ન્યાયતંત્રની સ્વતંત્રતાનો અર્થ હંમેશા સરકાર વિરુદ્ધ નિર્ણયો આપવાનો નથી: CJI ચંદ્રચુડ

• ચીફ જસ્ટિસ DY ચંદ્રચુડે પોતાની નિવૃતિ પહેલા મોટું નિવેદન આપ્યું છે

નવી દિલ્હી, 05 નવેમ્બર: ચીફ જસ્ટિસ DY ચંદ્રચુડે પોતાની નિવૃતિ પહેલા સોમવારે મોટું નિવેદન આપ્યું હતું. CJI ચંદ્રચુડે કહ્યું કે, ન્યાયતંત્રની સ્વતંત્રતાનો અર્થ હંમેશા સરકાર વિરુદ્ધ નિર્ણયો આપવાનો નથી. કેટલાક પ્રેશર ગ્રુપ એવા છે જે મીડિયાનો ઉપયોગ કરીને કોર્ટ પર દબાણ લાવે છે અને તેમની તરફેણમાં નિર્ણય લાવવાનો પ્રયાસ કરે છે. આવા પ્રેશર ગ્રુપ એવું એવું વાતાવરણ ઊભું કરે છે કે જો નિર્ણય તેમની તરફેણમાં આવે છે, તો જ માનવામાં આવશે કે ન્યાયતંત્ર સ્વતંત્ર રીતે કામ કરી રહ્યું છે. જો નિર્ણય તેમને ખુશ ન કરે તેમ આવશે તો ન્યાયતંત્રને સ્વતંત્ર માનવામાં આવશે નહીં.

ન્યાયતંત્રની નિષ્પક્ષતા અને પારદર્શિતાને સમજાવતા CJI ચંદ્રચુડે કહ્યું કે, ‘પરંપરાગત રીતે, ન્યાયિક સ્વતંત્રતાને કાર્યપાલિકામાંથી સ્વતંત્રતા તરીકે વ્યાખ્યાયિત કરવામાં આવી હતી. ન્યાયતંત્રની સ્વતંત્રતાનો અર્થ હજુ પણ સરકારી દખલગીરીથી મુક્તિ છે. પરંતુ ન્યાયિક સ્વતંત્રતાના સંદર્ભમાં આ એકમાત્ર વસ્તુ નથી.

પ્રેશર ગ્રુપ ન્યાયતંત્ર પર દબાણ લાવવા માંગે છે: CJI

CJIએ કહ્યું કે, ‘આપણો સમાજ બદલાયો છે, ખાસ કરીને સોશિયલ મીડિયાના આગમન પછી. તમે પ્રેશર ગ્રુપ જોશો જે અદાલતો પર અનુકૂળ નિર્ણયો લેવા દબાણ લાવવાનો પ્રયાસ કરે છે અને આ માટે ઇલેક્ટ્રોનિક મીડિયાનો ઉપયોગ કરે છે.

ન્યાયાધીશ માત્ર કાયદો અને બંધારણ દ્વારા માર્ગદર્શન આપે છે: CJI

ચીફ જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડે વધુમાં કહ્યું કે, ‘મને આ જ બાબત સામે વાંધો છે. સ્વતંત્ર રહેવા માટે, ન્યાયાધીશને તેના અંતરાત્માનું સાંભળવું કે નહીં તે નક્કી કરવાની સ્વતંત્રતા હોવી જોઈએ અને ન્યાયાધીશનો અંતરાત્મા માત્ર કાયદો અને બંધારણ દ્વારા માર્ગદર્શન આપે છે, તેમાં કોઈ શંકા નથી. જ્યારે સરકાર વિરુદ્ધ ચુકાદો આવે છે અને ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ સ્કીમ રદ્દ થાય છે, ત્યારે ન્યાયતંત્ર ખૂબ સ્વતંત્ર છે, પરંતુ જો ચુકાદો સરકારની તરફેણમાં જાય છે, તો ન્યાયતંત્ર હવે સ્વતંત્ર રહેલું નથી… આ મારી સ્વતંત્રતાની વ્યાખ્યા નથી.’

PMનું મારા નિવાસસ્થાને આવવું કંઈ ખોટું નથીઃ CJI

જ્યારે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી ગણપતિ પૂજા માટે CJIના નિવાસસ્થાને ગયા ત્યારે વિપક્ષોએ તેનો મોટો હોબાળો કર્યો. જેના જવાબમાં CJI ચંદ્રચુડે કહ્યું કે, તેમાં કંઈ ખોટું નથી. રાજકારણીઓમાં પરિપક્વતા હોવી જોઈએ. PM મારા ઘરે ગણપતિ પૂજા માટે આવ્યા હતા. મને લાગે છે કે આમાં કંઈ ખોટું નથી, કારણ કે ન્યાયતંત્ર અને કાર્યપાલિકા વચ્ચે ત્યાં સુધી સામાજિક સ્તરે પણ સતત બેઠકો ચાલી રહી છે. અમે રાષ્ટ્રપતિ ભવન, પ્રજાસત્તાક દિવસ વગેરેમાં આયોજિત કાર્યક્રમો પર મળીએ છીએ. અમે વડાપ્રધાન અને મંત્રીઓ સાથે વાત કરીએ છીએ. આ વાતચીતમાં એવી બાબતોનો સમાવેશ થતો નથી કે જેના પર અમે નિર્ણય લઈએ છીએ, પરંતુ સામાન્ય રીતે વ્યક્તિગત જીવન અને સમાજ સાથે સંબંધિત મુદ્દાઓનો સમાવેશ થાય છે.

CJIએ સત્તાના વિભાજનનો અર્થ સમજાવ્યો

CJI ચંદ્રચુડે આગળ કહ્યું કે, ‘રાજકીય પ્રણાલીમાં આને સમજવા અને તેના ન્યાયાધીશો પર વિશ્વાસ કરવા માટે પરિપક્વતાની ભાવના હોવી જોઈએ, કારણ કે આપણે જે કામ કરીએ છીએ તેનું મૂલ્યાંકન આપણા લખેલા શબ્દો દ્વારા થાય છે. અમે જે પણ નિર્ણય લઈએ છીએ તે ગુપ્ત રાખવામાં આવતો નથી અને તે તપાસ માટે ખુલ્લા છે. વહીવટી સ્તરે કારોબારી અને ન્યાયતંત્ર વચ્ચેની વાતચીતને ન્યાયિક સ્તર સાથે કોઈ લેવાદેવા નથી. લોકશાહીમાં સત્તાના વિભાજનનો અર્થ એ છે કે, ન્યાયતંત્ર નીતિઓ બનાવી શકતું નથી કારણ કે તે કાર્યપાલિકાનો વિશેષાધિકાર છે. સરકાર પાસે નીતિઓ બનાવવાની સત્તા છે. તેવી જ રીતે, વહીવટી તંત્ર ન્યાયિક બાબતોમાં દખલ કરી શકે નહીં. જ્યાં સુધી આ ભેદ આપણા મનમાં સ્પષ્ટ છે ત્યાં સુધી કારોબારી અને ન્યાયતંત્રની બેઠકમાં અને વાત કરવામાં કંઈ ખોટું નથી. ઉલ્લેખનીય છે કે, CJI ધનંજય યશવંત ચંદ્રચુડ 10 નવેમ્બરે નિવૃત્ત થઈ રહ્યા છે. જસ્ટિસ સંજીવ ખન્ના ભારતના નવા ચીફ જસ્ટિસ હશે.

આ પણ જૂઓ: પવન કલ્યાણે પોતાની જ સરકાર પર ઉઠાવ્યા પ્રશ્નો, રાજ્ય ગૃહમંત્રી પર ભડક્યા; જાણો શું કહ્યું