ISROએ ફરી રચ્યો ઇતિહાસ: SSLV-D3 રોકેટ અને અર્થ ઓબ્ઝર્વેશન સેટેલાઇટ EOS-8 સફળતાપૂર્વક લોન્ચ
- પેસેન્જર સેટેલાઇટ તરીકે એક નાનો ઉપગ્રહ SR-0 DEMOSAT પણ લોન્ચ કરવામાં આવ્યો
શ્રીહરિકોટા, 16 ઓગસ્ટ: ઇન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઇઝેશન (ISRO)એ આજે શુક્રવારે સવારે 9:17 વાગ્યે શ્રીહરિકોટાના સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરથી SSLV-D3 રોકેટ સફળતાપૂર્વક લોન્ચ કર્યું છે. આ રોકેટની અંદર એક નવું અર્થ ઓબ્ઝર્વેશન સેટેલાઇટ EOS-8 લોન્ચ કરવામાં આવ્યું છે. આ ઉપરાંત પેસેન્જર સેટેલાઇટ તરીકે એક નાનો ઉપગ્રહ SR-0 DEMOSAT પણ લોન્ચ કરવામાં આવ્યો છે. બંને ઉપગ્રહોને પૃથ્વીથી 475 કિલોમીટરની ઉંચાઈ પર ગોળાકાર ભ્રમણકક્ષામાં ગોઠવવામાં આવ્યા છે.
#WATCH | ISRO (Indian Space Research Organisation) launches the third and final developmental flight of SSLV-D3/EOS-08 mission, from the Satish Dhawan Space Centre in Sriharikota, Andhra Pradesh.
(Video: ISRO/YouTube) pic.twitter.com/rV3tr9xj5F
— ANI (@ANI) August 16, 2024
ISROનું SSLV-D3 રોકેટની સાથે દેશને એક નવું ઓપરેશનલ રોકેટ મળ્યું છે. આ સાથે EOS-8 અર્થ ઓબ્ઝર્વેશન સેટેલાઇટને અવકાશમાં મોકલવામાં આવ્યો છે, જે કુદરતી આફતોનું એલર્ટ આપશે. આ મિશનનું આયુષ્ય એક વર્ષનું છે. સફળ પ્રક્ષેપણ પછી, ઈસરોના વડા ડૉ. એસ. સોમનાથે કહ્યું હતું કે, અમારું લોન્ચિંગ યોગ્ય છે. સેટેલાઇટ યોગ્ય જગ્યાએ પહોંચી ગયો છે. હવે આપણે કહી શકીએ કે SSLV રોકેટની ત્રીજી નિદર્શન ઉડાન સફળ રહી છે. હવે અમે આ રોકેટની તકનીકી માહિતી ઉદ્યોગ સાથે શેર કરીશું. જેથી મહત્તમ માત્રામાં રોકેટ બનાવી શકાય અને નાના ઉપગ્રહોના લોન્ચિંગમાં વધારો થઈ શકે છે.
SSLV-D3/EOS-08 Mission:
✅The third developmental flight of SSLV is successful. The SSLV-D3 🚀placed EOS-08 🛰️ precisely into the orbit.
🔹This marks the successful completion of ISRO/DOS’s SSLV Development Project.
🔸 With technology transfer, the Indian industry and…
— ISRO (@isro) August 16, 2024
SSLV-D3 રોકેટ શું છે?
SSLV એટલે સ્મોલ સેટેલાઇટ લોન્ચ વ્હીકલ અને D3 એટલે ત્રીજી ડેમોન્સ્ટ્રેશન ફ્લાઇટ. આ રોકેટનો ઉપયોગ મિની, માઈક્રો અને નેનો સેટેલાઈટ લોન્ચ કરવા માટે કરવામાં આવશે. આની મદદથી 500 કિગ્રા વજનના ઉપગ્રહોને 500 કિમીની નીચે પૃથ્વીની ભ્રમણકક્ષામાં મોકલી શકાય છે અથવા 300 કિગ્રા વજનવાળા ઉપગ્રહોને સૂર્યની સમકાલીન ભ્રમણકક્ષામાં મોકલી શકાય છે. આ ભ્રમણકક્ષાની ઊંચાઈ 500 કિલોમીટરથી વધુ છે. આ લોન્ચિંગમાં તે 475 કિલોમીટરની ઉંચાઈ સુધી પહોંચશે. ત્યાં પહોંચ્યા બાદ તે સેટેલાઇટ છોડી દેશે.
SSLV રોકેટની લંબાઈ 34 મીટર છે. તેનો વ્યાસ 2 મીટર છે. SSLVનું વજન 120 ટન છે. SSLV 500 કિમીના અંતરે 10થી 500 કિગ્રાના પેલોડ પહોંચાડી શકે છે. SSLV માત્ર 72 કલાકમાં તૈયાર છે. SSLV શ્રીહરિકોટામાં સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરના લોન્ચ પેડ 1 પરથી લોન્ચ કરવામાં આવ્યું છે.
EOS-8 સેટેલાઇટથી કુદરતી આફતોનું એલર્ટ મળશે
અર્થ ઓબ્ઝર્વેશન સેટેલાઇટ એટલે કે EOS-8 પર્યાવરણીય દેખરેખ, આપત્તિ વ્યવસ્થાપન અને તકનીકી પ્રદર્શન માટે કામ કરશે. 175.5 કિગ્રા વજન ધરાવતા આ ઉપગ્રહમાં ત્રણ અત્યાધુનિક પેલોડ છે – ઇલેક્ટ્રો ઓપ્ટિકલ ઇન્ફ્રારેડ પેલોડ (EOIR), ગ્લોબલ નેવિગેશન સેટેલાઇટ સિસ્ટમ રિફ્લેકમેટ્રી પેલોડ (GNSS-R) અને SiC UV ડોસીમીટર. આમાં, EOIR દિવસ અને રાત્રિ દરમિયાન મધ્ય અને લાંબા તરંગ ઇન્ફ્રારેડ ફોટોગ્રાફ્સ લેશે.
પૃથ્વીને કુદરતી આફતોથી બચાવશે
આ તસવીરો આપત્તિઓ વિશે માહિતી આપશે. જંગલની આગની જેમ, જ્વાળામુખીની પ્રવૃત્તિઓ. GNSS-R દ્વારા દરિયાની સપાટી પરના પવનનું વિશ્લેષણ કરવામાં આવશે. જમીનની ભેજ અને પૂરને શોધી કાઢવામાં આવશે. જ્યારે અલ્ટ્રાવાયોલેટ કિરણોત્સર્ગનું પરીક્ષણ SiC UV ડોસીમીટર વડે કરવામાં આવશે. જે ગગનયાન મિશનમાં મદદ કરશે.
કોમ્યુનિકેશન અને પોઝિશનિંગમાં મદદ કરશે
EOS-8 સેટેલાઈટ પૃથ્વીની ઉપરની નીચી ભ્રમણકક્ષામાં એટલે કે 475 કિલોમીટરની ઊંચાઈએ ફરશે. અહીંથી આ સેટેલાઇટ અન્ય ઘણી ટેક્નિકલ મદદ પણ આપશે. ઇન્ટિગ્રેટેડ એવિયોનિક્સ સિસ્ટમની જેમ. તેની અંદર કોમ્યુનિકેશન, બેઝબેન્ડ, સ્ટોરેજ એન્ડ પોઝિશનિંગ (CBSP) પેકેજ છે એટલે કે એક એકમ અનેક પ્રકારના કામ કરી શકે છે. તેમાં 400 GB ડેટા સ્ટોરેજની ક્ષમતા છે.
મિશનથી દેશને કેટલો ફાયદો થશે?
આ મિશનનું આયુષ્ય એક વર્ષનું છે. SSLV-D3ના આ પ્રક્ષેપણ પછી, SSLV ને સંપૂર્ણ રીતે કાર્યરત રોકેટનો દરજ્જો મળશે. આ પહેલા પણ આ રોકેટની બે ઉડાન થઈ ચૂકી છે. SSLV-D1ની પ્રથમ ઉડાન 7 ઓગસ્ટ 2022 ના રોજ થઈ હતી. આગામી ફ્લાઇટ એટલે કે SSLV-D2 10 ફેબ્રુઆરી 2023ના રોજ કરવામાં આવી હતી. તેમાં ત્રણ સેટેલાઇટ મોકલવામાં આવ્યા હતા. EOS-07, Janus-1 અને AzaadiSAT-2.
આ રોકેટ PSLV કરતાં પાંચ-છ ગણું સસ્તું
આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે નાના ઉપગ્રહો મોટી માત્રામાં આવી રહ્યા છે. તેમના લોન્ચનું માર્કેટ વધી રહ્યું છે. એટલા માટે ઈસરોએ આ રોકેટ બનાવ્યું છે. એક SSLV રોકેટની કિંમત 30 કરોડ રૂપિયા હશે. જ્યારે PSLV 130 થી 200 કરોડ રૂપિયાની કમાણી કરે છે.
આ પણ જૂઓ: ‘અગ્નિ મેન’ તરીકે જાણીતા અગ્નિ મિસાઈલના પિતા ડો.રામ નારાયણ અગ્રવાલનું નિધન
