ઇન્ટરનેશનલ ડેસ્કઃ 2022ના પ્રથમ ચાર મહિનામાં ભારત શ્રીલંકાને સૌથી મોટા ધિરાણકર્તા તરીકે ઉભરી આવ્યું છે. ભારતે આ ચાર મહિનામાં શ્રીલંકાને $3769 મિલિયનની લોન આપી. તો ચીને શ્રીલંકાને માત્ર $67900 મિલિયનની લોન આપી છે. શ્રીલંકા તેની અત્યાર સુધીની સૌથી ખરાબ આર્થિક કટોકટીનો સામનો કરી રહ્યું છે. 22 મિલિયનની વસ્તીવાળા શ્રીલંકાની હાલત વિદેશી હૂંડિયામણના અભાવે સ્થિતિ ખરાબ છે. ખોરાક, દવા અને પેટ્રોલ અને ડીઝલની તીવ્ર અછતને કારણે જનજીવન અસ્તવ્યસ્ત છે.
ગયા મહિને, શ્રીલંકાએ વિદેશી દેવું ચૂકવવામાં ડિફોલ્ટ કર્યું હતું અને તેનો ફુગાવો લગભગ 50% વધ્યો છે. કથળતી આર્થિક પરિસ્થિતિને કારણે ભારે વિરોધ થયો જેના કારણે રાષ્ટ્રપતિ ગોટાબાયા રાજપક્ષે દેશ છોડીને ભાગી ગયા અને તેમના પદ પરથી રાજીનામું આપ્યું.
અખબાર ડેઈલી મિરરના અહેવાલ અનુસાર, 2022ના પ્રથમ ચાર મહિનામાં એટલે કે 30 એપ્રિલ સુધી વિતરિત કરવામાં આવેલા નાણાંના સંદર્ભમાં ભારત ધિરાણકર્તાઓની યાદીમાં ટોચ પર છે. એશિયન ડેવલપમેન્ટ બેંક (ADB) આ સમયગાળામાં $359.6 મિલિયન સાથે બીજા નંબરની સૌથી મોટી ધિરાણ આપનાર હતી. તે પછી વિશ્વ બેંકે શ્રીલંકાને $67.3 મિલિયનની લોન આપી છે.
પેપરમાં ચીન દ્વારા આપવામાં આવેલી લોનને માઈનોર ગણાવી હતી. આ વર્ષની શરૂઆતમાં જ્યારે શ્રીલંકાએ વિદેશી હૂંડિયામણની તીવ્ર કટોકટીનો સામનો કરવાનું શરૂ કર્યું ત્યારે ભારત તેના બચાવમાં આવ્યું, અહેવાલમાં જણાવાયું છે. 2022ના પ્રથમ ચાર મહિનામાં શ્રીલંકાને $96.81 મિલિયનની વિદેશી લોન મળી છે, જેમાં $0.7 મિલિયનની ગ્રાન્ટનો પણ સમાવેશ થાય છે.
2022ની શરૂઆતથી શ્રીલંકાને ભારતની વિદેશી સહાયના સંપૂર્ણ પેકેજનો સમાવેશ થાય છે. ભારતે ઇંધણ, ખાદ્યપદાર્થો અને દવાઓની કટોકટીની ખરીદી માટે શ્રીલંકાને લોન આપી, એશિયન ક્લિયરિંગ એસોસિએશનની ચૂકવણી અને ચલણ સ્વેપને આગળ ધપાવી. ભારતે શ્રીલંકા સાથે $3.8 બિલિયનનું ચલણ સ્વેપ કર્યું હતું.
રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, ‘જ્યારે શ્રીલંકા વર્ષની શરૂઆતથી ડોલરની તંગીનો સામનો કરી રહ્યું હતું, ત્યારે ભારત વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની ‘નેબરહુડ ફર્સ્ટ પોલિસી’ હેઠળ તેના સૌથી મોટા મદદગાર તરીકે આગળ આવ્યું હતું. જો અછતમાંથી બહાર આવવા માટે લોન આપવામાં આવી ન હોત તો, પછી ભારત આગળ આવ્યું. વ્યાપક અપેક્ષાઓ હોવા છતાં ચીને શ્રીલંકાના બચાવમાં આવવાની અનિચ્છા દર્શાવી છે.’ ચીને પણ ઉપયોગ માટે શ્રીલંકાની સેન્ટ્રલ બેંક સાથે તેની $1.5 બિલિયન-સમકક્ષ યુઆન સ્વેપ લાઇનને અનલૉક કરી નથી. એટલે કે શ્રીલંકા ચીન સાથે ચલણની અદલાબદલી કરી શક્યું નથી.ચીન તાજેતરમાં સુધી શ્રીલંકાનું સૌથી મોટું દ્વિપક્ષીય ભંડોળ ભાગીદાર હતું.
