આંતરરાષ્ટ્રીય માતૃભાષા દિવસ : જાણો આ દિવસની ઉજવણી ક્યારે અને કેવી રીતે શરૂ થઈ

• યુનેસ્કોએ 1999માં આ દિવસની ઉજવણી કરવાની જાહેરાત કરી
• બાંગ્લાદેશીઓને શ્રદ્ધાંજલિ, જેમણે પોતાની માતૃભાષા માટે પોતાનો જીવ ગુમાવ્યો
•  2000 થી, સમગ્ર વિશ્વએ માતૃભાષા દિવસની ઉજવણી કરવાનું શરૂ કર્યું

માનવ જીવનમાં ભાષાની ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા છે કારણ કે તેના દ્વારા દૂરના દેશોમાં પણ સંચાર સ્થાપિત કરી શકાય છે. માતૃભાષાની મદદથી, તે પ્રાદેશિક ભાષાઓ વિશે જાણવા અને સમજવામાં તો મદદ કરે છે, પરંતુ એકબીજા સાથે વાતચીત કરવાનું પણ સરળ બને છે.

આજે વિશ્વ માતૃભાષા દિવસ છે. યુનેસ્કોએ 1999માં આ દિવસની ઉજવણી કરવાની જાહેરાત કરી હતી. તે બાંગ્લાદેશીઓને શ્રદ્ધાંજલિ છે જેમણે પોતાની માતૃભાષા માટે પોતાનો જીવ ગુમાવ્યો. પૂર્વ પાકિસ્તાન (બાંગ્લાદેશ)ના લોકોએ બાંગ્લા ભાષાના સમર્થનમાં બળવો કર્યો. તેને દબાવવા માટે તત્કાલિન પાકિસ્તાન સરકારે ખુલ્લેઆમ ગોળીઓ ચલાવી હતી.

કેવી રીતે શરુઆત થઈ આ દિવસની

દર વર્ષે આજનો દિવસ વિશ્વ માતૃભાષા દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. વર્ષ 1999માં યુનેસ્કોએ 21 ફેબ્રુઆરીને વિશ્વ માતૃભાષા દિવસ તરીકે ઉજવવાની જાહેરાત કરી હતી. બાંગ્લાદેશની પહેલ પર તેની ઉજવણી શરૂ કરવામાં આવી હતી. 2000 થી, સમગ્ર વિશ્વએ માતૃભાષા દિવસની ઉજવણી કરવાનું શરૂ કર્યું. ગયા વર્ષે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ માતૃભાષા પર ઘણા હૃદયસ્પર્શી શબ્દો બોલ્યા હતા. ‘મન કી બાત’ના 86માં એપિસોડમાં પીએમએ કહ્યું હતું કે, મા અને માતૃભાષા મળીને જીવનને મજબૂત બનાવે છે. કોઈ પણ મનુષ્ય પોતાની મા અને માતૃભાષાને છોડી શકતો નથી. તેના વિના પ્રગતિ થઈ શકે નહીં.

આ પણ વાંચો : લાઈવ ઈવેન્ટ દરમિયાન સોનુ નિગમ પર હુમલો, આરોપી ઉદ્ધવ જૂથના ધારાસભ્યનો પુત્ર

આ દિવસનો ઈતિહાસ

વિશ્વ માતૃભાષા દિવસનો ઇતિહાસ ખૂબ જ રસપ્રદ છે. બાંગ્લાદેશમાં, 21 ફેબ્રુઆરી એ દિવસની વર્ષગાંઠ છે જ્યારે બાંગ્લાદેશના લોકોએ બાંગ્લા ભાષાને માન્યતા આપવા માટે લડત ચલાવી હતી. ત્યારે તે પૂર્વ પાકિસ્તાન હતું, નહી કે બાંગ્લાદેશ. 1947માં જ્યારે પાકિસ્તાનનું નિર્માણ થયું ત્યારે તે ભૌગોલિક રીતે બે ભાગમાં વહેંચાયેલું હતું – પૂર્વ પાકિસ્તાન અને પશ્ચિમ પાકિસ્તાન. પૂર્વ પાકિસ્તાન પછીથી બાંગ્લાદેશ બન્યું. આ બે ભાગો સાંસ્કૃતિક અને ભાષાકીય રીતે સંપૂર્ણપણે અલગ હતા. ભારત આ બંનેને અલગ કરતું હતું.

1948 માં, પાકિસ્તાન સરકારે ઉર્દૂને પાકિસ્તાનની રાષ્ટ્રીય ભાષા તરીકે જાહેર કરી. તેનાથી વિપરીત, પૂર્વ પાકિસ્તાનમાં મોટાભાગના લોકો બંગાળી બોલતા હતા. પૂર્વ પાકિસ્તાનના લોકોએ વિરોધ કર્યો કારણ કે બંગાળી માતૃભાષા હતી. તેમની માંગ હતી કે ઉર્દૂ સિવાય બાંગ્લાને ઓછામાં ઓછી એક વધુ રાષ્ટ્રીય ભાષાનો દરજ્જો મળવો જોઈએ. આ માંગ સૌપ્રથમ 23 ફેબ્રુઆરી 1948ના રોજ ધીરેન્દ્રનાથ દત્તે ઉઠાવી હતી.

આ પણ વાંચો : અમદાવાદ: AMCએ 7 પ્લોટની હરાજી એક મહિનાથી વધુ સમય માટે લંબાવી, જાણો શું છે કારણ

પાકિસ્તાન સરકારે આ વિરોધને જોરશોરથી કચડી નાખવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. 21 ફેબ્રુઆરી, 1952ના રોજ પોલીસે તેની માંગના સમર્થનમાં યોજાયેલી રેલીઓ પર ખુલ્લેઆમ ગોળીબાર કર્યો હતો. આમાં ઘણા લોકોના મોત થયા હતા. સેંકડો ઘાયલ થયા હતા. ઈતિહાસમાં આ પહેલા ભાગ્યે જ એવું બન્યું છે કે જ્યારે લોકોએ પોતાની માતૃભાષા માટે પોતાનો જીવ ગુમાવ્યો હોય. યુનેસ્કોએ બાંગ્લાદેશીઓ વતી ભાષા ચળવળને શ્રદ્ધાંજલિ આપવા માટે જ તેની ઉજવણી કરવાની જાહેરાત કરી હતી.