INDIA Vs NDA: કયા રાજ્યોમાં થશે સીધી ટક્કર, કોણ ક્યાં કેટલું મજબૂત, આવો જાણીએ વિસ્તારપૂર્વક
અમદાવાદ, 17 માર્ચ : લોકસભાની ચૂંટણીને લઈને રાજકીય ગરમાવો જોવા મળી રહ્યો છે. આ વખતે ભાજપ એક તરફ ઉભું છે અને બીજી તરફ ઇન્ડિયા એલાયન્સ લડત આપવા ઉભું રહ્યું છે. આ વખતે પીએમ મોદીને ટક્કર આપવા માટે મોટાભાગના રાજ્યોમાં વિપક્ષ એક થઈ ગયા છે. આવી સ્થિતિમાં, વિપક્ષનો દાવો છે કે આ વખતે મતોનું વિઘટન ઓછું થવાનું છે, અને તેનો સીધો ફાયદો મળી શકે છે. પરંતુ કાગળ પર રચાયેલ ગઠબંધન અને વાસ્તવમાં જમીન પર રચાયેલા સમીકરણો અલગ છે. આવી સ્થિતિમાં NDA અને ઇન્ડિયા એલાયન્સ વચ્ચેની આ રાજકીય લડાઈનું વિશ્લેષણ જોઈએ.
ઉત્તર ભારતમાં શું છે સ્થિતિ?
2014થી ઉત્તર ભારતમાં ભાજપની સ્પષ્ટ લીડ સ્પષ્ટ દેખાઈ રહી છે. એમના વાવાઝોડામાં વિપક્ષ સંપૂર્ણ રીતે નષ્ટ થઇ ગયો કહેવું કોઈ અતિશયોક્તિ ભરેલું નથી. ઉત્તર પ્રદેશ, ગુજરાત, રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ, છત્તીસગઢ એવા કેટલાક રાજ્યો છે જ્યાં અત્યારે ભાજપને કોઈ સ્પર્ધા આપી રહ્યું નથી. ઇન્ડિયા એલાયન્સ નિશ્ચિતપણે રચાયું છે, પરંતુ જમીન પરના સમીકરણો હજુ પણ ભાજપની તરફેણમાં જણાઈ રહ્યા છે.
ઉત્તર પ્રદેશની વાત કરીએ તો અહીંથી 80 લોકસભા સીટો નીકળે છે. એક તરફ ઇન્ડિયા એલાયન્સ છે અને બીજી બાજુ બસપા એકલા હાથે ચૂંટણી મેદાનમાં ઉતરી છે. આવી સ્થિતિમાં જાટવ અને મુસ્લિમ મતો વચ્ચે વિભાજન જોવા મળી રહ્યું છે. હવે આનાથી ભાજપને કેટલો ફાયદો થશે તેનો અંદાજ લગાવવો મુશ્કેલ છે. હંમેશની જેમ, એસપી તેના પીડીએ ફોર્મ્યુલા પર આગળ વધી રહી છે. તેને પછાત લોકોના મતની જરૂર છે, દલિતો સાથે આવવું જોઈએ અને તે મુસ્લિમોને તેના મુખ્ય મતદારો માની રહી છે. પરંતુ અહીં ભાજપ પછાત અને દલિત વોટ બેંક પર સીધો હુમલો કરી રહી છે. આ ઉપરાંત, જયંત ચૌધરીના એકસાથે આવવાથી, ભાજપ પશ્ચિમ યુપીમાં પણ વધુ સારા પ્રદર્શનની અપેક્ષા રાખે છે.
જો આપણે મધ્ય પ્રદેશમાં જઈએ, તો ત્યાં કોંગ્રેસ વિરુદ્ધ ભાજપ વચ્ચે સ્પર્ધા છે, પરંતુ કોંગ્રેસ ઇન્ડિયા એલાયન્સ સાથે ચાલી રહી હોવાથી, તે કહેવું વધુ યોગ્ય રહેશે કે તે સંયુક્ત વિપક્ષ વિરુદ્ધ એનડીએ વચ્ચેની સ્પર્ધા છે. હાલમાં એમપીમાં ભાજપ અને કોંગ્રેસ બંનેને કેટલાક પડકારોનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. એક તરફ ભાજપે શિવરાજ સિંહ ચૌહાણના સ્થાને મોહન યાદવને સીએમ બનાવ્યા છે, તો કોંગ્રેસે પણ કમલનાથની જગ્યાએ જીતુ પટવારીને રાજ્યની કમાન સોંપી છે. આવી સ્થિતિમાં હવે બે નવા અને યુવા ચહેરાઓ સાંસદનું ભાવિ રાજકારણ નક્કી કરવા જઈ રહ્યા છે.
ઉત્તરાખંડમાં જઈએ તો દેવભૂમિમાં ભાજપનો પ્રભાવ આ સમયે થોડો ભારે લાગે છે. યુનિફોર્મ સિવિલ કોડના અમલ પછી, પાર્ટીને અહીં મહિલાઓ પાસેથી સંપૂર્ણ મત મેળવવાની આશા છે. આની ઉપર, ઓલ-વેધર ચાર ધામ રોડ પણ તેની તરફેણમાં વાતાવરણ ઊભું કરી રહ્યું હોય તેવું લાગી રહ્યું છે. બીજેપી દાવો કરી રહી છે કે તે અહીં ફરી એકવાર પાંચેય લોકસભા સીટો જીતશે. હજુ સુધી ઉત્તરાખંડમાં ઇન્ડિયા એલાયન્સની કોઈ ચોક્કસ રણનીતિ દેખાઈ નથી.
પીએમ મોદીના ગૃહ રાજ્ય ગુજરાતમાં જાહેર વાતાવરણ સંપૂર્ણપણે ભાજપની તરફેણમાં જોવા મળી રહ્યું છે. કોઈપણ રીતે, વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં ભાજપનો જાદુ જોતા લોકસભાની ચૂંટણીમાં પણ બહુ પડકારો હોય તેવું લાગતું નથી. અહીં કોંગ્રેસ મુખ્ય વિપક્ષી પાર્ટી છે અને આમ આદમી પાર્ટી હજુ પણ માત્ર એક વિકલ્પ બનવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. પરંતુ ભાજપ મોટાભાગની સીટો પર સ્પષ્ટ રીતે આગળ છે. કોઈપણ રીતે, ગત લોકસભા ચૂંટણીમાં ભાજપનો વોટ શેર 60 ટકાથી વધુ ગયો હતો. આ વખતે પાર્ટીનો ટાર્ગેટ દરેક સીટ પાંચ લાખના માર્જીનથી જીતવાનો છે.
રાજસ્થાનની વાત કરીએ તો ત્યાંથી લોકસભાની 25 બેઠકો છે. પરંતુ વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં ભાજપના ત્રણ સાંસદોને હારનો સામનો કરવો પડ્યો હોવાથી પાર્ટી માટે આ વખતે રસ્તો એટલો સરળ નથી. તમામ ઓપિનિયન પોલ પણ દર્શાવી રહ્યા છે કે ઇન્ડિયા એલાયન્સને આ વખતે ત્રણથી પાંચ સીટો પર લીડ મળી શકે છે. આના ઉપર, જે રીતે ભજનલાલ સરકાર પર કેન્દ્ર દ્વારા ચલાવવામાં આવી રહી હોવાનો આરોપ લગાવવામાં આવી રહ્યો છે, તે ઉક્તિને દૂર કરવી પણ એક પડકાર છે.
રાજધાની દિલ્હીમાં પણ મોટો પડકાર
રાજધાની દિલ્હીમાં પણ કાગળ પર ઇન્ડિયા એલાયન્સ આ વખતે મોટો પડકાર રજૂ કરી શકે છે. કોંગ્રેસ અને આમ આદમી પાર્ટીના એકસાથે આવવાથી મતોનું વિખેર ઘટશે અને તેનું સીધું નુકસાન ભાજપને થઈ શકે છે. પરંતુ ભાજપને વિશ્વાસ છે કે પીએમ મોદીના ચહેરાની મદદથી તે આવા તમામ સમીકરણોને નિષ્ફળ કરી દેશે. આ ઉપરાંત, તે 60 ટકાથી વધુ વોટશેરની અપેક્ષા રાખે છે. આ ઉપરાંત, ભાજપે 7માંથી 6 બેઠકો પર તેના ઉમેદવારો બદલ્યા હોવાથી, એન્ટિ-ઇન્કમ્બન્સીને કાબૂમાં લેવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવી રહ્યો છે.
દક્ષિણ ભારતમાં ઇન્ડિયા એલાયન્સ ઘણું આગળ છે
હવે ભાજપનો રસ્તો ઉત્તર ભારતમાં જેટલો સરળ લાગે છે, તેટલો જ દક્ષિણ ભારતમાં તેને વધુ પડકારોનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. કેરળ હોય, તમિલનાડુ હોય, તેલંગાણા હોય કે આંધ્રપ્રદેશ હોય, બીજેપી ક્યાંય પણ પોતાના દમ પર મજબૂત દેખાતી નથી. તે ચોક્કસપણે આ વખતે કેરળમાં પોતાનું ખાતું ખોલવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે અને તમિલનાડુમાં પણ કેટલીક બેઠકો પર સારો દેખાવ કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે, પરંતુ જમીન પર સમીકરણો બહુ બદલાતા નથી. તમામ સર્વે પણ આ દિશામાં નિર્દેશ કરી રહ્યા છે. આ વખતે બીજેપી માટે આશાનું કિરણ આંધ્રપ્રદેશથી આવી રહ્યું છે જ્યાં તેણે ચંદ્રબાબુ નાયડુની પાર્ટી સાથે ગઠબંધન કર્યું છે. આ સિવાય કર્ણાટકમાં જેડીએસ સાથે હાથ મિલાવીને તમામ સીટો પર મજબૂત દાવો કરી રહી છે.
પરંતુ તમિલનાડુમાં ડીએમકે ઇન્ડિયા એલાયન્સ તરફથી મજબૂત દેખાઈ રહી છે, કેરળમાં યુડીએફ પોતાના દમ પર છે અને તેલંગાણામાં કોંગ્રેસ ખૂબ જ મજબૂત દેખાઈ રહી છે. આવી સ્થિતિમાં ઈન્ડિયા એલાયન્સ અહીંથી મહત્તમ સીટો જીતી શકે છે.
બિહાર-બંગાળમાં કેવી છે સ્થિતિ ?
હવે જો બિહાર પર નજર કરીએ તો નીતીશ કુમારના કારણે જમીની સ્થિતિ ઘણી હદે બદલાઈ ગઈ છે. અહીં, પહેલા ઇન્ડિયા એલાયન્સ વધુ મજબૂત હોવાનું કહેવામાં આવી રહ્યું હતું, પરંતુ નીતીશ એનડીએમાં જોડાવાથી, કુર્મી, કુશવાહા અને અત્યંત પછાત મતો એનડીએ સાથે જઈ શકે છે. બીજી તરફ, મહાગઠબંધન મુસ્લિમ અને યાદવ મતો પર વધુ નિર્ભર છે. અહીં 40 બેઠકો પરની લડાઈ રસપ્રદ રહેવાની છે, પરંતુ આંકડા દર્શાવે છે કે જ્યારે બિહારમાં બે મોટી પાર્ટીઓ એકસાથે આવે છે ત્યારે પરિણામો પણ તેમના પક્ષમાં આવે છે.
પશ્ચિમ બંગાળની વાત કરીએ તો અહીં ઇન્ડિયા એલાયન્સમાં વિઘટન થયું છે. પહેલા એવું માનવામાં આવતું હતું કે કોંગ્રેસ ટીએમસી સાથે મળી ચૂંટણી લડશે. પરંતુ મમતાએ તમામ સીટો પર પોતાના ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા. આવી સ્થિતિમાં ફરી એક વાર TMC vs BJP વચ્ચે મુકાબલો થવાનો છે, આના ઉપર ડાબેરીઓ પણ કોંગ્રેસ સાથે જશે, આ અંગે સસ્પેન્સ છે. આવી સ્થિતિમાં મતોના વેરવિખેર થવું એક મોટું પરિબળ બની શકે છે. આના ઉપર CAA લાગુ થવાથી મટુઆ સમુદાય પણ ભાજપની તરફેણમાં વાતાવરણ બનાવી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં અહીં કઠિન સ્પર્ધા જોવા મળશે.
