દરિયાઈ સંશોધન કરવાની પરવાનગી આપી હતી. ચીનના જહાજે શ્રીલંકાની દેખરેખ હેઠળ બે દિવસ સુધી સંશોધન કર્યું હતું. તે સમયે જે ચીની જહાજ મોકલવામાં આવ્યું હતું તેનું નામ ‘Xi Yan 6’ હતું. એવું પણ કહેવામાં આવ્યું હતું કે તે ચીનનું જાસૂસી જહાજ હતું. શ્રીલંકાએ પહેલાથી જ ચીની જહાજોને કોલંબોના મુખ્ય બંદરમાં પ્રવેશવાની મંજૂરી આપી દીધી છે.

ભારત પહેલાથી જ હિંદ મહાસાગરમાં ચીનની વધતી હાજરી અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી ચૂક્યું છે. ભારત શ્રીલંકામાં ચીનના વધતા પ્રભાવથી ચિંતિત છે કારણ કે આ ટાપુ દેશ ખૂબ નજીક સ્થિત છે. એટલું જ નહીં પરંતુ પૂર્વ-પશ્ચિમ આંતરરાષ્ટ્રીય જહાજ માર્ગો પણ અહીંથી પસાર થાય છે. વેપારની દ્રષ્ટિએ આ સૌથી મહત્વપૂર્ણ દરિયાઈ માર્ગોમાંથી એક છે. ભારતને આશંકા છે કે ચીન શ્રીલંકામાં પોતાનો અડ્ડો સ્થાપિત કરી શકે છે, જેના કારણે સુરક્ષા જોખમમાં આવી શકે છે.