લોકસભા ચૂંટણી-2024: ચૂંટણી પંચે પ્રચારમાં બાળકોના ઉપયોગ પર મૂક્યો પ્રતિબંધ

• ચૂંટણી સાથે સંબંધિત કામગીરીઓ અથવા અભિયાનની પ્રવૃત્તિઓમાં બાળકોનાં ઉપયોગ પ્રત્યે શૂન્ય સહિષ્ણુતા; પક્ષો, ઉમેદવારો અને ચૂંટણી તંત્રને નિર્દેશો જારી 
• રાજકીય પક્ષો અને ઉમેદવારોએ કોઈ પણ રીતે રાજકીય પ્રચાર અને રેલીઓમાં બાળકોનો ઉપયોગ કરવાનું ટાળવું જોઈએ: આયોગ  

નવી દિલ્હી, 5 ફેબ્રુઆરી: પ્રચારના પ્રવચનના ઘટતા સ્તરને પહોંચી વળવા અને વિકલાંગ વ્યક્તિઓ (PWD) પ્રત્યે આદરપૂર્ણ વાર્તાલાપ જાળવવા માટે પક્ષો અને ઉમેદવારોને તેના અગાઉના નિર્દેશોના અનુસંધાનમાં, ભારતના ચૂંટણી પંચે ચૂંટણી સંબંધિત કોઈપણ પ્રવૃત્તિઓમાં બાળકોના ઉપયોગ અંગે કડક નિર્દેશો જારી કર્યા છે. રાજકીય પક્ષોને સલાહ આપવામાં આવી છે કે, બાળકોનો ચૂંટણી પ્રચારમાં કોઈપણ સ્વરૂપે ઉપયોગ ન કરવો, જેમાં પોસ્ટરો/પત્રિકાઓનું વિતરણ અથવા સૂત્રોચ્ચાર, પ્રચાર રેલીઓ, ચૂંટણી સભાઓ વગેરેમાં ભાગ લેવો વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. પંચે પક્ષો અને ઉમેદવારો દ્વારા ચૂંટણી પ્રક્રિયા દરમિયાન બાળકોના કોઈપણ રીતે ઉપયોગ કરવા માટે ‘શૂન્ય સહિષ્ણુતા’ વલણ વ્યક્ત કર્યું છે.

Election Commission of India has issued strict directives regarding use of children in any election-related activities. Political parties have been advised not to use children in election campaigns in any form whatsoever including distribution of posters/pamphlets or to… pic.twitter.com/aEiFWwzZpE

— ANI (@ANI) February 5, 2024

ચૂંટણી પંચે આપેલી સૂચનાઓમાં નીચેની બાબતો પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો

1. ચૂંટણી સંબંધિત પ્રવૃત્તિઓમાં બાળ ભાગીદારી પર પ્રતિબંધ: રાજકીય પક્ષોને સ્પષ્ટ નિર્દેશ આપવામાં આવે છે કે, રેલીઓ, સૂત્રોચ્ચાર, પોસ્ટરો કે પત્રિકાઓનું વિતરણ કે ચૂંટણી સંબંધિત અન્ય કોઈ પ્રવૃત્તિ સહિત કોઈપણ પ્રકારના ચૂંટણી પ્રચારમાં બાળકોને સામેલ ન કરવા. રાજકીય નેતાઓ અને ઉમેદવારોએ બાળકોને કોઈપણ રીતે પ્રચારની પ્રવૃત્તિઓ માટે ઉપયોગ કરવો નહીં, જેમાં બાળકને તેમના હાથમાં રાખવું, બાળકને વાહનમાં લઈ જવું અથવા રેલીઓમાં લઈ જવું વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.

2. આ પ્રતિબંધ બાળકોના ઉપયોગ સુધી વિસ્તરે છે, જેમાં કવિતા, ગીતો, બોલાયેલા શબ્દો, રાજકીય પક્ષ/ઉમેદવારના પ્રતીકચિહ્નોનું પ્રદર્શન, રાજકીય પક્ષની વિચારધારાનું પ્રદર્શન, રાજકીય પક્ષની સિદ્ધિઓને પ્રોત્સાહન આપવું અથવા વિરોધી રાજકીય પક્ષો/ઉમેદવારોની ટીકા કરવી વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.

જો કે, રાજકીય નેતાની નજીકમાં તેમના માતાપિતા અથવા વાલી સાથે બાળકની હાજરી અને રાજકીય પક્ષ દ્વારા ચૂંટણી પ્રચારની કોઈપણ પ્રવૃત્તિમાં સામેલ ન હોય તેવા બાળકની માત્ર હાજરીને માર્ગદર્શિકાના ઉલ્લંઘન તરીકે ગણવામાં આવશે નહીં.

3. કાનૂની અનુપાલન: બાળ મજૂરી (પ્રતિબંધ અને નિયમન) સુધારા અધિનિયમ, 2016માં સુધારા મુજબ બાળ મજૂરી (પ્રતિબંધ અને નિયમન) અધિનિયમ, 1986નું ચુસ્તપણે પાલન થાય તે સુનિશ્ચિત કરવું જરૂરી છે. કમિશનના નિર્દેશોમાં માનનીય બોમ્બે હાઈકોર્ટે 4 ઓગસ્ટ, 2014ના રોજ 2012ની PIL નં. 127 (ચેતન રામલાલ ભૂતડા વિ. સ્ટેટ ઓફ મહારાષ્ટ્ર અને અન્ય)માં તેના આદેશમાં પણ પ્રકાશ પાડ્યો હતો, જેમાં એ સુનિશ્ચિત કરવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો કે રાજકીય પક્ષો ચૂંટણી સંબંધિત કોઈપણ પ્રવૃત્તિઓમાં સગીર બાળકોની ભાગીદારીની મંજૂરી ન આપે.

ચૂંટણી પંચે તમામ ચૂંટણી અધિકારીઓ અને મશીનરીને સ્પષ્ટ નિર્દેશ આપ્યો છે કે તેઓ ચૂંટણી સંબંધિત કામ અથવા પ્રવૃત્તિઓ દરમિયાન બાળકોને કોઈપણ ક્ષમતામાં સામેલ કરવાથી દૂર રહે. જિલ્લા ચૂંટણી અધિકારીઓ અને રિટર્નિંગ ઓફિસરોએ બાળ મજૂરીને લગતા તમામ સંબંધિત કાયદાઓ અને કાયદાઓનું પાલન સુનિશ્ચિત કરવાની વ્યક્તિગત જવાબદારી નિભાવવાની રહેશે. તેમના અધિકારક્ષેત્ર હેઠળ ચૂંટણી તંત્ર દ્વારા આ જોગવાઈઓના કોઈપણ ઉલ્લંઘનના પરિણામે કડક શિસ્તભંગની કાર્યવાહી કરવામાં આવશે.

આ પણ જુઓ: ચૂંટણી પહેલા પાકિસ્તાન ભડકે બળ્યું, આતંકવાદી હુમલામાં 10 પોલીસકર્મીઓનાં મૃત્યુ